Arangkada of Leo Lastimosa for February 4, 2012

Nangalisbong kawat


Inay mopalusot sa senator-judges ug makiglalis sa mga sakop sa media, angayng angkunon sa prosekusyon sa impeachment trial nga nasayop sila sa pagpahibawo nga may 45 ka kabtangan si Chief Justice Renato Corona.  Bisan makapanagang nga igo lang nilang gipataban ang listahan sa Land Registration Authority (LRA) sa ilang pagpangayo og supina sa Senado sa mga titulo sa kabtangan, di silang kapanghunaw sa responsibilidad sa kapakyas pagtino sa kasayuran.
Taphaw ang sulti sa prosekusyon nga ang media maoy nisibya sa listahan human nahatagan og kopya sa supina ug listahan gikan sa secretariat sa impeachment court.  Abunda ang ebidensiya nga gi-piyestahan sa prosecutors ug ilang mga tigpamaba ang listahan sa ilang pakighinabi sa media.

-o0o-

Mahinungdanon nga makumbinser sa prosekusyon ang publiko sa ilang kamatinud-anon.  Kay kon magpapating gihapon bisan nabisto nang ilang bakak, unsa may ilang kalainan sa sinumbong nga gusto nilang tangtangon sa katungdanan tungod sa pagtago ug pagpangulipas sa iyang katigayonan?
Di maggusbat ang kaso sa prosekusyon bisan 24 ra sa 45 ka kabtangan ni Corona ang ilang kapamatud-an.  Mas daghan gihapon kay sa giangkon ni Corona nga lima ray iyang kabtangan.  Way kalainan sa mga mata sa katawhan nga 19 ra diay ug di 40 ang kabtangan nga wa ideklarar ni Corona sa iyang statement of assets, liabilities and net worth (SALN).

-o0o-

May sukaranang pagduda ni House Deputy Speaker Erin Tañada, tigpamaba sa House prosecution panel, nga gihanigan nang daan sa mga abogado ni Corona ang pagpangayo niya og pasaylo sa kasaypanan sa iyang SALNs.  Matod ni Tañada pasiuna sa pagkumpisal ni Corona ang pangugat sa iyang mga abogado nga ang sipyat sa SALNs di impeachable offense.
May senator-judges nga nideklarar sa depekto sa SALNs nga di high crime nga usa sa gilatid sa konstitusyon nga sukaranan sa impeachment.  Apan gitugotan ang impeachment tungod sa betrayal of public trust.  Gawas pa, nipasabot si Tañada, kadaghan na ipatigbabaw sa Korte Suprema ang pagpalagpot sa mga opisyal sa gobyerno bisan sa pangangkon nga nasipyat ang ilang SALNs.

-o0o-

Apan ang pagpamakak ni Corona sa iyang SALNs di inosente.  Gawas nga nasublisubli sa daghang katuigan, klarong gitumong sa paglipat ni bisan kinsang mangahas sa pagsusi sa tinuoray nga balor sa iyang katigayonan.  Sa pagtandi sa SALNs, mga titulo ug income tax returns, nilabaw ang iyang kabtangan og P17 milyones sa iyang gideklarar nga kinitaan.
Ang daghang buslot sa SALNs ni Corona di angayng isalikway nga sipyat lang ug ipadaplin, dayong pangita og mas lig-ong mga ebidensiya.  Ang SALNs ni Corona nangalisbo nga ilegal nga katigayonan.  Nga kinahanglang apilon pagsusi sa senator-judges bisan sa ilang kinaham nga technicality nga ang ill-gotten wealth wa maapil sa walo ka articles of impeachment.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 3, 2012

Tulis sa atubangan


Naglinya ko sa taxi stand sa usa ka shopping mall sa Mandaue City dihang nakabati sa bagulbol sa mga nag-una nako nga dunay mga pasahero nga wa sa linya apan maoy naka-una pagsakay sa taxi.  Nakit-an nako ang pipila ka lalaki nga maoy nipasal-ot sa mga pasahero gikan sa among luyo ug maoy nagbuot nga silay unang makasakay.
Gitan-aw nako unsay gihimo sa mga guwardiya sa mall.  Mas duol sila sa mga lalaki apan way gihimo pagpreserbar sa linya.  Samtang nagkaduol na mi sa naglinyang mga taxi, akong nakita ang mga lalaki nga nangayo sab og kuwarta gikan sa taxi drivers.  Dihang may drayber nga nagdumili paghatag, gipukpok sa usa ka lalaki ang taxi ug ang lain nibabag sa sakyanan.

-o0o-

Hangtod nga niabot ang akong turno.  Nitimbaya ang mga lalaki nako.  Gipalarga nila ang taxi nga wa pangayoi.  Gipasabot ko sa drayber nga tungod ra to kay nakaila ang mga lalaki nako.  Apan kasagaran pangayoan gyod sila og tag-P5 matag pasahero.
Maong kon may kapilian siya di na moparada sa mall.  Naatol lang nga may nagpahatod maong naapil siya sa linya sa taxi stand.  Nagduda siya nga konsabo sa mga lalaki nga nangilkil nila ang mga guwardiya sa mall.  Kay wa gyoy gihimo pagbaraw sa kahiwian.

-o0o-

Ang problema di monopoliya sa mall.  Ni sa Mandaue.  Dihang akong gituki ang panghitabo atol sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya!, nagbaha ang tawag sa mga tigpaminaw nga nisumbong nga ang mga dispatser nanghasi sa hapit tanang eskina sa mga Dakbayan sa Sugbo, Lapulapu, Talisay ug Mandaue.
Nireklamo sila nga sama sa security guards sa mall, ang mga polis ug traffic enforcers nanglingiw sab sa pagpanulis sa atubangan sa mga dispatser.  Gawas sa mga drayber, apilan pa gyod nila og pangilkil ang mga pasahero.  Sa mga higayon nga namalibad ang mga drayber ug pasahero sa pagbayad, ug bisan sa mga higayon nga kuwang lang ang ilang sensiyo, way kinutobang hudlat ang ilang nahiagoman.

-o0o-

Gisumbongan nako sa suliran si Cebu City Police Director Melvin Buenafe ug gihagit ang ubang hepe sa kapolisan sa mga dakbayan sa Metro Cebu sa pagbadlong sa ilegal nga kalihokan ug sa pag-imbestigar sa posibleng kalambigitan sa ilang mga sakop sa dakong raket.
May pipila dayon ka dispatser nga nadakpan ang mga polis ug traffic enforcers sa Sugbo, Lapulapu ug Mandaue usa ka adlaw human sa among sibya.  Mga pasahero ug taxi drivers nipahibawo sab nga nangawa ang mga dispatser sa pipila ka bahin sa Metro Cebu.  Apan sa akong pagsuwat ini, nagbaha na sab ang mga reklamo nga namalik nang mga dispatser, ang ilang way pupanagana nga pangilkil ug ang paglingiw sa mga polis ug traffic enforcers.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 2, 2012

Halad ni Dodong


Sa makausa pa, ug gikan sa kinauyokan nga bahin sa kasingkasing, laing dakong piyesta sa libreng mga pangalagad ang ipahigayon tibuok adlaw karong Sabado, Pebrero 4.  Himuon ni sa Gullas Medical Center sa Banilad sa pag-utlan sa mga Dakbayan sa Sugbo ug Mandaue.  Sugdan pinaagi sa Santos nga Misa sa alas-8:30 sa buntag.
Halad-Pasalamat ni ni Dr. Jose "Sir Dodong" Gullas sa pagtimaan sa sumad sa iyang adlaw natawhan sa Pebrero 1.  Inay magkumbira, si Sir Dodong nakahukom sa pagpasalamat sa laing tuig sa iyang kinabuhi pinaagi sa paghalad og tabang sa labing nagkinahanglang mga Sugbuanon.  Gihimo niyang kaabag ang Halad sa Kapamilya sa DYAB Abante Pa, Bisaya! ug ABS-CBN Cebu.

-o0o-

Nag-una sa taas uyamot nga listahan sa libreng mga pangalagad ang pagkonsulta ug pagtambal sa nagkalainlaing sakit sa mga bata ug mga dagko nga tambayayongan sa Gullas Memorial Hospital, UV College of Nursing ug UV College of Pharmacy.  Duna say libreng ibot, pasta ug limpiyo sa ngipon alang sa unang 100 ka pasyente pinaagi sa UV College of Dentistry.
Ubang medical services:  Libreng tuli sa unang 50 ka pasyente; libreng cervical cancer screening sa unang 100 ka pasyente; librong random blood sugar screening sa unang 50 ka pasyente; libreng ECG sa unang 50 ka pasyente; ug bloodletting sa Philippine Red Cross.

-o0o-

Ang Gullas Law School motanyag og libreng konsultasyon sa mga abogado ug mga tinun-an sa abogasiya.  Libre sab ang notaryo alang sa affidavits of loss ug ubang yanong mga dokumento.  Ang Technical Education and Skills Development Authority (Tesda) moayo sa depektuso nga cellular phones nga way bayad.
Alang sa mga nagkinahanglan og trabaho, dunay gatosan ka bakanteng lokal nga trabaho ang ma-aplayan pinaagi sa job fair nga dumalahon sa UV Public Employment Services Office (Peso).  May libre sang seminars:  Basic bookkeeping uban sa UV College of Commerce; ug Drug Awareness Seminar uban sa UV College of Criminology.

-o0o-

Maayong balita sa mga may binuhi nga mga iro ug iring:  Libreng bakuna, kapon ug purga ang itanyag sa buhatan ni Dr. Alice Utlang, ang Cebu City Veterinarian ug kaabag nga mga organisasyon.  Niingon si Dr. Utlang nga samtang mga iro nga Pinoy ang ilang palabihon. atimanon sab nilang mga langyaw.
Imbitado ang tanan, bisan asa nagpuyo.  Makasuroy ka sa dakong wanang sa Gullas Medical Center (ang ganghaan naa mahimutang sa tapad sa barangay hall sa Banilad, Cebu City) ug mamiyesta sa tanang libre nga mga pangalagad nga imong gikinahanglan.  Ayaw kabalaka:  Kon gutumon na, mahimong moapil paglinya sa mass feeding sa The Freeman Foundation; ug kon pamaolan, may libreng masahe, reflexology ug acupuncture.  May pakapin pa gyod nga libreng tupi alang sa mga bata ug dagko.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 1, 2012

Krisis sa kaligdong


Kuwestiyonable nang daan ang pagdawat ni Chief Justice Renato Corona og diskuwento nga P12.3 milyones gikan sa Megaworld Corporation sa duha ka buwag nga transaksiyon niadtong 2008 ug 2009.  Kay nahibawo siya isip associate justice sa Korte Suprema niadtong higayona nga may kahigayonan nga mahilambigit og kaso ang Megaworld ug nga moabot ang kaso sa labawng hukmanan.
Nahimong hingpit nga eskandalo ang pagdawat P12.3 milyones nga pabor ni Corona gikan sa Megaworld dihang napamatud-an nga gawas nga dunay kaso ang higanteng developer nga niabot sa Korte Suprema, si Corona pa gyod ang nagsuwat sa desisyon nga nipabor sa Megaworld.

-o0o-

Mas ma-interes tingali ang mga Sugbuanon kon mahibawo nga ang kaso sa Megaworld nga gihukman ni Corona naglambigit sa kontrobersiyal nga transaksiyon nga nahitabo dinhi sa atong kaugalingong nataran:  Ang Megaworld Properties and Holdings, Inc. ang nipasaka sa petisyon; samtang ang mga sinumbong mao silang Lapulapu City RTC Judge Benedicto Cobarde, Court Sheriff Juan Gato ug real estate brokers nga silang Serecio Matthew Jo ug Ida Henares.

Ang kaso naglambigit sa kapakyas sa Megaworld pagbayad sa balanse sa komisyon ngadto nilang Jo ug Henares nga maoy nihikay sa joint venture sa Megaworld ug Mar y Cielo Leisure Resort, Inc. (MYC) sa kabahin sa kabaybayonan sa Opon niadtong Hulyo 1995.

-o0o-

Ang paningil nilang Jo ug Henares sa P25.1 milyones nga komisyon gipatigbabaw ni Judge Cobarde ug sa Court of Appeals.  Nahimo nang final and executory ang desisyon ug nag-apura na silang Jo ug Henares nga sakmiton sa korte ang mga deposito sa Megaworld sa Manila Banking Corporation ug ubang bangko.
Nidangop dayon ang Megaworld sa Korte Suprema.  Ang mga mahistrado sa third division nipabor nila.  Matod ni Corona, nga maoy nagsuwat sa desisyon, di nang kapaningil silang Jo ug Henares sa ilang komisyon gikan sa Megaworld kay wa mahinayon ang joint venture tungod sa pagkanselar sa MYC sa transaksiyon.

-o0o-

Ang desisyon pabor sa Megaworld gisuwat ni Corona niadtong Marso 31, 2004.  Pila ka tuig sa wa pa siya modawat sa P12.3 milyones nga diskuwento gikan sa Megaworld alang sa duha ka buwag nga transaksiyon niadtong 2008 ug 2009.  Sama kaha kadako ang diskuwento nga ihatag sa Megaworld kon wa pa sila pabori ni Corona niadtong 2004?
Ang inilang blogger nga si Raissa Robles ang nakakita sa kaso (G.R. No. 156200).  Nalupig niya ang House prosecutors, nga mao untay gisuholan paghipos sa gikinahanglang mga ebidensiya, kinsa nisaad hinuon pagpangita og dugang susamang kaso.  Samtang nagtubo ang mga ebidensiya sa pagpahimus ni Corona sa iyang katungdanan, nagkaklaro nga nataligam-an niya ang labing batakan nga panginahanglan sa iyang pagka-mahistrado sa labing taas nga hukmanan sa nasud:  Kaligdong.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 31, 2012

2.3 ug 2.4


Haskang panghambog sa mga abogado ni Chief Justice Renato Corona nga ang pagbasura sa Senado sa kabahin sa articles of impeachment nga nipasangil nga may ilegal nga katigayonan ang ilang kliyente.  Matod nila timaan ni nga nagpataka ang mga kongresista paglista sa mga sukaranan pag-impeach ni Corona.  Nipasidaan pa gyod nga ang pagdili sa Senado sa mga ebidensiya sa Section 2.4 sa Article 2 mosamot pagpahuyang sa kaso.
Apan di hingpit ang ilang kadaogan.  Gitugotan sa Senado ang prosekusyon pagpresentar og mga ebidensiya sa Section 2.3 nga nipasangil nga may kabtangan si Corona nga wa ibutang sa iyang statement of assets, liabilities and net worth (SALN).

-o0o-

Napamatud-an ang kataphaw sa kadaogan ni Corona atol sa pagpresentar sa prosekusyon sa opisyal sa Megaworld Corporation nga nimatuod nga nakapalit sa ilang kabtangan ang sinumbong.  Gibabagan unta ni Defense Counsel Serafin Cuevas ang testimoniya apan gibaraw siyang Senate President Juan Ponce Enrile.  Kinsa nitataw nga mapresentar ang saksi ug mga ebidensiya ubos sa Section 2.3.

Sa mosunod nga mga adlaw, gawasnon nga makapresentar sa mga saksi ug mga ebidensiya ang prosekusyon mahitungod sa kabtangan nga gituohang ilegal nga nakuha ni Corona.  Sa matag higayon nga mobaraw silang Cuevas ug kaubanan, igo lang moingon ang prosekusyon nga ang kabtangan wa ibutang ni Corona sa SALN, nga gitugotan sa 2.3, bisan kon mapalig-on sab ang gidili nga 2.4.

-o0o-

Nagkadugay nagkaklaro nga panglawgaw lang gyod ang mga pagsupak ni Cuevas sa mga testimoniya sa mga saksi ug mga ebidensiya sa prosekusyon.  Labihang pangugat niya sa matag higayon pagbabag sa pagmarka sa mga dokumento nga nahipos sa prosekusyon ug nasupinahan sa Senado.  Apan matag higayon nga masalikway ang iyang pagsupak, abtik kaayo siyang mopamarka sa mga dokumento alang sa depensa.
Maayo na lang nga, human sa duha ka semana nga pag-ulug-ulog ni Cuevas, nakat-on na si Enrile.  Mas paspas nang gihawanan ang mga pagsupak.  Gipaabot nga mas motulin ang husay human nakumbinser ni Enrile ang duha ka habig nga magsabot nang daan sa umaabot nilang mga saksi ug mga ebidensiya.

-o0o-

Laing senator-judge ang nakaluwas sa prosekusyon sa ikawalong adlaw sa husay.  Dihang naapiki na sang prosekusyon pagkuha og dugang kasayuran sa pabor nga gihatag sa Megaworld ngadto ni Corona ug sa iyang asawa, nibarug si Senador Koko Pimentel.
Tungod sa pangutana ni Pimentel, napahibawo sa prosekusyon nga gisultihan sila ni Giovanni Ng, finance director sa Megaworld, nga gihatagan nilag 40% nga diskuwento si Corona.  Nga mas bug-at og kahulogan kon kapamatud-ang may kaso ang Megaworld sa Korte Suprema atol sa transaksiyon.  Sama sa pasangil nga nagpahimus og mga pabor sa Philippine Airlines ang magtiayong Corona samtang nag-ung-ong ang kaso sa PAL.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 30, 2012

Kahakog sa operators


Kon nituman nang bus operators sa bag-ong sugo sa nasudnong gobyerno, ang ilang mga drayber ug konduktor makadawat na sa pagpanuweldo karong semanaha sa mosunod:

• Labing menos P305 nga inadlawng suholan;
• Overtime pay kon nilapas sa walo ka oras ang ilang trabaho matag adlaw;
• Night shift differential kon natunong og gabii ang ilang pamasahero; ug
• Service incentive pay nga magrepresentar sa ilang bahin sa kita sa operators apan ubos sa kundisyon nga wa sila mahilambigit og subsob nga mga aksidente ug kalapasan sa mga lagda sa trapiko.

-o0o-

Sa ilang pagkobra sa ilang mga suholan ug benepisyo karong semanaha, angayng susihon sa mga drayber ug konduktor kon giparehistro na ba sila sa ilang operator isip bag-ong mga sakop sa Social Security System (SSS) pinaagi sa pagbayad na sa pasiunang premium nga saw-an og bayad sa mga kawani (mga drayber ug konduktor) ug employer (operators).
Makapahimus na sab ang mga drayber ug konduktor sa mosunod nga mga benepisyo:  Usa ka oras nga pahuway kon moabot og 12 ka oras ang iyang trabaho sa ka adlaw; usa ka adlaw nga pahuway sa matag semana; paternity ug maternity leave, parental leave ug uban pa.  Sa pagtapos sa 2012, makadawat sila og 13th month pay ug annual service incentive leaves.

-o0o-

Inay mosugod na og patuman sa lagda nga giumol sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) ug Department of Labor and Employment (Dole), pipila ka bus operators sa Sugbo nipahibawo sa wa magkadimao nilang pagsupak:  Sa sinugdanan, nihulga silang mokiha, dayon nanaway sa LTFRB nga wa sila konsultaha ug nangintriga pa gyod nga supak ang mga drayber ug konduktor sa lagda kay momenos ang ilang kita.
Wa hinuon molalis ang operators sa sukaranan sa lagda nga mao ang pag-iban sa mga aksidente sa kadalanan, sa paturagas sa buses ug pag-ilogay ug pasobrahay sa pasahero kay nag-apas ang mga drayber ug konduktor nga mas modako ang ilang komisyon gikan sa kita sa buses.

-o0o-

Gihangop sa mga drayber ug konduktor nga klaro nang ilang suholan ug mga benepisyo.  Ang pasidaan nga mo-us-os ang ilang kita way sukaranan.  Kay ang lagda wa magdili paghatag og mas dagkong suholan, igo lang nitakda sa labing gamayng madawat.  Kon magpaugat ang operators pagbira sa inadlawng suholan ngadto sa P305, ang labing takos nilang mga drayber ug konduktor madani sa mas makiangayong operators, ang mga taphaw ray mahibilin ug mohagba ang negosyo.
Ang hulga sa pipila ka operators nga sa employment agencies sila mokuha og mga drayber ug konduktor nagpaila sa ilang ka-ignorante.  Kay bisan ang agencies gimandoan sa balaod paghatag og minimum nga suholan ug mga benepisyo sa labing ubos nga mga kawani.
Hinaot tumanon sa LTFRB nga isunod ang taxi drivers.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com