Arangkada for June 30, 2007

          PAUGAT SA KAPITOLYO
 

 

        Di na mosalir ang kampanya sa lipatlipat sa Kapitolyo.    Nabayran o wa ang WT Construction sa ilang gipaningil nga P261 milyones sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC), di na malimod ni Gobernador Gwen Garcia ang pait nga kamatuoran nga moburot nang gasto ngadto sa kapin sa P800 milyones.   Ug di na katabonan sa iyang mga turutot ang mas makahasol nga kamatuoran nga sayop ang pangugat ni Garcia niadtong Mayo nga P581 milyones ray kinatibuk-ang naggasto sa CICC.

        Gawas lang kon ilang pasanginlan ang WT nga mangingilad ug bakakon.   Makaipsot lang si Garcia sa makauuwaw nga pagkabitik sa iyang nangalisbong kasaypanan (tinuyo man o dili) kon tulisukon niya si Willy Ty nga nagbuutbuot sa iyang gipangayo nga dugang bayad.   Apan di mahitabong magpatara ug mangiyugpos lang si Ty hangtod sa hangtod kay upat na ka buwan nga giyak-an ni Garcia ang iyang billing nga gisumiter niadto pang Pebrero.

-o0o-

        Di gyod diay maayong magpalabilabi og sulti.  Gawas sa panghambog ni Garcia nga mahimo silang makiha og "underpricing" tungod sa "kabarato" sa CICC, mas lisod bakwion ang iyang panganti nga di niya tugotan nga moabot ang gasto sa CICC sa makalilisang ("horrendous) nga gidak-on.   Nipasidaan pa si Garcia nga siyay unang moprotesta ug kusganong mobabag kon moabot ang gasto og P800 milyones.

        Protestahan ba ni Garcia ang pagburot pag-ayo sa gasto sa CICC ngadto sa P841 milyones?   Kusganon ba niyang babagan ang paggahin sa iyang lunod-patay nga mga alalay sa Cebu Provincial Board og dugang kuwarta aron pag-apas sa sa way kinutobang pag-inat-inat sa iyang gasto?   O modangop na sab sa pag-insulto sa iyang mga kaatbang, pagkiha sa mga nangahas pagbarug batok niya, pagpangita og laing kontrobersiya nga kahilabtan, paghakgom og laing lapok nga malabay, ug pagpanggukod ug paglisudlisod sa wa magustohing mga kawani sa Kapitolyo aron pagtabon sa iyang pagpanlipaghong?

                    -o0o-

          Samtang wa pa kapamatud-i ang mga pasangil sa kahiwian sa pagtukod sa CICC, sama sa pagpaburot sa presyo, paglaktaw sa subasta ug pagbuakbuak sa mga kontrata aron paglusot sa mga lagda, ang labing nangalisbong eskandalo mao ang kapakyas ni Garcia hangtod karon, unom na ka buwan human napabarug ang CICC, paghatag og matinud-anong subay sa kinatibuk-ang gasto sa labing dakong proyekto nga napatuman sa niaging 12th Asean Summit.  Ug si Garcia way kukaikog nga nagpabungulbungol sa sibaw na kaayong awhag nga, sa ngan sa tanang santos sa kalangitan, ipakita na palihug ang mga dokumento sa iyang kinaham nga transaksiyon.

          Nagtuo ba diay siya nga human napahilom ang Visayas Ombudsman tungod sa ilang paggukod ni Acting Deputy Ombudsman Virginia Palanca-Santiago, magpuyo ug motak-om na lang sang Sugbuanong mga magbubuhis nga maoy tinuod nga mga tag-iya sa dakong kuwarta nga way pupanagana niyang gigasto?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 29, 2007

        SI DOLING KAWATAN

 

        Si Doling lab-asera.  Kansang kinabuhi kalit lang nausab.   Kalit lang nidako ang iyang bay.  Kalit lang nidaghan ang iyang mga sakyanan.  Kalit lang nanguhong ang iyang kabtangan.   Kalit lang nilapad ang iyang mga patigayon.  Sa laktod, mora siyang nakadaog og lotto.

        Nga maoy iyang gisulti sa nanguryusong mga silingan.   Apan way nituo niya.  Way gidungog nga nakadaog og lotto sa ilang dapit.  Bisan ang labing ungo sa sugal wa kapanimaho nga may silingan silang nakatsamba, o bisan nakapingis na lang og pila ka digits.

        Maong si Doling gihabolan sa sibaw nga mga pagduda.   Diin man gyod gikan ang dako niyang kuwarta?

-o0o-

        Tungod sa iyang katigayonan, si Doling sayon rang nakadaog pagka barangay kapitan.   Bisan giprotestahang iyang kadaogan, way nakapugong sa iyang paglingkod sa katungdanan.  Nga maoy nakapatumaw sa tinuod niyang batasan.

        Daan nang gikaintapan ang iyang kayawyawan sa lab-asera pa.   Apan way nakapangandam sa kapintas niyang mamanghag dihang nakatumpi nag kuwarta.  Labaw nang way nakahibawo unsaon pagsagang ang binaboy niyang kasaba, nga di makaon bisan sa irong buang, dihang nakahupot na og gahom sa politika.

        Maong dihang nipasumbingay ang usa niya ka silingan nga kinawat ang iyang katigayonan, morang kilat sa udtong tutok ang kabangis sa pag-ulbo ni Doling.

-o0o-

        Gikunis-kunis dayon niya ang nangahas sa pagpadayag og pagduda sa iyang kaligdong:   Ginganlan niya og mga ngan, sa makantalitahong mga pung gipakauwawan, gipalihok ang tanang mga turutot aron mabuong ang kadungganan ug masuk-anong nipasaka pa gyod og kaso sa hukmanan.

        Ang iyang mga saop ug mga binatonan, nga maoy iyang gidudahang nanabi sa gipanghimaraot nga silingan, wa pasayloa sa iyang kabagis:   Gipanglungkab ang ilang personal nga kabtangan, gihulgang ipanglabay ngadto sa labing layo niyang mga baboyan ug gawas nga tangtangon sa trabaho bahala na kon ang ilang mga pamilya malunosan sa gutom taralon pa gyod sa hukmanan aron hingpit nga motagam.

-o0o-

        Ang nasugamak nga silingan nagkapuliki og panagang sa iyang pagpanggukod.   Inay pasidunggan sa iyang pagpangita sa kamatuoran, ang iyang pribadong mga negosyo giapil pag-utingkay kon duna bay bisan gamay na lang lama sa kahiwian.  Mas makaluluoy hinuon ang wa intawoy mga nahot niyang mga saop ug mga binatonan.

        Ang tibuok kasilinganan gibati og kalisang.  Nangahadlok bisan sa pagpalandong na lang sa kalbaryo nga ilang tugpahan kon simbako sila say maduhig sa iyang kalampingasan.  Maong bisan duna silay nahibaw-an ug bisan sa kamapalabilabihon na sa iyang binuhatan, tak-om nga nangiyugpos ang kadaghanan.

-o0o-

        Dihang natino nga nagkuray na sa kahadlok ang kinabag-an sa kasilinganan, nga wa nay mangisog pagtabang sa pipila nga nibarug nga iya nang napiangan, si Doling, sa labing mapahitas-ong tingog nga hinukad sa nagdagtom niyang galamhan, niangkon:

"Kawatan bitaw ko!  May mahimo diay mo?"   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 22, 2007

MAS DAKONG KRIMEN

 

Unsa man ang mas dakong krimen:  Ang pagbutyag sa mga dokumento sa mga transaksiyon sa kagamhanan nga angayng panginlabotan sa publiko?; o ang pagtago sa maong mga dokumento?

Unsa man ang angayng silotan:  Ang pagpatigbabaw sa katungod sa publiko pagkuha ug pagtan-aw sa mga dokumento sa mga transaksiyon nga gigastohan sa ilang siningtan ug hinagoan nga buhis?; o ang pagluok sa
ilang katungod?

Unsa man ang angayng panghimarauton:  Ang pagpangisog ug pagbarug pagtug-an sa kamatuoran?; o ang pagtago ini?

Unsa man ang angayng gukdon:  Ang pagpakabana ug pagpakigbisog alang sa kaligdong?; o ang paglugpit ug pagyatak sa lehitimong katungod sa pagpanginlabot?
               -o0o-

Ang katungod sa pagpangayo sa mga dokumento sa kagamhanan gimando, gipatigbabaw ug gipanalipdan sa batakang balaod.  Kabalibaran lang kining maong katungod kon ang mga dokumento maglambigit ug makapahimutang sa kakuyaw sa nasudnong seguridad.

Sa kataposan namong pakisusi, ang mga dokumento sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC) wa maglambigit ug di makapahimutang sa kakuyaw sa nasudnong seguridad.  Hinunoa, ang padayong pagtago sa mga dokumento, atubangan sa sibaw nga awhag sa matinud-anong subay sa makalilisang nga gasto, gawas nga mosukwahi sa interes sa kinabag-an, makapahuyang pa gyod sa demokratikanhong mga institusyon nga gisandig sa determinasyon sa haring lungsod pagpahamtang sa ilang kabubut-on aron nga ang mga nagtungkawo sa gahom way laing kapilian gawas sa pagpaminaw ug pagtahud nila.

-o0o-

Sa ato pa, kon ang kaangayan pay mopatigbabaw batok sa pagpanghawod ug pangabuso, ang mga kawani ug mga opisyal sa Kapitolyo nga gipasanginlang maoy mga tinubdan sa nanggawas nga mga dokumento sa CICC di maoy angayng ilabay ngadto sa umahan sa Sudlon o sa isla sa Camotes.

Kon dili ang kadagkoan sa Kapitolyo nga nagmaniobra pagluok sa mahinungdanong mga kasayuran pinaagi sa pagkiha ug pagpanggukod sa mga nagpakabana nga mga magbubuhis maoy angayng palayason gikan sa ilang mga buhatan ug pulihan sa mas ligdong ug mas matinud-anong mga tagduma, aron ikabalhog sa mas tukmang destinasyon, ang lang-og nga bilanggoan.

-o0o-

Ang mosunod nga mga adlaw maoy motino sa katakos ang mga ahensiya pagtuman sa ilang tahas pagpanalipod sa tawhanong mga katungod batok sa mga opisyal nga hubog sa gahom:

·         Makahimo ba ang Civil Service Commission (CSC) pagpanalipod sa inosenteng mga kawani ug mga opisyal sa Kapitolyo gikan sa bangis nga panghasi sa ilang mga labaw nga inay mopasidungog nahulga sa ilang pagpakabana, o masuwawan sab sa dakong gahom ug kangil-ad sa taras sa mga politiko nga may abundang kasaysayan pagsalikway sa ilang mga lagda?; ug

·         Mangisog na bang Visayas Ombudsman pag-imbestigar sa mga pasangil sa panglaktod ug overpricing sa CICC, o padayong mahudlat sa mga kasong gipasaka batok sa ilang pangu nga si Acting Deputy Ombudsman Virginia Palanca-Santiago?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 28, 2007

       SANTIAGO TAKTAKON?

 

       Nakadawat mi og makahasol nga kasayuran nga mahimong mahinayon ang gikahadlokan sa ligdong nga mga Sugbuanon:  Ang pagkatangtang ni Acting Visayas Ombudsman Virginia Palanca-Santiago gikan sa katungdanan.  Nakatag-an mo, tungod ni sa iyang pagpangahas pag-imbestigar sa mga pasangil sa overpricing ug pagpanglaktod sa pagtukod sa Cebu International Convention Center (CICC).

        Gamhanang politiko sa Sugbo, nga wa malingaw sa kaligdong ug kaisog ni Santiago, gikatahong nirekomendar na ngadtong Pres. Arroyo sa pagtudlo og bag-ong deputy Ombudsman alang sa Kabisay-an puli sa niretiro na nga si Primo Miro.  Nga di lisod nga palutson sa Malakanyang kay si Santiago wa pa man matudlo sa katungdanan nga kasamtangan lang niyang gihuptan.  Gani, usa ra man siya sa daghang mga aplikante sa katungdanan nga mohabol unta niya og lig-on nga panagang batok sa politikanhong mga pagpanggukod.  Kay di na man siyang kapasakaan og kaso ug matangtang lang pinaagi sa impeachment.

-o0o-

        Mao ba ni hinungdan nga nikalit lang og kaungot ug kamingaw ang imbestigasyon sa Visayas Ombudsman sa kontrobersiya sa CICC?  Nga kon unsa kapaspas ang ilang pagsusi, pagpugong sa kuwarta ug pagsuspenso sa nahilambigit nga mga opisyal sa nahaunang mga eskandalo sa surveillance cameras ug decorative lampposts sa 12^th Asean Summit, mao sab kaluya, mas hinay pa gani sa umang, ang irog sa ilang pakisusi sa makalilisang nga gasto ni Gobernador Gwen Garcia sa iyang gipamugos nga labing dakong proyekto sa summit.

        Nadutlan ba gyod diay si Santiago sa pagpanghasi ni Garcia niya ug sa iyang mga sakop, pinaagi sa pag-awhag nga suspensuhon siya sa katungdanan, ilisan og bag-ong imbestigador ug pasakaan pa gyod og mga kasong kriminal ug administratiba?  Kay mag-unsa man tinuod ang katakos ug determinasyon nilang Santiago pagtuman sa ilang mga gimbuhaton kon nakakita na og mga tilimad-on nga ang ilang kadagkoan, nga gipasanginlang pahoy ni First Gentleman Mike Arroyo, nga giingon sang maoy gisandigan ron sa mga Garcia, klarong tua na kapusta sa pikas?

-o0o-

        Atong atangan kon unsay himuon ni Pres. Arroyo.  Paminawon ba niya, sama sa naandan, ang mga naglibot niyang mga opisyal nga way laing gitinguha gawas sa pagpaburot sa ilang hinakog nga mga interes?  Ang pagtangtang niyang Santiago di lang makapilde sa imbestigasyon sa CICC kon dili makaduhig sab sa nakabuylo na untang pakisusi sa ubang nangalisbong mga eskandalo sa summit.

        O magsugod na pagtikad sa iyang kabilin karong tulo ka tuig na lay nahibilin sa iyang pamunoan?  Pinaagi sa pagmatuod nga pasagdan niya ang mga institusyon sama sa Ombudsman sa pagtuman sa ilang mga gimbuhaton, bahala na kon kinsay maig-an.  Bisan maapil pang mga politiko nga nagpatuong sikit sa luwag ug way kukaikog nga niuran-uran sa iyang ngan aron pagbaraw sa bisan unsang pagsuway paglili sa ilang kahiwian.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 27, 2007

        CARLO v. JONAS?

 

        Nahadlok ko nga ang kaswal nga mga kawani sa Mandaue City Hall wa pa mahuwasi sa ilang pamaol tungod sa makabungog nilang pagpakpak ni Vice Mayor-elect Carlo Pontico Fortuna.   Kinsa maisugong nibarug pagpanalipod nila.  Gihangop nila pag-ayo ang pagsupak ni Fortuna sa gikatahong laraw ni Mayor-elect Jonas Cortes sa di na paglab-as sa ilang mga kontrata nga mapupos karong Hunyo 30, dungan sa pagkapupos sa termino sa suspendido pa hangtod karon nga si Mayor Teddy Ouano.

        Human sa iyang pasidaan nga, gawas nga makulban sa kaldero ang kaliboan ka mga sakop sa pamilya kansang inadlawng mga panginahanglan nagsalig sa suholan sa 2,000 ka kaswal nga mga kawani nga tangtangunon, mahimong masakripisyo ang batakan nga mga pangalagad sa City Hall ngadto sa mas daghang mga Mandauehanon, mahimo bang ipasabot ni Fortuna:

·         Nagdugo ba gyod ang iyang kasingkasing alang sa kabos nga mga kawani?; o

·         Igo lang nagtuman sa sugo sa iyang mga padrino sa politika?

-o0o-

        Kon si Fortuna makabuwag kadiyot sa alingugngog niyang mga dumadapig, hinaot nga makahinumdom nga suluguon siya sa tanang Mandauehanon ug di itoy sa pamilyang hingpit nang gipalagpot sa gahom.   Makahigayon sab unta siya pagpaminaw ni Atty. Magno Dionson, tsirman sa Bando Mandaue-Anak Bisaya nga nidagan sab pagka mayor niadtong Mayo 14, maayo sab tingaling iyang ipasabot nganong nagkatuiris ang ilang mga numero sa kaswal nga mga kawani sa Mandaue.   Ang 2,000 ka kaswal nga mga kawani nga gi-kampeyon ni Fortuna labihang dako og labaw kon itandi sa gidaghanon sa kaswal nga mga kawani nga giangkon ni kanhi mayor Ouano.

        Si Dionson nakapakita og suwat nga pinirmahan nila ni Ouano ug Mandaue City Human Resource Management Officer Janet Trinidad niadtong Marso 7 karong tuiga, nga nisukwahi sa sibaw nga mga pasangil sa pagpaburot sa burukrasya sa ilang way pus nga mga dumadapig ug nipahibawo nga wa rang kaabot og libo ang mga kawani sa City Hall (372 ra ang tukma nilang ihap):

·         488 ang mga kawani nga may plantilla positions; ug

·         282 ang kaswal nga mga kawani.

-o0o-

        Gipaburot ba diay ni Fortuna ang iyang mga numero aron lang paghimo sa iyang pasidaan nga mas kahadlokan?   O si Ouano maoy nisuway pagpahiyos sa gidaghanon sa iyang mga dumadapig nga gipahimutang sa City Hall aron lang pagpahilom sa pagsukitsukit ni Dionson?

        May sukaranan ang awhag nilang Dionson ug ubang nagpakabanang mga Mandauehanon ngadtong Fortuna sa pagpangayo og pasaylo sa iyang pagdupa sa gipasangil nga kahiwian sa pamunoang Ouano sa niaging siyam na ka tuig, inay nga magsugod na og supaksupak ni Cortes bisan wa pang kaasumir sa liderato sa dakbayan.

        Kon matinud-anon sa iyang pasalig pagtabang sa bag-ong mayor, di maayong magsugod si Fortuna pinaagi sa pagpanghudlat.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 26, 2007

UGMA SA BOGO

 

Bisan nabasura ang ilang gisugyot nga pagmugna sa bag-ong lalawigan sa Sugbo del Norte, gihangop ni Celestino Martinez Jr. ang pagkatuman sa lain niyang damgo, nga iyang giduso niadtong sakop pa siya sa Kongreso, atol sa pag-umol sa makasaysayanon nga
Local Government Code, ang pagkahimong dakbayan sa Bogo.  Ug samtang ang iyang anak nga si Celestino "Tining" Martinez III maoy makapangangkon nga labing unang mayor sa Bogo City, naa sa mga abaga ni Junnie gisangon ang dakong tahas sa pagmatuod nga makaayo ang pagkaumol sa ikapitong dakbayan sa Sugbo.

Nitataw hinuon si Martinez nga mas daling mapalambo ang Bogo kon magpabilin ang ilang liderato sa ikaupat nga distrito.  Nga wa pay naproklamar nga kongresista kay
nabara pang iskutenyo.  Bisan sa pag-angkon ni Salimbangon nga pilde unta siya kon si Junnie pay nidagan, si Junnie nitataw nga nagpasubli siya pagkamayor aron mangunay pag-agak sa batan-ong dakbayan.

-o0o-

Atol sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya, gibatbat ni Martinez ang mosunod nga kaayuhan sa pagkahimong dakbayan sa Bogo:

·         Ang kita sa Bogo moburot og hangtod kaupat tungod sa mas dako nilang bahin sa internal revenue allotment (IRA);

·         Mas dako na og gahom ang mga opisyal ug mga molupyo sa Bogo sa pagpasiugda og mga proyekto nga makatubag sa ilang labing mahinungdanon ug dinaliang mga panginahanglan;

·         Ang Kapitolyo di nang kapanghilabot unsaon paggasto ang kuwarta sa Bogo, gawas lang sa pagsubli sa provincial board sa ilang budget;

·         Way suukaranan ang kahadlok nga moburot ang mga buhis kay ang motakda sa buluhisan di nang Kapitolyo kon dili ang lokal nga mga opisyal nga mas duol ug mas daling kasultihan sa taga Bogo; ug

·         Kon mapalambo nang Bogo isip sentro sa patigayon sa amihanang Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan sa Luzon ug Kabisay-an, mas daghan nang
kahigayonan sa panginabuhi bisan sa labing gagmay nga mga Bogohanon.

-o0o-

Kon ang pagbuhat sama pa lang kasayon sa pagsulti, mahimo na untang palasyo ang tanang payag-payag.  Maong kinahanglang pamatud-an ni Martinez nga di siya kutob lang sa pasalig.  May ikapakita na hinuon siya.  Ang Bogo di na malalis nga mas malambuon pa kay sa ubang nag-unang mga dakbayan sa Sugbo.

Nakahukom na si Martinez nga ang unahon niya pagpalambo mao ang pagka trading center sa Bogo ug ang masaaron ining industriya sa turismo.  Nga katabangan pag-ayo kon mapalapdan ang ilang pantalan, matukod nang tugpahanan sa ilang silingang lungsod sa Medellin ug mosanong ang pribadong sektor sa iyang pagdapit sa lab-as nga puhonan.

Hinaot nga mahimong sentro sa bisan unsay buhaton ni Martinez ang labing kabos nga Bogohanon.  Hinaot nga samtang sayo pa di niya sundon ang kasaypanan sa nag-unang mga dakbayan pagpadaplin sa mga timawa aron magpaabot kanus-a mapiskan sa mumho sa kalamboan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 21, 2007

ABUSO SA JOB FAIR

 

Ang local job fair karong Sabado, Hunyo 23, gipaabot nga makadani na sab sa kaliboan ka mga Sugbuanon nga nangita og trabaho ug sa labing dagkong mga kompaniya nga nagkinahanglan og mga kawani sa kaliboan ka kahigayonan sa panarbaho sa Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao.  Ipahigayon ni gikan sa alas-8 sa buntag
hangtod sa alas-5 sa hapon sa Abellana National School.

Pasiugdahan ni sa Cebu Chamber of Commerce and Industry (CCCI), nga nagtimaan sa Cebu Business Month, sa Department of Manpower Development and Placement (DMDP) sa Cebu City government ug sa DYAB Abante Bisaya, nga padayong nagsaulog sa ika-12 nga sumad sa iyang pagkatukod karong buwana.

               -o0o-

Ang job fair nga unang nahimugso sa Dakbayan sa Sugbo, ubos sa liderato nilang Mayor Tomas Osmena, Bise Mayor Michael Rama ug Labor Employment Officer Fidel Magno, karon gisunod na sa hapit tanang local government units (GUs) sa tibuok nasud ug bisan sa pribadong sektor.  Nagpabilin ni nga labing haom nga abutanan sa mga
magpapatigayon nga nagkinahanglan og mga trabahante ug sa mga aplikante nga nagkinahanglan og trabaho kay:

·         Ang mga magpapatigayon garantisadong maka-ila-ila sa gatosan ka mga aplikante nga kasagaran mas takos kay sa pipila lang ka aplikante nga makatubag sa ilang binayran nga wanted advertisements;

·         Ang mga aplikante makasumiter sa ilang mga dokumento ngadto sa mangapil nga employers nga di mahimong ilang maabot sa naandang paagi nga di mahilis ang tikod sa ilang mga sapatos; ug

·         Way bisan usa ka dako nga bayranan ang mga magpapatigayon
ug mga aplikante.

-o0o-

Ang talagsaong kalamposan sa lehitimong mga job fair nakapadasig sab sa pipila ka indibiduwal ug pundok, sa sud ug sa gawas sa kagamhanan, pagpahimus sa sitwasyon.  Gikabay-an nila ang job fair nga ang tuyo dili ang pagtabang sa mga nagkinahanglan og trabaho ug trabahante kon dili ang pagpaburot sa ilang pribadong mga bolsa.

Gawas sa pribadong mga kompaniya nga nagpabayad sa employers nga nailad sa gipagawal nga mas hi-tech apan taphaw diay nga sistema sa pagpahibawo sa ilang mga kahigayonan sa trabaho, may pipila sab ka labor employment officers sa LGUs nga nangilkil sa local employers ug placement agencies ug nagpabayad pa gyod sa kabos nga mga aplikante.

-o0o-

Ang Department of Labor and Employment ug ang Philippine Overseas Employment Administration nidasig sa mga nabiktima sa panguwarta sa job fair sa pagreklamo aron kasilotan ang mga abusado.  Apan wa pay biktima nga nakabaton og kaisog hangtod sa akong pagsuwat ini.

Silang Magno, Dicdic Reuyan sa Liloan ug ubang ligdong nga labor employment officers nasubo sa pangabuso sa pipila nila ka kauban.  Nanghinaot sila nga mas higpitan sa DOLE ang pagbantay sa mga job fair aron sa kataposan masakpan ug masilotan na gyod ang mga mapahimuslanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 25, 2007

PAPEL SA EDUKASYON 

    

 

Kon nitakdo pa lang unta ang katakos sa kaliboan ka mga bag-ong mga gradwado sa kolehiyo ug ubang mga aplikante sa mga panginahanglan sa dul-an sa gatos ka kompaniya nga nisalmot sa labing uwahing job fair sa Sugbo, 1,800 ka mga way trabaho ang makaangkon na unta og mga panginabuhi ug makahaw-as na unta sa ilang mga pamilya gikan sa kalisod.

Apan, salamat sa dakong kang-a tali sa gitudlo sa atong mga tulonghaan ug sa aktuwal nga panginahanglan sa nagkalainlaing industriya, wa lang gihapong kaabot og 10% sa mga aplikante ang nadawat sa 81 ka mga kompaniya nga sakop sa Cebu Chamber of Commerce and Industry (CCCI) nga niapil sa ika-43 nga local job fair sa Dakbayan sa Sugbo nga gipahigayon sa Abellana National School niadtong Sabado.

-o0o-

Mas makapakugang ang kasayuran nga akong nakuha gikan ni Francis Monera, presidente sa CCCI nga maoy nihangop sa mga aplikante ug employers sa job fair:  5% lang sa mga aplikante sa nanguhong nga call centers sa Sugbo ang nakapasar sa mga pasulit ug mga pagsuway.   Sa ato pa, lima lang sa matag 100 ka bakanteng posisyon ang mabutangan og mga trabahante.

Ang ubang mga aplikante nadawat human sa tinuyong retraining programs sa Dakbayan sa Sugbo ug pribadong mga tulonghaan nga gigastohan sa pipila ka call centers.   Ang retraining di hinuon libre kay kinahanglan pa mang bayran sa makapasar nga mga aplikante pinaagi sa anam-anam nga pag-iban sa ilang suholan.

Unsa man diay kapuslanan sa upat ka tuig nga kutas, gastuso ug nakapabuktot sa mga ginikanan nga pagtuon sa atong mga tinun-an sa kolehiyo?

-o0o-

Gidasonan ni Monera ang mga sektor nga nibasol sa pagtidlom sa kalidad sa edukasyon ug sa padayong pagtanyag sa mga unibersidad sa mga kurso nga wa na mohaom sa bag-ong mga industriya.  Nisaad siya sa pag-awhag sa iyang kaubanan sa CCCI sa pagtabang pagpangita og paagi pagtapak sa higanteng kang-a.

Usa sa iyang gisugyot mao ang pagpalapad sa ilang programa pagpalambo sa katakos sa mga gradwado sa IT aron pagdani sa dugang langyawng mga kompaniya pagbubo og puhonan sa Sugbo.  Matod niya mahimong apilon na nila ang mga gradwado sa ubang mga kurso nga gamay na lag kuwang aron mohaom na sa mga panginahanglan sa lokal ug langyawng mga kompaniya.

-o0o-

Samtang way lalis sa dinaliang panginahanglan pagpalambo sa kalidad sa edukasyon, mahimong mosilaob na sang lantugi kon unsay mas tukmang papel sa edukasyon:

·        Ang padayong pag-apas sa nag-usab-usab nga mga panginahanglan sa lokal ug langyawng mga magpapatigayon?; o

·        Ang pag-umol sa umaabot nga mga lider nga may kaugalingong panghunahuna nga makahatag nila sa katakos ug kaisog paghaw-as sa katawhan gikan sa katimawa ug paglingkawas sa nasud gikan sa talikala sa pagpagawong?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for June 20, 2007

OSMENA V. GARCIA

 

Si kanhi gobernador Lito Osmena may tambag sa iyang mga anak: Unya na sila moapil sa politika, unahon ang pagpalambo sa ilang mga pamilya ug pagpadagko sa ilang mga anak.   Kon tumanon sa iyang mga anak ang tambag, mahimong masaksihan nila nga hingpit nang mapapas ang pipila ka dekada na nilang pagdominar sa politika sa Sugbo. 
 Nga maayong balita alang sa mga Sugbuanon nga mahigugmaon sa demokrasya.  Kay makahatag man og kahigayonan alang sa mas ligdong ug mas takos nga mga lider kon di na gawongan ang kagamhanan sa usa lang ka pamilya.  

Ang kuyaw kon ang mga Osmena kapulihan sa pamilyang gutom, hakog ug way bisan gamay na lang tinguha paghatag og kaayuhan sa katawhan. 
          

-o0o-

Ang kanhi gobernador say gibasol sa pagtumaw karon sa mga Garcia nga wa nay pupanagana nga nihagit sa ilang kahawod ug nagbugalbugal sa nag-ung-ong nilang pagkapukan.  Kay iyang gitingob ngadto sa pamilyang Garcia ang talagsaong kahigayonan pagpaburot sa ilang politikanhon ug ekonomikanhong gahom.

Si Osmena maoy nibilin sa Kapitolyo ngadto ni kanhi gobernador Pablo Garcia (nga nakapatumaw sa 12 ka tuig nilang pagkontrolar sa Kapitolyo) ug maoy nakapahimutang ni
kanhi provincial board member Winston Garcia sa GSIS nga nakatabang pagpalambo sa ilang politikanhong panudlanan nga gikalisangan na karon bisan sa labing adunahan nilang mga kaatbang.   Maong ang mga Garcia, gikan sa pagka alalay lang, karon mao nay magsika-sika sa mga Osmena.
                      -o0o-

Usa sa mga alyado sa mga Osmena, si Bogo City Mayor-elect Celestino Martinez Jr., may iyang kaugalingong basa sa pagtidlom sa politikanhong gahom sa mga Osmena:  Ang ilang panag-unay.  Samtang nahusay nang panagsungi sa managsuong Sonny ug Lito ug sa manag-agawng
Sonny ug Serge, nagpadayon pang away nilang Sonny ug Tommy.

Ning panagsungi nilang Cebu City Mayor Tomas Osmena ug Gobernador Gwen Garcia, niingon si Martinez nga bisan ang labing lunod-patay nga mga Osmenista managana pag-abiba alang ni Tommy kay nagduda nga si Sonny tua pa kapusta sa pikas.  Nipahimangno si Martinez nga kon di maghiusa ang mga Osmena maligsan gyod sila sa bag-ong mga hawod sa Sugbo.
                      -o0o- 
  

Ang panagbangga sa duha ka gamhanang pamilya nagtanyag og talagsaong kahigayonan sa kausaban.   Maanugon lang ni kon, sama sa naandan, ang katawhan mangiyugpos ug maghinan-aw lang gihapon kinsay modaog sa bugno.  Kapuslan ni kon mapalambo ang kaamguhan nga ang katakos pagduma sa nasud ug pagpangu sa katawhan di monopoliya sa usa o duha lang ka pamilya.

Di atong obligasyon ang pagsagakay sa mga Osmena gikan sa pagkalup-og, ni ang pagtuboy sa mga Garcia sa kinapungkayan sa ilang mga ambisyon.  Kon dili ang paghakgom sa responsibilidad pag-umol sa atong kapalaran, pag-ugmad sa makiangayong tingusbawan ug pagbugtaw sa mas sanag nga ugma.  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com