Arangkada of Leo Lastimosa for November 21, 2010

        Tulay sa paghiusa

    Mabolo Elementary School--Mao ni usa sa labing dako ug hapsay nga Grand Halad sa Kapamilya sukad mi nagsugod lima ka tuig nang nilabay.  Gisugdan ni namo niadtong Hunyo 2005 sa Plaza Independencia.  Gipahigayon matag Hunyo ug Nobyembre, ikanapu na ni namong Halad.  Nanghipos na samtang nagsuwat ko ini.  Gikapoy nang tanan.  Ang labing dakong kalibogan:  Nganong nakalahutay mi hangtod karon?
    Di sayon ang pagpahigayon sa Halad.  Gawas sa dakong gasto, labihang lisora ang pagtapok sa kaliboan ug usa ka mga pangalagad.  Mas lisod ang pag-atiman ang way kinutoban nga baha sa katawhan nga nagkinahanglan.  Apan may di hitupngan nga katagbaw matag buntog namo sa higanteng mga kakulian.

-o0o-

    May Halad mi sa Plaza Independencia nga nangabasa ming tanan sa uwan.  Mao tong higayona nga gisaaran mi apan wa mahatdi og mga tolda.  Bisan wa mabungkag ang kinabag-an sa katawhan--ang mga pasyente maoy nipayong sa mga doktor ug ang mga kliyente maoy nipayong sa mga abogado aron lang magpadayon ang mga pangalagad--gihasol pag-ayong among konsiyensiya sa among pagpabaya.  Mao nang karon manghangyo gihapon mi og mga tolda apan di na sa usa lang kon dili sa daghan nang mga tinubdan.
    May mga Halad sab nga kuwang kaayong mga tambal.  May mga Halad sab nga daghang tambal apan mga doktor say nagkuwang.  Kay di man gyong kapamugos, mas sayo na ming manghangyo ug mas daghan na ming gihangyo.

-o0o-

    May mga higayon nga natental mi pagpahiyos pag-ayo sa Halad.  Nga pilion na lang namo ang mga pasyente.  Kansang gidaghanon ipasikad na lang sa mga tambal nga matigom.  Apan sa matag higayon, tukbilon ang among tanlag sa paglaom nga mas daghan ang ganahang motabang.  Nga kami ang nagkuwang sa paghatag nila sa tanang kahigayonan pagtabang.
    Maong padayon ming nibukas sa Halad alang sa tanan.  Uban ang hugot nga pangaliya nga di daghan ang mabalibaran, kon di man gyod kaalagaran ang tanan.  Ug sa tanang Halad, ang among pangindahay kanunayng gigantihan.

-o0o-

    Ang tanang kahasol sa pagpangandam, nga kasagaran moabot og pila ka semana kon di man buwan, mahupay inig abli namo sa ganghaan, diin naglumbay nang kaliboan, uban nila nagpaabot sukad pa sa tungang gabii; nga kanunay gyong sundan sa tam-is nga panag-abot sa maikagong mga dagway sa mga mangalagad ug sa mabalak-on apan may pahiyom nga mga panagway sa mga labing tabanganan.
    Nga maoy labing dakong katagbawan ug nga maoy labing kapuslanan sa way hunong nga pagpalad sa Grand Halad sa Kapamilya:  Ang way kakapoy nga pagpalapad sa taytayan sa pagtinabangay nga, bisan sa daklit lang, bisan ubos sa naglingiting nga kainit o sa nagbunok nga uwan, nakabugkos sa tanang hingtungdan, bisan unsay ilang katuyoan pagtambong sa Halad--ang pagtabang o pagpatabang.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 17, 2010

Gi-binaboy ta       

    Ang pagsud sa mga karneng baboy gikan sa ubang kanasuran gipaabot unta nga makaayo sa mga konsumidor.  Kay may kapilian na man sila.  Di nang kapatuyang ang lokal nga mga negosyante, labi nang pipila nga mapahimuslanon kaayo, sa pagpaburot sa ilang presyo.  Kay ang mga karneng baboy gikan sa ubang kanasuran mas barato pa man.
    Gawas pa, ang pagtugot sa importasyon sa mga karneng baboy obligasyon sa Pilipinas ubos sa World Trade Organization (WTO).  Nga nakatapak sab sa mga buwan nga kuwang ang lokal nga suplay.  Apan ang pagsulbong sa importasyon sa mga karneng baboy sa niaging pito ka buwan nakahulga na hinuon sa lokal nga industriya.  Ug sa kahimsog sa publiko.

-o0o-

    Si Kongresista Angelo Palmones sa Agham Party-list nipasabot nga ubos sa lagda sa Minimum Access Value (MAV), ang makompra nga mga karneng baboy gikan sa ubang kanasuran maggamit lang sa meat processing plants.  Nga maoy dunay tukmang kahimanan pagpreserbar sa kaluwas sa karne.
    Apan ang nahitabo karon mao nga ang mas baratong imported nga mga karneng baboy nibaha na sa kamerkadohan sa Carbon ug ubang bahin sa Sugbo ug sa nasud.  Nga way klarong butanganan.  Nga makabugaw unta sa mga kagaw kon matunaw nang frozen nga mga karne.  Unsa man karoy garantiya nga luwas ang imported nga mga karneng baboy nga gidugokan sa mga konsumidor?

-o0o-

    Ang National Meat Inspection Service (NMIS) mao untay gitugyanan pagbantay sa kaluwas sa mga karne alang sa mga konsumidor.  Apan wa silang kabadlong sa pagbaha sa imported nga mga karneng baboy sa Carbon ug ubang kamerkadohan.  Ang lokal nga mga opisyal sa NMIS nikumpisal pa gani nga wa silay kasayuran mahitungod sa lagda nga nagdili sa pagbaligya sa imported nga mga karneng baboy sa kamerkadohan.

Labawng nagmika ang NMIS pagsusi sa kalidad sa imported nga mga karne nga gipabad-ay lang sa kamerkadohan.  Hangtod pila man ka oras nga makalahutay ang imported nga mga karne sa kamerkadohan sa di pa sudlan og mga kagaw nga makadaot, kon di man makapatay, sa mga konsumidor?

-o0o-

Trahedya nang daan ang kapakyas sa gobyerno pagtabang sa mga negosyante og karne, sama sa gihimo sa ubang kanasuran, aron nga mas andam unta sila sa kalibotanong kumpetisyon.  Gisamotan pa gyod sa kapakyas sa NMIS pagpatuman sa safety net nga ang imported nga mga karne kutob ra sa meat processing plants.

Unsaon man pag-ila sa mga konsumidor ang luwas nga imported nga mga karneng baboy gikan sa daot na?  Matod sa mga negosyante ang luspad ug dangog nga mga karne kuyaw na.  Apan duna nay mga mamaligyaay nga nisagol sa imported ug lokal nga mga karne aron mas modako ang ilang ginansiya.  Samtang ang NMIS, nakatag-an ka, padayong nagbinaboy.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 16, 2010

        Mata ni Margarito

    Karong napamatud-an na sa mga mananambal nga nadaot ang tuo nga mata ni Antonio Margarito tungod sa kulata ni Manny Pacquiao, nga posibleng nasamotan sa kapakyas sa mga tagduma paghunong sa sangka sa naghinapos nga mga hugna, dihang naklarong wa nay dag-anan si Margarito kay napikot nang iyang mga mata, nagpasahay nag responsibilidad ang tanang hingtungdan.
    Ang ringside physician, si Manuel Gonzalez, nga nisugod pagsusi sa tuong mata ni Margarito sa ikaupat nga hugna ug sa matag nisunod nga hugna hangtod sa ika-11, nipasabot nga makakita pa si Margarito maong wa niya hunonga ang sangka.  Ang trainer ni Margarito, si Robert Garcia, niingon nga namugos si Margarito pagpadayon sa sangka.  Samtang ang referee, si Laurence Cole, niingon nga takos pa si Margarito maong gipatiwas niyang sangka.

-o0o-

    Nasiak gyod diay ang bukog sa ubos nga bahin sa tuong mata ni Margarito.  Kay ang mata nagtungtong man sa nabuak nga bahin, kinahanglan siya nga operahan.  Apan tungod sa grabeng hubag, di maka-opera ang mga doktor.  Kinahanglan sila nga magpaabot nga mohiyos ang panghupong.  Nga gibanabana nga maabtan pa karong Miyerkules (sa oras sa Pilipinas).
    Nipasalig hinuon ang mga doktor nga, sukwahi sa kahadlok ni Freddie Roach, ang trainer ni Pacquiao, di makahulga sa pamoksing ni Margarito ang kadaot.  Ang ilang himuon mao ang pagbira sa nahulpa nga right orbital bone aron mahibalik sa iyang naandang nahimutangan ug ang pagtambal sa naggisi nga bahin sa mata, o kon mas dako ila ning tahion.  Gipaabot nga makagawas sa tambalanan si Margarito, kon way komplikasyon, karong Huwebes (oras sa Pilipinas).

-o0o-

Ang lungag sa bukog nga sudlanan sa tuong mata ni Margarito maoy nasugamak sa labing bangis nga kulata.  Gawas sa kalimutaw, ang lungag mao say nahimutangan sa tanang unod ug ugat sa mata.  Dunay pito ka bukog nga posibleng nadaot:  Ang frontal bone, zygomatic bone, maxilla, sphenoid bone, ethmoid bone, palatine bone, o lacrimal bone.

Kon basehan ang mga hulagway sa dagway ni Margarito, posibleng ang zygomatic bone (nga mas nailhang cheekbone) maoy natata.  May mga hulagway hinuong nagpakita nga nasabak sa kumo ni Pacquiao ang punoan sa ilong, nga maoy nahimutangan sa sphenoid bone.

-o0o-

    Kon mahibalik na sa normal ang iyang mga mata, si Margarito (38-7, 27 ka knockouts), nag-atubang og hanap nga kaugmaon.  Ang ka wa gyod niyay dag-anan sa mas gamay nga boksidor kalabwan lang sa paglaksi sa iyang lisensiya kon mapamatud-an nga nitomar og Ephedra, gidili nga stimulant paglaslas sa timbang, sa wa pang away.
    Sa iyang bahin, si Pacquiao (52-3-2, 38 ka knockouts) maoy di na malalis nga hari sa kalibotan sa boksing.  Gawas nga wa magkinahanglan ni Floyd Mayweather Jr., di kinahanglang moaway pa pag-usab aron pag-angkon sa iyang makiangayong luna sa kasaysayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 15, 2010

        Leksiyon ni Pacquiao

    Gawas sa naandang kadominante ni Manny Pacquiao, iyang gipamatud-an sa makausa pa sa iyang pagpukan sa mas dako ug mas taas nga si Antonio Margarito, nga ang iyang determinasyon pagdaog wa magtangag sa kabangis pagtiwas sa iyang kaatbang nga wa nay ikasukol.  Mao diay nga nahigala ang tanang nangaging mga kaatbang nga iyang gipilde.  Di ko mahibung kon maapil na si Margarito sa kaliboan ka bisita sa sunod niyang birthday sa GenSan.
    Napikot nang tuong mata ug hapit na sab ang wang mata ni Margarito sa ikanapu nga hugna.  Apan gibalibaran sa referee, si Laurence Cole, ang awhag ni Pacquiao nga undangong sangka.  Ang kataposang duha ka hugna nipasundayag sa pagtuong Pacquiao nga ang boksing di pinatyanay.

-o0o-

    Mas kulba-hinam ang sangka kay nisukol hangtod sa kataposang gutlo si Margarito.  Padayon siyang niabante bisan wa na magkadimao sa pagpanagang sa panapos sa 474 ka santako ni Pacquiao.  48% ra ang iyang napasud nga 229 ka kumo.  Bisan gidireto sa ospital pagkahuman sa sangka, gipamatud-an ni Margarito nga mas may lahutay siya kay sa kataposang tulo ka kaatbang ni Pacquiao:

• Si Oscar De La Hoya wa na moharung ni Pacquiao sa ikasiyam nga hugna niadtong 2008 ug wa na gyod mobalik pagkatkat sa ring;
• Si Miguel Cotto nagsige na lang og panagang sa kulata ni Pacquiao human sa ikapitong hugna niadtong 2009 aron lang makatiwas sa sangka; ug
• Si Joshua Clottey nga nagsige lang og salipod sa iyang ulo ug nawong sa tibuok sangka kay nahadlok sa naghadyong nga mga kumbinasyon ni Pacquiao niadtong Marso karong tuiga.

-o0o-

    Ang bugtong daotang balita alang sa mga tigpasiugda sa sangka nilang Pacquiao ug Margarito mao nga, tungod ba kaha kay giisip nang daan nga way dag-anan si Margarito, mas gamay ang nanan-aw sa Cowboys Stadium sa Arlington, Texas.  41,734 ray nitunga kon itandi sa 50,994 nga nanghuy-ab sa away nilang Pacquiao ug Clottey.
    Laing daotang balita alang ni Margarito:  Kon kapamatud-an sa Texas Boxing Commission nga nitomar siya og Ephedra, gidili nga stimulant paglaslas sa timbang, puno sa wa pa mabalik niyang lisensiya sa Las Vegas ug California tungod sa pagbutang og semento sa iyang hand-wraps dayong sangka nilang Shane Mosley niadtong 2009, mahimong mao na toy kataposan niyang away.

-o0o-

    Kanindot sa laing salida ni Pacquiao.  Matulisok sa daghan niyang bisyo apan di kapasanginlan sa pagpamintaha sa iyang mga kaatbang.  Bisan gisungag ug giparuk-parok ni Margarito, gawas nga wa moapil paghugaw-hugaw sa boksing nakahigayon pa gyod paghimo og mas bililhong pagtulon-an.
    Nga mao say gitudlo sa atong katiguwangan apan kanunay natong mataligam-an:  Nga ang labing epektibong paagi sa hingpit nga pagpukan sa imong kaaway mao ang paghimo niyang higala.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com