Friday, April 08, 2011

Arangkada of Leo Lastimosa for April 9, 2011

Buslot sa PTAP

Nangonsulta ang Malakanyang sa sektor sa transportasyon sa wa pa ipahibawo ang Public Transport Assistance Program (PTAP).  Gikonsulta di lang ang transport groups sa kaulohan kon dili hasta na ang taga Kabisay-an ug Mindanao.  Usa sa gidapit pagtambong sa konsultasyon sa kaulohan sa niaging buwan mao si Ryan Benjamin Yu, tsirman sa Citrasco (Cebu Integrated Transport Services Cooperative).
Mao nay maayong balita.  Lahi sa nangaging mga pamunoan nga mo-diretso lang og patuman sa mga programa sa way pagpangutana sa mga hingtungdan, gipaminaw sa Malakanyang ang sektor nga direktang maapektahan sa PTAP sa wa pa sugdi pag-umol ang mga lagda.

Ang daotang balita:  Segun ni Yu way bisan usa sa ilang sugyot ang gipaminaw.

-o0o-

Usa sa labing huyang nga aspeto sa P450 milyones nga PTAP nga nakit-an ni Yu mao ang paggamit og smart cards.  Gitumbok niya ang mosunod nga mga hinungdan:
  • Ang dako kaayong gasto paghimo sa smart cards, nga hangtod karon wa pa itug-an sa Malakanyang kon pila, nga maggamit lang sud sa usa o duha ka buwan, mas kapuslan kon idugang sa subsidy nga P1,050 matag PUJ o P35 lang matag adlaw;
  • Ang smart cards di maggamit sa kinabag-an sa gasoline stations nga di pa computerized, mahimo ganing di mabasa sa computerized gas stations nga naghupot og lahi nga sistema; ug
  • Abtan og siyam-siyam ang Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) una maapud-apod ang smart cards sa 10,000 ka PUJs sa Sugbo ug kapin sa 200,000 ka PUJs sa ubang bahin sa nasud.

-o0o-

Nagduda sab si Yu kon mahuman bang pagprinta sa smart cards karong buwana aron maapud-apod na, suma sa saad sa Sugbuanong Energy Secretary Jose Rene Almendras, sugod sa Mayo 1.  Matod ni Yu haskang dugaya pang mahuman sa smart cards kon tinud-on nga sukipan sa license plate number ug franchise number sa matag PUJ.
Ang alternatibong sugyot sa transport groups atol sa konsultasyon niadtong Marso, nga gisalikway sa mga tigpasiugda:  Ang paggamit sa certification nga pinirmahan sa regional directors sa LTFRB sa paghatag sa P1 nga usbaw sa plitehan sayo ning tuiga.

-o0o-

Bisan tuod ang LTFRB certification gihatag lang sa PUJs nga may balidong prangkisa, mahimong nakamenos sa ordinaryong piraso sa papel ang mga utok sa PTAP.  Mas bilib sila sa smart cards nga ilang gipasalig nga puno sa security features aron di matikas ni kapahimuslan.
Apan dakong opisyal sa gobyerno, nga tigpaminaw sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya, nahadlok nga nabutaan rang Malakanyang sa teknolohiya.  Matod niya ang smart cards bisan sa tanang panagang mahimong kawaton, gamiton sa lain ug tilukon.  Kay ang gasoline stations, bisan unsa ka-computerized, mas interesado sa halin kay sa kalamposan sa PTAP.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Thursday, April 07, 2011

Arangkada of Leo Lastimosa for April 8, 2011

                Pagpilot sa ngabil

        Kapin na sa gatos ka pasyente ang nakapalista alang sa libreng operasyon sa mga may kakulian sa ngabil ug lingagngagan nga himuon sa tibuok semana sunod semana.  Ikatulong tuig na ni sa panaghugpong sa Operation Rainbow sa Australia ug sa Kiwanis Club of Cebu aron paghatag og kahigayonan sa mga bata nga makapuyo og normal nga kinabuhi bisan sa ilang kakulian.

        Makaparehistro ka pa hangtod karong Sabado, Abril 9, pinaagi sa pagtawag sa Lapulapu City District Hospital, nga maoy pahigayonan sa tibuok kalihokan, sa ilang mga numero sa telepono nga 3400248 ug 3400249.  Mosunod ang screening sugod sa alas-7 sa buntag hangtod sa alas-5 sa hapon karong Dominggo, Abril 10.

-o0o-

        Ika-20 na ni ka tuig ni Wilma Dunne, presidente sa Operation Rainbow, nga nanabang sa labing kabos nga mga pasyente ug mga tambalanan sa Pilipinas.  Nalukuplukop na niya ang Luzon. Kabisay-an ug Mindanao.  Cebuana nga tua na manimuyo sa Australia ug boluntaryo sab sa Operation Rainbow ang nagda niya dinhi sa ato.

        Nalipay pag-ayo si Dunne sa kadaghan sa ilang mga pasyente sa niaging tuig, kanus-a nakigtambayayong ang Kiwanis Club sa DYAB Abante Pa, Bisaya! ug ABS-CBN Cebu sa pagpahibawo sa mas daghang katawhan labot sa talagsaong pangalagad.  Nanghinaot ang mga tigpasiugda nga mas daghan pa gyong mga pasyente ang ma-operahan karong tuiga.

-o0o-

        Mahimong ma-operahan ang mga pasyente nga nagpangedaron og tulo ka buwan pataas.  Matod sa boluntaryong mga doktor gikan sa Australia mas bata ang pasyente mas maayo, labi na kon wa pa silang kasugod og sulti.  Mas lisod nang mahibalik ang normal nga sinultihan kon dako nang pasyente.

        Bisan mopasar sa screening, wa hinuoy garantiya nga ma-operahan ang tanang pasyente.  Kinahanglan nga wa silay hilanat ug ubang sakit sa adlaw mismo sa operasyon.  Kon daghan gyod kaayo ang operahanan, mahimo nga magsugod na ang mga doktor pag-opera sa Dominggo sa hapon aron mas daghan pa gyod ang maatiman sa di pa siya mamiya sunod semana.

-o0o-

        Unahon pag-opera ang mga pasyente gikan sa kalungsoran gawas sa Metro Cebu ug ubang mga lalawigan.  Kinsa hatagan sa Kiwanis og libreng katulganan ug mga pagkaon samtang magpaabot nga maatiman.  Si Steve Hahn, kanhi presidente sa Kiwanis, niingon nga nakahuwam sila og mga higdaanan aron mas mapahimutang ang mga pasyente.

        Sa niaging tuig, may mga kompaniya sa barko ug ayroplano nga nitanyag og libreng plite alang sa kabos nga mga pasahero gikan sa kasilinganang mga lalawigan.  Kon gusto kang motampo paghimong mas sayon sa operasyon sa mga pasyente, sama sa paghatag og kalingawan sa mga batang pasyente, makahimo ka pakiglambigit sa imong higalang Kiwanian o pagtawag namo sa DYAB sa 4221950 ug 4221953, o i-email mi sa dyab1512@gmail.com.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Tuesday, April 05, 2011

Arangkada of Leo Lastimosa for April 6, 2011

Buslot sa subsidy

Dunay 216,988 ka jeepneys nga namasahero sa kadalanan sa Sugbo ug ubang bahin sa Pilipinas.  Mao ni ihap sa Department of Transportation and Communications (DOTC) ug Japan International Cooperation Agency (Jica) niadtong 2007.  Labing seguro niburot na ni sa niaging upat ka tuig.  Apan wa koy mas bag-ong ihap nga nakuha.

Busa mao lang una ni ang atong gamiton pagtino pilay madawat sa matag PUJ operator gikan sa P450 milyones nga gigahin sa Malakanyang nga subsidy.  Ang Public Transport Assistance Program (PTAP), o Pantawid Pasada, mahimong ihatag sa tricycles kon moangkon og counterpart ang local government units.  Gipapas na sa listahan sa makadawat ang mga mangingisda ug mga mag-uuma.

-o0o-

Kon ihurot og hatag ngadto sa PUJs, makadawat ang matag unit og P2,073.85 sa usa ka buwan, o P69.13 matag adlaw.  Mas gamay hinuon ang nahaunang sugyot sa Department of Energy (DOE) nga maoy nisugyot sa subsidy, tag-P500 ra sa matag PUJ, o P16.67 matag adlaw.  O, segun sa kuwentada sa DOE, P3 matag litro sa krudo nga ilang makonsumo.
Sa akong pagsuwat ini, bisan napirmahan nang Presidente Noynoy Aquino ang Executive Order No. 32, wa pay natakdang kantidad.  Umulon pang implementing rules and regulations (IRR) sa  DOE, Department of Budget and Management (DBM), Department of Interior and Local Governments (DILG), Department of Finance (DOF) ug DOTC.

-o0o-

Komplikado hinuon ang sistema sa pagpatuman sa subsidy.  Maong nipasidaan ang DOE nga mahimong unya pa ni sa sunod buwan mapahimuslan.  Nagkinahanglan sila og upat ka semana una maprinta sa mapilian nga mga bangko ang "smart cards" nga maoy basehan sa diskuwento nga P3 matag litro.  Ambot asa ituslok ang smart cards, sa gasoline stations ba sa ATM o sa bag-ong lungag nga ilang mahunahunaan, aron pagtino nga di magamit sa laing butang.
Laing posibleng suliran:  PUJ operators ang hatagan sa subsidy; unsa may garantiya nga ila ning itunol sa PUJ drivers nga maoy magpatubil og krudo matag adlaw?

-o0o-

Matod sa Malakanyang di iapil sa subsidy ang buses.  Kay bag-o lang napatuman ang uminto sa ilang plitehan.  Apan wa ba diay sila mahunghongi sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) nga napasaka na sab ang minimum nga plitehan sa PUJs?  P1 ang uminto.  Dinhi sa Sugbo, inay P6.50 (nga P7 ang aktuwal nga gikolekta sa PUJ drivers) nahimo na karong P7.50 (nga, nakatag-an ka, P8 na sab ang aktuwal nga gikolekta).

Ug mao ni akong nakita nga labing dakong buslot ning subsidy nga giaprobahan sa Malakanyang.  Mora lang sila og nag-drowing sa papel, kinuha ang mga numero sa tumoy sa ilang buhok.  Way bisan usang nagtagad pagsusi sa tinuod nga kahimtang sa kadalanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Sunday, April 03, 2011

Arangkada of Leo Lastimosa for April 4, 2011

Tahas sa DOE

Pipila ka nagpakabana nga mga motorista nakabantay nga, human sa sunudsunod nga pagsaka sa presyo sa lana sukad sa pagsugod ning tuiga, nagkadako ang kang-a sa presyo sa nagkalainlaing gasoline stations dinhi sa Metro Cebu.  Nga kon magkugi lang ang mga drayber pagsusi ug pagtandi sa mga presyo, inay magpiyong lang pagpatubil sa ilang mga suki, mahimong makadaginot sila og gikan sa P5 hangtod sa P9 matag litro.
Ang mga nakabasa ini nga dunay mga sakyanan, pribado man o pamasahero, mapugwat tingali sa kadako sa kalainan ug magharab-harab dayon paglibot sa nagkalainlaing gasoline stations.  Kon usa ka nila, pagbantay.  Tingali og mas dako ang imong maggasto pagtultol kay sa madaginot sa labing baratong presyo.

-o0o-

Usa sa nagpakabanang motorista, taguon lang nato sa ngang Jay Jakosalem, nisugyot nga among isibya ang managlahi nga mga presyo aron magiyahan ang mga tigpaminaw.  Ako siyang gipahibawo sa mga limitasyon:
  • Di mi maka-uran-uran og sibya sa ngan sa mga kompaniya ug produkto nga di paninglan og kontrata sa among Sales Department kon dayegon, o mag-atubang og posibleng kaso kon sawayon;
  • Aron makiangayong matandi ang presyo, kinahanglang suruyon ug isibya ang presyo sa tanang gasoline stations sa Metro Cebu, pero wa mi reporters ni airtime para ana; ug
  • Mahimong biyaan mi sa kinabag-an sa mga tigpaminaw nga way sakyanan ug mahimong di interesado.

-o0o-

Apan ang sugyot nilang Jay ug kaubanan di angayng palabyon.  Ang pagpahibawo sa katawhan sa dakong kalainan sa presyo sa nagkalainlaing gasoline stations, gawas nga makatabang tinuod sa mga motorista, makapugos pa gyod sa mga kompaniya sa lana pagdani og dugang mga kustomer pinaagi sa pagpuhalay sa ilang presyo.
Nga mao ang usa sa labing mahinungdanong tumong sa Oil Deregulation Law.  Nga maoy kanunayng mapasok sa suok kon magkonsabo nang mga kompaniya sa lana pagdungan pagpahibawo sa mga usbaw, nga managsama hangtod sa kataposang usa ka dako.  Apan wa mahibaw-i sa kadaghanan nga duna diay gasoline stations nga, tungod tingali kay nagsikit ra, nagpalabwanay og laslas sa ilang presyo.

-o0o-

Anhi mosud, managhas ko pagsugyot, ang Department of Energy (DOE).  Di lang tungod kay Sugbuanon ang kalihim, si Jose Rene Almendras, ug ang chief of staff, si Atty. Ina Almendras Magpale, kon dili tungod kay ila ning trabaho.
Nganong di man suguon nilang Almendras ug Magpale ang tanang regional directors sa DOE pagsumiter sa presyo sa tanang gasoline stations matag adlaw?  O, kon apiki sa mga kawani, matag semana?  Gawas nga mapamatud-an nga nag-inspeksiyon gyod diay sila sa gasoline stations, masusi pa sa DOE tinuoray bang kumpetinsiya sa mga kompaniya sa lana.  Ang mga sakop na sa media ang mahibawo unsaon pagsibya ang kasayuran nga madani, di magduka, ang mga tigpaminaw.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com