Arangkada of Leo Lastimosa for September 17, 2011

Bilib ni Noynoy


4% ra sa mga Pilipinhon ang wa mobilib sa pagduma ni Presidente Noynoy Aquino sa nasud ug 5% ra ang wa mosalig niya, suma sa survey sa Pulse Asia niadtong Agosto 20 hangtod Septiyembre 2 karong tuiga.  Kining mga numeroha makapaalarma sa iyang mga kaatbang.  Bisan diay sa tanan nilang sabasaba, insulto ug bugalbugal, wa rang kaabot og usa sa matag 10 ka Pilipinhon ang nituo nila.
Sukwahi sa pagtuo nga mapupos na ang honeymoon period ug magsugod nang mga botante pagpaningil unsay iyang nahimo human sa usa ka tuig niyang pagduma sa Malakanyang, si Aquino nagpabiling usa sa labing humot sa mga presidente sa atong nasud.

-o0o-

Kinaham nga pagsaway sa oposisyon, nga naglakip ni kanhi presidente Gloria Arroyo ug sa 5% sa mga Pilipinhon nga hangtod karon naghangad lang gihapon niya, mao nga way nahimo si Aquino sa 14 ka buwan niyang pamunoan:  Nitidlom ang ekonomiya, nidaghan ang mga way trabaho, may nagpabadlong na sa pipila sa iyang tinudlo ug wa pay klarong direksiyon ang gipasibantog nga kampanya batok sa pangurakot.
Maong gisalikway sa mga turutot ni Arroyo ang survey.  Niinsistir sila nga di ni representante sa sentimento sa kinabag-an.  Sa di pa ta maglibog, pahinumdoman tika nga sila ra say nangugat nga pulos bakak ang surveys sa niaging kampanya nga nagpakitang dumadaog si Aquino.

-o0o-

Di ko eksperto sa surveys.  Apan ang tinamban nakong pangagpas mao nga wa magpaabot ang katawhan nga makahimo og milagro si Aquino sa unang mga buwan niya sa pamunoan.  Wa sila magtuo nga sud lang sa usa ka tuig molambo ang ekonomiya, makatrabaho nang tanan, matarung ang burukrasya ug mapriso nang tanang kawatan ug tikasan.
Igo na alang sa makabungog nga kinabag-an nga si Aquino wa mangawat, wa modupa sa pagpangawat, wa molingiw sa pagpangawat, wa motabon sa mga ebidensiya sa pagpangawat ug wa mahadlok sa paggukod sa mga gipasanginlan sa pagpangawat.

-o0o-

Ang pagka-ospital ni kanhi presidente Arroyo ug ang pangangkon sa iyang bana, kanhi first gentleman Mike Arroyo, nga nasakit sab siya atol sa survey period wa kakuha sa simpatiya sa katawhan.  Ang resulta sa survey di malalis nga timaan nga naghigwaos nang kinabag-an nga mahibawo sa kamatuoran human sa siyam ka tuig nga lipat-lipat ug pagluok sa mga ebidensiya.
Nga maoy labing makapaalarma nga mensahe ngadto sa mga Arroyo ug ilang mga kakonsabo sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud:  Nagkagamay nang ilang kalibotan, nagkanihit nang ilang mga lutsanan, nagkaduol nang adlaw sa panudya, nag-ung-ong nang kadaogan sa kahayag batok sa kangitngit nga ilang gipahimuslan ug hapit na masakmit pagbalik sa kinabag-an sa katawhan ang ilang kaligdong, kadungganan ug katigayonan nga, sa niaging dul-an sa usa ka dekada, way kukaluoy nga gipanamastamasan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 16, 2011

Laslasan ang Evat



Ang bisan unsang pasumbingay sa kadaogan nga nabatyagan sa transport groups nga gisaaran ni Presidente Noynoy Aquino sa Malakanyang nga sublion ang Oil Deregulation Law gibira dayon sa mas lawom nga pagkahugno dihang gi-absuwelto dayon sa Department of Energy (DOE) ang mga kompaniya sa lana sa overpricing ug ubang maniobra pagpaburot sa ilang ginansiya.
Usa ni sa mga hinungdan sa inanay nga pagkapawong sa paglaom sa kinabag-an sa katawhan nga ang pamunoang Aquino makapatuman na gyod sa dugay nang gisaad nga makiangayong kausaban.  Kay ang DOE ni Aquino way kalainan sa DOE sa nangaging mga pamunoan:  Tua kapusta sa mapahimuslanong mga kompaniya sa lana kay sa makaluluoy nga mga konsumidor.

-o0o-

Basaha ni ug hilak:

• Ang DOE sa pamunoan ni kanhi presidente Gloria Arroyo nagdumili pagsusi sa mga libro sa panalapi sa tulo ka higanteng kompaniya sa lana bisan gimandoan na sa korte, samtang ang DOE sa pamunoang Aquino niangkon nga inutil sila sa pagbadlong sa way hunong nga pagpasaka sa presyo sa mga kompaniya sa lana; ug
• Ang DOE ni Arroyo naglingug-lingog sa kuwentada ni National Economic Development Authority (Neda) Director General Ralph Recto nga overpriced og hangtod P8 ang presyo sa matag litro sa lana, samtang ang DOE ni Aquino padayong niisnab sa pangangkon ni Recto, nga alyado nila karon sa Senado, nga P9 matag litro na ang overprice.

-o0o-

Nia ang mas dakong eskandalo sa padayong pagdupa ni Aquino sa makalilisang nga pagsaka sa presyo sa lana:  Samtang nagkataas ang presyo, nagkadako sab ang buhis nga gikolekta sa iyang pamunoan.  Sa usa ka bahin, nangangkon si Aquino nga nagdugo ang iyang kasingkasing alang sa mga kabos nga naapiki sa krisis sa lana; apan may sukaranan ang pagduda nga mas dako ang iyang kahinangop sa padayong pagburot sa expanded value added tax (Evat) sa mga produkto sa lana.
Kay unsa may laing hinungdan sa iyang pagdupa sa 12% nga Evat sa lana?  Unsaon man pagpasabot ang iyang kahangol sa Evat nga nakatampo og dako uyamot sa palas-unon nga nakabuktot sa katawhan?

-o0o-

Laing timaan sa paglikoy sa pamunoang Aquino sa krisis sa lana:  Gipahibawo sa DOE nga lugwayan ang Pantawid Pasada Program.  Siyaro wa gyoy nakasulti sa Malakanyang nga nagkayamukat ang programa ug nga ang pagpadayon ini makapasamot lang sa kaguliyang?  Ang mas dakong insulto mao nga ang gastuhon sa paglugway sa fuel subsidy mao rang nahibilin sa orihinal nga pundo nga wa makobra tungod sa kataphaw sa sistema.
Inay mangita pa og katin-awan nganong PUJ ug tricycle drivers ray tabangan, hinaot makaamgo si Aquino nga ang mas makiangayon nga tubag sa krisis mao ang paglaslas sa Evat sa lana--bisan aron pagmatuod na lang nga wa magpahimus ang gobyerno sa kalisod sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 15, 2011

Apiki si Rama

Tawo lang si Cebu City Mayor Mike Rama.  Bisan unsa pa niya kamapailubon, napuno na lang.  Wa nang kaagwanta sa hapit kada adlaw nga mga pagsaway ug panginsulto.  Labi na kay tanan niyang gihimo ug mga plano gihilabtan.  Suod nga mga higala ni Rama hagbay rang niapura niya pagpangisog na batok sa mga nanaway, labi nang Kongresista Tommy Osmena.  Karong bag-o, si Rama wa na mopakyas nila.

Apan di siya maayong tan-awon.  Gawas nga nisamot kapagaw matag isa sa iyang tingog, kuwang na lang og diyutay nga mamalikas siya.  Daan nang gikaintapan si Rama nga maglisod pagpasabot sa iyang mensahe sa way paglibutlibot hangtod sa Santander, nisamot kalubog ang iyang sulti sa pagsulbong sa emosyon.  Sa laktod, wa siyay angay.

-o0o-

Way mapili nilang Rama ug Osmena.  Pulos di makapangangkon nga pagpanalipod sa interes sa mga Sugbuanon ang hinungdan sa ilang away.  Si Rama di katuohan nga nagsakripisyo sa iyang politikanhong ambisyon sa pagpahawa sa Bando Osmena-Pundok Kauswagan (BO-PK).  Samang di makapangugat si Osmena nga gibakwi ang iyang suporta tungod sa pagbiya  ni Rama sa BO-PK.

Managsama sab silang Rama ug Osmena nga di matinud-anon sa init nilang binayloay.  Si Rama nibasol ni Osmena nga maoy nagbilin sa dagkong mga suliran nga iyang napanunod.  Apan wa mohatag og kredito ni Osmena sa maayong mga proyekto ug mga programa nga iyang gipadayon pagpatuman.  Sa iyang bahin, si Osmena maglisod pagsagang sa pasangil nga mobabag gyod sa mga plano ni Rama.  Kansang kalamposan makahimong mas lisod sa pagbalik ni Osmena sa City Hall sa 2013.

-o0o-

May duha pa ka tuig nga nahibilin sa termino ni Rama.  Makahimo pa siya og daghang proyekto nga makapakumbinser sa mga Sugbuanon nga di monopoliya ni Osmena ang katakos pagduma ug pagpalambo sa dakbayan.

Bisan ang makabungog nga mayoriya ni Osmena sa Cebu City Council di makapainutil sa iyang pamunoan.  Way makalalis sa iyang katakos pagpalaban sa mga Sugbuanon kon wa na sab gyoy panagana ang mga konsehal pagsabotahe sa lehitimo niyang mga paningkamot.

-o0o-

Apan ang alas naa gihapong Osmena.  Di lang tungod sa iyang pagkontrolar sa konseho kon dili tungod sa mas abunda nga politikanhong puhonan nga iyang nabubo:

• Matag higayon nga mangumbinser si Rama nga mas takos siya kay ni Osmena sa pagpalambo sa South Road Properties, makahinumdom ang mga Sugbuanon kinsay utok sa SRP ug sa diriyot nga pagkahalin sa dakbayan sa panahon ni kanhi mayor Alvin Garcia nga, samang Rama, nakig-away sang Osmena; ug
• Matag duso ni Rama sa Ciudad sa Banilad mapahinumdoman ang mga Sugbuanon kinsay tinuod nga utok sa proyekto, si Gobernador Gwen Garcia, kansang pagpanghudlat pagpalayas sa kaliboan ka pamilya gikan sa mga luna sa Kapitolyo wa makapahumot niya sa mga botante sa dakbayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 15, 2011

Apiki si Rama

Tawo lang si Cebu City Mayor Mike Rama.  Bisan unsa pa niya kamapailubon, napuno na lang.  Wa nang kaagwanta sa hapit kada adlaw nga mga pagsaway ug panginsulto.  Labi na kay tanan niyang gihimo ug mga plano gihilabtan.  Suod nga mga higala ni Rama hagbay rang niapura niya pagpangisog na batok sa mga nanaway, labi nang Kongresista Tommy Osmena.  Karong bag-o, si Rama wa na mopakyas nila.

Apan di siya maayong tan-awon.  Gawas nga nisamot kapagaw matag isa sa iyang tingog, kuwang na lang og diyutay nga mamalikas siya.  Daan nang gikaintapan si Rama nga maglisod pagpasabot sa iyang mensahe sa way paglibutlibot hangtod sa Santander, nisamot kalubog ang iyang sulti sa pagsulbong sa emosyon.  Sa laktod, wa siyay angay.

-o0o-

Way mapili nilang Rama ug Osmena.  Pulos di makapangangkon nga pagpanalipod sa interes sa mga Sugbuanon ang hinungdan sa ilang away.  Si Rama di katuohan nga nagsakripisyo sa iyang politikanhong ambisyon sa pagpahawa sa Bando Osmena-Pundok Kauswagan (BO-PK).  Samang di makapangugat si Osmena nga gibakwi ang iyang suporta tungod sa pagbiya  ni Rama sa BO-PK.

Managsama sab silang Rama ug Osmena nga di matinud-anon sa init nilang binayloay.  Si Rama nibasol ni Osmena nga maoy nagbilin sa dagkong mga suliran nga iyang napanunod.  Apan wa mohatag og kredito ni Osmena sa maayong mga proyekto ug mga programa nga iyang gipadayon pagpatuman.  Sa iyang bahin, si Osmena maglisod pagsagang sa pasangil nga mobabag gyod sa mga plano ni Rama.  Kansang kalamposan makahimong mas lisod sa pagbalik ni Osmena sa City Hall sa 2013.

-o0o-

May duha pa ka tuig nga nahibilin sa termino ni Rama.  Makahimo pa siya og daghang proyekto nga makapakumbinser sa mga Sugbuanon nga di monopoliya ni Osmena ang katakos pagduma ug pagpalambo sa dakbayan.

Bisan ang makabungog nga mayoriya ni Osmena sa Cebu City Council di makapainutil sa iyang pamunoan.  Way makalalis sa iyang katakos pagpalaban sa mga Sugbuanon kon wa na sab gyoy panagana ang mga konsehal pagsabotahe sa lehitimo niyang mga paningkamot.

-o0o-

Apan ang alas naa gihapong Osmena.  Di lang tungod sa iyang pagkontrolar sa konseho kon dili tungod sa mas abunda nga politikanhong puhonan nga iyang nabubo:

• Matag higayon nga mangumbinser si Rama nga mas takos siya kay ni Osmena sa pagpalambo sa South Road Properties, makahinumdom ang mga Sugbuanon kinsay utok sa SRP ug sa diriyot nga pagkahalin sa dakbayan sa panahon ni kanhi mayor Alvin Garcia nga, samang Rama, nakig-away sang Osmena; ug
• Matag duso ni Rama sa Ciudad sa Banilad mapahinumdoman ang mga Sugbuanon kinsay tinuod nga utok sa proyekto, si Gobernador Gwen Garcia, kansang pagpanghudlat pagpalayas sa kaliboan ka pamilya gikan sa mga luna sa Kapitolyo wa makapahumot niya sa mga botante sa dakbayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 14, 2011

Inutil sa lana


Haskang dakoa sa tidlom sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan.  Apan mora rang mumho ang laslas nga gipatuman sa higante ug gagmayng mga kompaniya sa lana dinhi sa ato.  Sa usa lang ka adlaw, nitidlom ang presyo sa lana og P52 matag baril.  Kini human sa pila na ka semana nga pagsige og us-os sa presyo tungod sa kahinay sa demanda.
Labihang luyaha sa demanda sa lana nga ang OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries) niangkon na nga ang pagtidlom sa presyo magpadayon sa mosunod nga mga buwan.  Gipaubos na ganing daan sa OPEC ang ilang forecast nga konsumo sa lana sa sunod tuig 2012.  Ambot nganong nagpaugat pa gyod ang mga kompaniya sa lana pag-um-om sa mas baratong presyo sa ilang mga produkto.

-o0o-

Bisan unsaon og maniobra sa mga kompaniya sa lana, di katagoan ang paghagsa sa kalibotanong demanda tungod sa mas ubos kay sa gipaabot nga demanda sa Estados Unidos.  Wa katabang sa kawsa sa OPEC ang paghinay sab sa demanda sa lana sa China ug India, kansang nakabuylo nga industriyalisasyon mao untay nakabawi sa kaluya sa konsumo sa US sa nangaging mga krisis.
Matod sa OPEC kon magpadayon nga luya ang ekonomiya sa Estados Unidos, Uropa, Asya ug ubang bahin sa kalibotan, mas motidlom pa gyod ang presyo sa lana sa mosunod nga mga buwan.  Ambot di ba bayu-okon ang mga kompaniya sa lana kon padayon nilang ugumon ug di gyod pakisaw-an sa mga konsumidor ang umaabot nga mas dagko pang us-os.

-o0o-

May sukaranan ang transport groups nga mohulga og nasudnong welga sa mga sakyanan.  Kay sama sa nangaging mga pamunoan, mas abunda ang pagarpar ni Presidente Noynoy Aquino kay sa aktuwal nga lihok sa pagpanalipod sa katawhan gikan sa di makiangayon nga pagpaburot sa presyo sa lana.  Ang hudlat sa Malakanyang pagkanselar sa mga prangkisa sa operators nga mokuyog sa welga, sama sa nangaging mga administrasyon, di makapugong sa protesta ni makapawong sa makiangayong mga demanda.
Makapasamot sa kasuko sa transport groups ang tanyag ni Aquino paglugway sa Pantawid Pasada Program.  Wa pa gyod tingali nakahunghong niya nga nagkayamukat ang programa maoy hinungdan nga 30% ra sa fuel subsidy cards ang nakuha.

-o0o-

Inay manghudlat ug manghaylo sa transport groups, angayng ipasabot ni Aquino sa katawhan nganong inutil siya batok sa pangabuso sa mga kompaniya sa lana.  Angay sang ipatin-aw nganong PUJ ug tricycle drivers ray gihatagan og subsidy nga ang tanang konsumidor may naigo sa taas nga presyo sa lana.
Ang pagpili pagtabang sa pipila lang inay sa tanang naigo sa krisis way kalainan sa pagpanghatag og pagkaon ngadto lang sa mga kulot og buhok, pinasagdan ang mas daghan nga tul-id og buhok nga utro sang gipanggutom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 13, 2011

Kinutoban sa gahom


Ang unom ka kasong plunder nga giatubang ni kanhi presidente Gloria Arroyo ug ang pagtagutago na sa kanhi diktador sa Libya nga si Moammar Gaddafi di makahupay sa kabalaka sa mga feeling hawod nga hapit na mapupos ang ilang gahom.  Bisan unsaon og ulug-ulog ang ilang kaugalingon, nahibawo nga inihap na lang ang ilang malipayong mga adlaw.
Kasagaran nila nahadlok nga nagtan-aw sa 2013.  Kanus-a mapupos nang ilang termino, o di na makadaog kon magpasubli sa katungdanan, o segurong mapilde kon modagan og lain o mas taas nga katungdanan.  Unsa may ilang himuon?  Mas magpakahawod ba ug mas magpahimus?  O magbinut-an na pangandam sa pag-abot sa adlaw sa panudya?

-o0o-

Ang tang-an nga mga politiko nahibawo nga ang politika weather-weather lang.  Nga kon hapsay ang panahon angayng ipakayab ang layag aron makuha ang tanang gusto, makab-ot bisan unsay tinguhaon ug matagbaw ang bisan unsang panginahanglan.  Apan inig daot sa panahon, angayng manghipos sa layag, motago sa baybayon ug maghuwat sa paglabay sa unos.
Apan may mga politiko nga nabag-ohan nga sa kataposan niabot nang ilang panahon, nahigam pag-ayo sa makabuhong nga mga bunga sa gahom ug di pa andam nga modailos pagbalik sa ilang pagka kanhi sumusunod lang.  Kon unsa katugbaw sa ilang panglantaw mao sab kasipa sa bundak sa ilang pagkahagbong.

-o0o-

Nalapas nila ang batakan nga lagda sa paghupot og gahom:  Pagpataas sa imong mga mata aron makahawok sa mga bituon apan pagpabilin sa imong mga tiil nga magtugkad sa yuta.  Sa ingon, di ka managana paggamit sa gahom hangtod sa labing taas niya nga kinapungkayan apan pinugngan sa kamatuoran nga di ni molungtad hangtod sa kahangturan.
Nagpatuyang sa ilang gibati.  Nagpahubog sa gahom.  Nagpaundayon sa ilang kahawod.  Nakalimot nga ang gahom nga ilang gihuptan hinatag sa katawhan:  Busa angayng gamiton alang sa kaayuhan sa kinabag-an, di alang sa personal nga kabulahanan.  Ug nakumbinser nga sila ray kamao, o silay labing takos.

-o0o-

Ang nag-ung-ong nga pagkapukan ni Arroyo ug ang pagtagutago nang Gaddafi maoy pahinumdom ngadto sa mga gamhanan nga di nila kagawongan ang panahon.  Makadasig sab ning pahinumdom sa katawhan nga way pagpakabana nga makawang, nga ang matag pakigbisog may kapuslanan ug nga ang bul-og sa makiangayon nga kausaban mahimong malangay apan di kapugngan.
Kon bisan sa nahitabo nilang Arroyo ug Gaddafi ug sa mga nag-una nila ang mga feeling hawod di lang gihapon maleksiyon, sila ang sunod nga masunog sa sulad sa kaalaotan.  Kon ang katawhan inay madasig pagbugtaw sa mas sanag nga ugma magpabiling magpakahilom ug mangiyugpos, way kalainan sa nasawot nga mga balili, nga nagduko nga gipulipulihan sa ataon nga kagabhion ug ngiob nga kadlawon, sa way pagyahat paglili bisan sa gamayng bidlisiw sa banagbanag.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com