skip to main |
skip to sidebar
Alas sa email 
Ambot nganong padayon nga nituo ang Philippine Postal Corporation (Philpost) sa ilang kaugalingong propaganda nga mobalik ang ilang naandang kinitaan kon makaamgo na ang katawhan nga ang koreyo mas kasaligan lang gihapon kay sa text, email ug ubang modernong kahimanan sa komunikasyon. Mangahas ko pagsulti nila nga ang mga nakasuway na sa kapaspas ug kakasaligan sa text, email ug ubang modernong teknolohiya sa komunikasyon di na mahitabong mobalik pa sa Philpost. Tanang mahinungdanong komunikasyon nadawat nako sa tukmang panahon pinaagi sa text, email ug VoIP. Mga komunikasyon ra sa korte mahitungod sa kasong libelo nga gipasaka ni Gobernador Gwendolyn Garcia batok nako maoy nalangay. Kay, nakatag-an ka, gipaagi sila sa koreyo. -o0o-
Ang kakaraan sa mga paagi sa Philpost mas mabantang sa mga pangangkon nga ang email mao ang bag-ong "snail mail." Kay mas makaapas sa panginahanglan sa mas paspas nga komunikasyon sa bag-ong panahon ang instant messaging (IM) ug VoIP (Voice over Internet Protocol) sa Yahoo Messenger (YM), Google Talk (GT), MSN Messenger, Facebook ug Skype. Ang mga pasidaan sa nag-ung-ong nga kamatayon sa email gihimo pila na ka tuig ang nilabay. Apan nagpabilin nga buhi ug baskog ang email. Ebidensiya ini mao ang padayong pagsalig sa higanteng social media networks sa email pagpahibawo sa ilang mga sakop sa bag-ong posts, links, letrato, o video nga ilang nadawat. -o0o-
Ang alas sa email batok sa IM ug VoIP mao ang iyang katakos sa pakigsulti bisan sa karibal nga networks. Gawasnong mapada ug madawat ang emails gikan ug alang sa Yahoo Mail, Gmail, Hotmail ug bisan sa email servers sa pribadong mga kompaniya. Hangtod karon, di magkasultianay ang YM, GT ug ubang networks. Nagkasabot nang Yahoo ug Microsoft ug ang Skype ug FB. Nisaad sang GT nga masumpay na nilang Skype. Apan tungod sa nagkasungi nilang mga interes sa negosyo, di mahitabong hingpit nga ablihan ang ilang sistema ngadto sa higpit nilang mga karibal. -o0o-
Makahinumdom pa ko sa adlaw nga nadiskubrehan nako ang magic sa email. Kapid-an ka tuig nang nilabay, dihang pila pa lang ka tawo ang may email accounts, gikapoy na ko paghatod sa hard copy ning akong column pinaagi sa pagbaktas gikan sa karaang buhatan sa ABS-CBN sa Leon Kilat ug P. del Rosario ngadto sa The Freeman sa V. Gullas. Diriyot na gyod kong kapalit og fax machine dihang giingnan ko sa tindera nga nagkinahanglan ko og linya sa telepono aron maka-fax ug napugwat ko sa pait nga kamatuoran nga wa koy kuwartang ikapataod og landline. Nakabantay tingali sa akong kahugno, usa ka kaubang kawani nihunghong nako nga iyang nasuwayan nga ang among email (kaniadto @abs-pinoycentral.com, karon abs-cbn.com) makapada diay bisan sa email addresses sa gawas sa kompaniya. Makahinumdom pa ko sa kahibung sa mga panagway sa akong kaubanan dihang nagluksu-lukso ko pag-ayo niadtong adlawa. Wa nako sultii ngano. Hangtod karon. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Koko ug Migz 
Pila lang ka takna human sa resignasyon ni kanhi senador Migz Zubiri, gipahibawo dayon sa sakop sa Senate Electoral Tribunal nga iproklamar nila ug makalingkod na si Koko Pimentel sa Senado (mas paspas kay sa unang mga pangagpas nga abtan sila og usa ka buwan paghusay sa protesta sa piniliay), ug si Zubiri mismo nitawag nang Pimenel nga "Senador." Apan ang paspas nga mga panghitabo di makapapas sa pait nga kamatuoran: Duha ka tuig na lay nahibilin sa unom ka tuig nga termino nga tinuod nga nadaog ni Pimentel niadtong 2007; ug naabtan si Zubiri og upat ka tuig una nakaamgo nga tikas diay ang nakapalingkod niya sa Senado. -o0o-
Silang Zubiri ug Pimentel, nga posibleng igo lang nagpabuhagay sa tinuod nilang gibati, pulos nahagbong sa mga lagda sa statesmanship: - Si Zubiri. ni-resign man tuod, apan padayong niinsistir nga wa manikas ni motugot ni bisan kinsa sa pagpanikas alang niya ug namugos pag-detalye alang sa mga nakalahutay pagpaminaw sa iyang mga natabang sa Vicente Sotto Memorial Medical Center sa Sugbo, sa iyang lalawigan sa Bukidnon ug sa ubang bahin sa nasud; ug
- Si Pimentel, inay mohangop sa labing mapaubsanon nga paagi sa nag-ung-ong niyang kadaogan, nihapit pa gyod pagduot ni Zubiri (klarong wa matambagi nga mahimong ang ni-resign si Zubiri aron pagkuha sa simpatiya sa mga botante pangandam sa 2013).
-o0o-
Sakto ang unang bahin sa privilege speech ni Zubiri sa Senado--ang pagpasalig nga wa siya manikas ug ang pagdumili pagduhig sa kadungganan sa iyang pamilya ug sa institusyon sa Senado sa mga pagduda sa iyang kadaogan sa 2007--apan sayop ang pagtulisok sa iyang mga kaatbang (kay posibleng silay tinuod nga nidaog ug nahiagom og mas dakong inhustisya) ug pagpasigarbo sa iyang mga nahimo. Imposible ang awhag ni Pimentel nga mokumpisal si Zubiri sa iyang nahibaw-an sa pagpanikas. Apan kon nisaad pa lang unta si Zubiri pagtabang pagsusi unsay tinuod nga nahitabo sa piniliay sa 2007, wa untay laing mahimo si Pimentel gawas sa pag-apil og pakpak niya. -o0o-
Si Pimentel, samtang angayng pahalipayan sa lisod nga kadaogan, nga nakuha lang tungod sa determinadong pakigbisog pagpanalipod sa mandato nga gituohang iyang nakuha apan nabangilan lang sa gamhanang maniobra sa pamunoan ni kanhi presidente Gloria Arroyo, nga bisan wa na hisguti ni Zubiri sa iyang pakigpung nagpabilin pa nga maoy tinuod niyang politikanhong amo, apan dako ang sagubangong suliran sa iyang paglingkod sa Senado. Ang nahibiling duha ka tuig sa iyang termino mahimong mubo na kaayo aron isakbang sa daghang nahimo ni Zubiri isip kanhi majority floorleader sa Senado, sa way paghisgot sa kadaghan sa nasabod nga mga proyekto ginamit ang dul-an sa usa ka bilyon ka pesos nga pork barrel sa niaging upat ka tuig. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Pagbiya ni Zubiri 
Dihang nipasangil si kanhi gobernador Zaldy Ampatuan sa Autonomous Region of Muslim Mindanao (ARMM) nga gitikas ni kanhi presidente Gloria Arroyo ang piniliay sa 2004 ug 2007 sa Maguindanao, daghang nagduda nga nisakay lang siya sa panahon aron pagpalig-on sa iyang tinguha paglingkawas sa kaso sa Maguindanao massacre. Dihang gidasonan ni kanhi Maguindanao election supervisor Lintang Bedol ang pasangil ni Ampatuan ug giangkon ang kalambigitan sa "Hello Garci" scandal, daghan ang nagduda nga kabahin silang duha sa dakong maniobra pagbanhaw sa karaang eskandalo ug pagduot nilang Arroyo ug kaubanan. Nisamot ang pagduda dihang sunudsunod nga nanggawas ang mga opisyal sa militar ug kapolisan pagmatuod sa lapad nga tikas.-o0o-
Apan ang makapakugang nga resignasyon ni kanhi-senador Migz Zubiri gikan sa Kongreso nakapausab sa lapad nga pagduda. Nga nasemento tungod sa kainutil sa nagkalainlaing mga institusyon paghimo og matinud-anon nga pakisusi sa gihulagway nga labing dakong tikas sa piniliay nga nahitabo pito ka tuig nang nilabay. May sukaranan sab ang mga pagduda sa kaligdong ug kakasaligan nilang Ampatuan ug Bedol. Nga gikahadlokang mokumpisal sa bisan unsang krimen aron lang makahaw-as gikan sa lawom nga mga gahong nga ilang nahimutangan karon. Ang resignasyon ni Zubiri, nga mahimo untang magpabaga pagpilit sa iyang lingkoranan, nakapapugwat sa katawhang Pilipinhon nga mahimong nasobrahan ra ang ilang kamadudahon.-o0o-
Laing sukaranan sa lapad nga pagduda mao ang pait nga kamatuoran nga uwahi nang tanan: Nakatiwas na sa iyang termino si kanhi presidente Arroyo; ug namatay na ang gituohan nga tinuorayng mananaog sa piniliayng presidensiyal sa 2004, si Fernando Poe Jr. Nga bisan kapamatud-an pa ang mga pasangil, di na mabanhaw si FPJ ug di na mabakwi ang pagtungkawo ni Arroyo sa Malakanyang. Apan buhi pa ang tanang nahilambigit sa piniliay sa 2007: Kon kapamatud-an ang mga pasangil sa pagpanikas, maapektahan pa ang tanang hingtungdan. Labi na ang kamakiangayon sa pagpabilin sa katungdanan ni Zubiri, nga may duha pa ka tuig nga nahibilin sa iyang unom ka tuig nga termino.-o0o-
Sa iyang pakigpung sa Senado, gitataw ni Zubiri nga wa siya manikas ni niawhag ni bisan kinsa sa pagpanikas alang niya. Gipasanginlan pa gani ang iyang kaatbang sa politika, sa way paghingan ni senatorial candidate Koko Pimentel, nga may nag-ung-ong nga protesta batok sa iyang kadaogan, nga nagsugod na pagpakauwaw niya ug sa iyang pamilya. Ang resignation speech ni Zubiri di katabang sa iyang kawsa. Hilas ang pagsukip sa iyang mga nahimo sa Kongreso (inay itugyan sa iyang kaubanan nga segurong mopasidungog sa iyang "sakripisyo"). Apan mas sipa ang mensahe sa iyang pagbiya. Wa niya isulti, apan tingali sa kinauyokang bahin sa iyang kasingkasing, nakumbinser si Zubiri nga siyay usa sa gipahinungdan sa nangalisbong tikas. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Ilogay sa wa
Tinuod gyod diay nga way kinutoban ang mga bulilyaso sa smart cards sa Pantawid Pasada Program ni Presidente Noynoy Aquino. Di pa igo nga labihang langaya ang pag-printa ug pag-apud-apod sa cards, haskang lisora nga tultulon sa gasoline stations nga makabasa sa cards ug puwerteng dugaya nga na-pundohan sa nakuha na nga cards, karon nitumaw ang mas dakong suliran: May mga drayber sa PUJs (public utility jeepneys) ug tricycles nga nangreklamo nga gi-bolsa sa ilang operators ang daginuton nga fuel subsidy nga nadawat na ug gihulga silang di hatagan sa kuwartang dawatunon pa. Sama sa naandan, nakatag-an ka, tungod na sab ni sa pataka sa mga tigpasiugda. -o0o-
Ang P1,050 nga fuel subsidy alang sa matag rehistrado nga PUJ ug P150 alang sa matag rehistrado nga tricycle gigahin sa Malakanyang alang sa mga drayber nga maoy direktang naigo sa sunudsunod nga pagsaka sa presyo sa lana. Apan ang gipadawat sa kuwarta mao ang operators. Kay ila mang mga ngan ang nahimutang sa mga prangkisa sa PUJs ug tricycles. Naglaom ang mga sinaligan ni Pres. Aquino nga ang operators igo lang modawat sa kuwarta aron itunol dayon sa ilang drivers. Gitugotan gani ang drivers pagkuha sa subsidy, apan kinahanglang magda og authorization sa operators ug uban pang dokumento. Napakyas ang Malakanyang pagpangandam kon, simbako, ang operators mosukwahi sa plano. -o0o-
Pipila ka tricycle operators niinsistir nga di ihatag ang subsidy ngadto sa ilang drivers kay sila ang naggasto sa asete ug ubang panginahanglan sa sakyanan. Nipasangil ang tricycle drivers sa Talisay City nga nidangop ni Marlon Bellita sa DYAB Abante Pa, Bisaya! nga ang operators nga daghan og units maoy nipug-ok sa subsidy kay natental sa mas dakong kantidad nga ilang nakuha. May PUJ operators sab nga nipasabot sa "Arangkada" nga lisod ang paghatag sa subsidy kay hangtod tulo ka drivers ang nagda sa matag unit, busa angay lang nga silang operators ang papilion kinsay labing takos nga makadawat sa kuwarta. -o0o-
Nanghunaw nang daan ang lokal nga mga opisyal sa panag-ilog sa drivers ug operators. Niangkon nga wa silay mahimo pagpugos sa operators pagtahan sa subsidy kay ilang ngan ang nasuwat sa mga dokumento. Wa katabang ang makalibog nga mga lagda: Samtang drivers maoy beneficiaries, ang operators maoy hatagan. Mga drayber nikumpisal hinuon nga wa silay dag-anan. Kon mamugos pagkuha sa subsidy, mahimo silang kulban og kaldero sa operators. Kay mas daghan ang way trabaho nga drivers nga di mag-apas sa subsidy basta nga duna lay panginabuhi. Maong sa hilom nagpasalamat ang naapektahan nga PUJ ug tricycle drivers nga way klaro ang programa ug nga hangtod karon wa pay klaro kanus-a makuha, kana kon moabot pa, ang fuel subsidy. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
Dumb cards ni Noynoy
Kon jeepney driver o operator ka ug wa magtagad pagkobra sa gipasalig nga fuel subsidy hangtod karon, tulo ka buwan na human ilusad ang Pantawid Pasada Program ni Presidente Noynoy Aquino, ayaw kabalaka. Normal ang imong panghunahuna. Ug wa ka mag-inusara. Mayoriya sa PUJ drivers ug operators wa sab kakita og panginahanglan sa pagduhig sa ilang kaugalingon sa komplikado kaayong sistema alang sa taphaw kaayong ulug-ulog. P1,050 ra ang fuel subsidy nga gigahin alang sa matag lehitimo nga PUJ. Aron maapud-apod, ang Malakanyang niggasto og minilyon ka pesos aron ipatik og smart cards. Dihang gisaway ang wa kinahanglana nga gasto, gikilkilan nila ang higanteng mga kompaniya pagsawo sa responsibilidad.-o0o-
Ang smart cards, aron di maggamit ni bisan kinsa, gisukipan sa license plate number ug chassis number sa PUJ. Maong dugay nga nahuman pagpatik. Mayo pa gilusad, apan Hunyo nang naapud-apod sa Sugbo ug ubang lalawigan gawas sa Metro Manila. Nipasabot hinuon ang Malakanyang nga tukma lang ang pagsukip og daghang security features kay ang smart cards mao ra gihapoy gamiton sa paghatag og dugang hinabang kon magpadayon ang paglayat sa presyo sa lana sa merkado sa kalibotan. Nasobrahan ra ang paglantaw sa Pamunoang Aquino sa layong unahan, nga napandol na hinuon sa unang batakang mga lakang pagpatuman sa ambisyuso nga programa.-o0o-
Ang Malakanyang nihukom sa paghimo og laing sapaw sa burukrasya, nga gikaintapan nga luya nang daan. Nisangpot ni sa grabeng kalangay sa pag-apud-apod ug sa mas grabeng kahasol alang sa beneficiaries pagkuha sa cards. Maong, inay mouban sa kaguliyang, ang mayoriya sa drivers ug operators nipili sa di na lang pagkuha sa ilang cards. Ug wa sila masayop. Kay ang pipila nga namasin pagkuha sa cards nahiagom sa mas dakong kabawo. Hangtod karon, pila na ka semana human nadawat ang cards, ug human sa pila ka semana pagpangita sa gasoline stations nga makabasa sa cards, wa pa gyod mapundohi sa gisaad nga fuel subsidy.-o0o-
Ang labing dakong insulto ning binuang nga programa mao ni:- Kon ang imong ruta tua sa Carcar o mas layo pa sa habagatan, ang kinadul-an nga gasoline station nga makabasa sa imong card naa sa Minglanilla;
- Kon taga Danao o mas layo pa sa amihanan, ang labing duol nga makobrahan sa subsidy mao ang gasoline station sa Consolacion;
- Kon taga Carmen ug ubang lagyong lungsod sa Bohol, palihug pag-full tank aron makabiyahe paingon sa Tagbilaran;
- Kon taga Tanjay ug mas layo pa sa Negros Oriental, pangaliya lang nga di molapas sa P1,000 ang gasto sa biyahe paingon sa Dumaguete; ug
- Kon taga Siquijor ka, pasayloa, wa katultol ang bag-ong nagtungkawo sa Malakanyang sa inyong isla, busa kinahanglan kang motabok sa Dumaguete. [30] leo_lastimosa@abs-cbn.com
