Arangkada of Leo Lastimosa for December 18, 2011

Bagahe ni Corona


Kon mohinayon pag-atubang sa iyang impeachment trial sa Senado sugod sa sunod buwan, si Chief Justice Renato Corona magkabulingit sa di kaayo humot niyang track record.  Maduhig sab ang iyang asawang si Cristina.  Kinsa nitumaw nga maoy labing dakong bagahe sa pagpanalipod sa iyang kaugalingon gikan sa seryusong mga pasangil nga iyang gigamit ang Korte Suprema aron pagpanalipod ni kanhi presidente Gloria Arroyo.
Unya pa sa Enero 16 magtagbo pag-usab ang senator-judges, apan karon pa lang nagbaha na ang mga sugilanon sa kasikit ug kamabulukon sa relasyon sa magtiayong Corona uban sa mga Arroyo.  Ang umaabot nga pasko ug bag-ong tuig di hingpit nga malinawon alang nila.

-o0o-

Sa iyang pakigpung sa hawanan sa Korte Supema sa niaging semana, kanus-a iyang gipasanginlan si Presidente Noynoy Aquino nga inanay nang nagtukod og diktadura, pulos hapaw ang tubag ni Corona sa mga pasangil batok niya.  Atol sa impeachment trial, mapugos siya og detalye sa iyang panagang sa mosunod nga mga pasangil:

• Nga si Arroyo ang naggasto sa operasyon sa iyang bukubuko  bisan associate justice na siya sa Korte Supema ug busa independente na unta gikan sa Malakanyang;
• Nga niburot pag-ayong iyang katigayonan ug nagpasalipod sa lagda sa Korte Suprema sa di pagpakita sa ilang statements of assets, liablities and net worth (SALN) ngadto sa publiko; ug
• Nga iyang gigamit sa personal nga katuyoan ang Judicial Development Fund (JDF).

-o0o-

Mas daghang tulubagon si Corona sa mga eskandalo nga gipasangil batok sa iyang asawa:

• Si Cristina gitudlo ni Arroyo sa lima ka katungdanan sa John Hay Management Corporation (JHMC), isip chairperson, presidente, chief executive officer, chief operating officer ug sakop sa board of directors;
• Si Cristina nasakpan sa Commission on Audit (COA) nga nag-usik-usik sa kuwarta sa JHMC, gani nag-atubang karon og kasong kriminal;
• Si Cristina napamatud-an nga ilegal nga nanaktak sa mga kawani sa JHMC; ug
• Si Cristina nagpabilin sa JHMC bisan gitudlo nang Arroyo si Renato isip chief justice niadtong Mayo 2010, nibiya pagka Hulyo 12 na, kapin sa buwan human niasumir si Aquino sa Malakanyang.

-o0o-

Nangita si Corona og tigpamaba ug mga abogado nga makapanalipod niya.  Di lang sa impeachment trial sa Senado kon dili, ug labi na, sa korte sa public opinion.  Nahadlok hinuon ko nga uwahi nang tanan.  Ang iyang mga pakigpung nga way kalainan sa mga politiko nga way klarong depensa sa ilang mga bulilyaso ug mga artista nga nag-promote sa ilang mga pelikula o teleserye nakapasamot pagduot sa iyang kawsa.
Di sab katabang ni Corona ang sentimento sa publiko nga nitumaw sa labing uwahing survey sa Pulse Asia:  Siya ang labing ubos og popularity rating sa mga opisyal sa gobyerno; ug ang katawhan mas mabuot kay niya--gidayeg nilang Korte Suprema samtang gisalikway si Corona.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 17, 2011

        Wa nay panagana


    Usa sa mga nataligam-an tungod sa init nga binayloay og mga pung tali sa pamunoan ni Presidente Noynoy Aquino ug sa kampo nilang kanhi presidente Gloria Arroyo ug Chief Justice Renato Corona mao ang di malalis nga mga timaan sa pagkahinog na sa liderato ni Aquino.  Ang iyang pagpa-priso ni Arroyo ug ang iyang pagpa-impeach ni Corona nakapahilom sa naandan nga mga pagsaway nga taphaw, tapolan ug wa siyay kabangkaagan.
    Pipila sa mga suod ni Aquino nakapaniid nga human sa daghang krisis nga nahiagoman sa batan-on niyang pamunoan, inanay nang nakat-on si Aquino unsaon paggamit ang iyang gahom.  Di na siya mapanagan-on.  Di na abtan og siyam-siyam una makakab-ot og desisyon.

-o0o-

    Ang kamapanagan-on ni Aquino sa unang tuig sa iyang pamunoan may abundang sukaranan.  Gipasidan-an siya sa makadaghan uyamot nga higayon nga angayng magbantay sa tanang higayon.  Tungod sa kadaghan sa "landmines" nga gibilin ug gipakatap ni Arroyo sa labing mahinungdanon nga mga buhatan sa gobyerno.
    Gipasidan-an si Aquino nga may mga heneral ug opisyal pa sa kasundalohan ug kapolisan nga tua pa kapusta ni Arroyo.  Nga hingpit gihapong gikontrolar ni Arroyo ang mga hukmanan, ang Civil Service Commission ug bisan ang Simbahang Katoliko.  Busa kon di maghunahuna og kadaghan, gihadlok siya nga segurong mabuwasot ug sa makausa pa mauwawan na sab.

-o0o-

    Makadasig ang pasiunang mga timaan human napriso si Arroyo ug na-impeach si Corona:  Way bisan gamay nga kisaw sa kasundalohan ug kapolisan gawas sa alingugngog ug wa nay motuo nga mga turutot ni Arroyo ug, gawas sa pipila ka taga Pampanga, way nagmartsa sa kadalanan pagkondenar sa iyang gihimo.
    Ang mga haligi sa simbahan, nga nisuway unta pagduyog sa awhag nga tugotan si Arroyong makagawas, nangahilom human nasakpan nga namakak diay si Arroyo sa kahimtang sa iyang panglawas.  Mga alyadong politiko ni Arroyo nangahilaw sab dihang nabisto nga mas daghan sa mga kanhi sinaligan sa niaging pamunoan ang namirma sa impeachment complaint.

-o0o-

    Ang talagsaong kataas sa popularidad ni Aquino makapasamot sa iyang kalig-on pagpasiugda sa gisaad niyang kampanya batok sa pangurakot ug sa katimawa.  Sa pikas nga bahin, makabugnaw sab ni sa bisan unsang plano sa kampo ni Arroyo pagpasiugda og kudeta, artipisyal nga kaguliyang ug ubang lipatlipat nga salida aron paglikay, o bisan paglangay na lang, sa nag-ung-ong nga adlaw sa panudya.
    Angayng magsaulog si Arroyo sa kadaogan nga iyang nakuha gikan sa sala ni Pasay City Regional Trial Court Judge Jesus Mupas--pagtugot nga makabuwad sa adlaw ug maka-ehersisyo gawas sa presidential suite sa Veterans Memorial Medical Center ug makada og radyo ug telebisyon sud sa iyang kuwarto.  Dako ang kahigayonan nga di na siyang kapaabot og mas dakong pabor gikan sa natultolan ug nanghungaw na niyang "landmines."  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 16, 2011

        Bakak ni Corona


    Unsa may gihimo ni Presidente Noynoy Aquino nga nakahimo niyang diktador sa mga mata ni Chief Justice Renato Corona?  Alang sa usa ka labaw nga maghuhukom, makapahugno nga ang abundang mga pasangil ni Corona batok ni Aquino nihit kaayo og ebidensiya.  Seryuso ang iyang pasangil nga giisip nang Aquino ang iyang kaugalingon nga hari ug di motugot og pagsukwahi ni bisan kinsa, bisan sa labawng hukmanan.
    Gisaway ni Corona ang kapaspas sa iyang impeachment sa House of Representatives.  Apan bisan siya di kalalis nga gitakda sa mga probisyon sa konstitusyon nga ang articles of impeachment mahimong idiretso pagsang-at ngadto sa Senado kon paluyohan og ⅓ sa mga kongresista.  Sa kaso ni Corona, 95 ka boto ra ang gikinahanglan apan 188 ang namirma.

-o0o-

    Si anhing presidente Ferdinand Marcos gipasanginlan sab nga diktador:  Gideklarar niya ang martial law, gikandadohan ang Kongreso, gipriso ang tanan niyang politikanhong kaatbang ug gipahilom ang tanang pamantalaan ug tanang sibyaanan sa radyo ug telebisyon.  Giwatas-watas ni Marcos ang batakang balaod ug gisakmit ang gahom sa pagpanday og mga balaod.
    Giilog sang Marcos ang labing dagkong negosyo sa iyang mga kaatbang sa politika ug giapud-apod ngadto sa iyang kaparyentihan ug mga batabata.  Gitumbok sab si Marcos nga nitilok sa nasudnong panudlanan, nitumpi sa makalilisang nga katigayonan nga iyang gitagoan sa mga bangkong Swiss ug ubang kanasuran, maong hangtod karon wa pa mabawi ang tanan.

-o0o-

    Sa iyang bahin, napamatud-an ni Aquino ang makabungog niyang mayoriya.  Apan wa niya kandadohi ang House:  Wa niya pahiloma ang minoriya nga nipasangil niya nga utok sa "mother of all blackmails;" ni ang mga sakop sa majority coalition nga nipasangil nga gidalidali ang impeachment; ni ang mga senador nga nitulisok nga nailad siya sa taphawng mga magtatambag.

Sakto si General Manager Nigel Paul Villarete sa Mactan-Cebu International Airport:  Ang kagawasnon ni Corona nga nanaway sa presidente ug sa pipila ka kawani sa korte pagbiya sa ilang mga sala, pagpanon sa Korte Suprema ug pag-abiba sa ilang pangu maoy labing lig-ong ebidensiya nga di diktador si Aquino.

-o0o-

    Kon di diay ganahan og mga timaan sa diktadura si Corona, nganong wa man siya mo-ek sa pagluok ni kanhi presidente Gloria Arroyo sa tanang impeachment complaints batok niya, ginamit ang samang makabungog nga mayoriya sa House nga iyang gipahimuslan niadto; ug sa paggapos sa tanang opisyal sa administrasyon nga gipatawag sa mga imbestigasyon sa Kongreso sa nangalisbo niyang mga transaksiyon?
    Kon mahigugmaon diay si Corona sa "rule of law," nganong gawas nga wa niya barawa ang pagpanudlo ni Arroyo og mga opisyal atol sa prohibited period (duha ka buwan sa di pang piniliay sa Mayo 2010) mahinangpon mang gidawat dihang nahimong usa sa midnight appointees?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 15, 2011

Apiki nga korona


Kon basehan ang kabugnaw sa reaksiyon sa mga huwes sa Sugbo sa gideklarar nga court holiday sa ilang kaubanan sa Manila, mas dako ang problema nga giatubang ni Chief Justice Renato Corona.  Gawas nga ang kinabag-an sa publiko way pagsalig niya, mahimo diay nga bisan ang kinabag-an sa iyang kaugalingong mga sakop di mounong sa iyang kawsa.
Dakong sagpa ni Corona kon bisan ang mga huwes managana sa pagpaluyo niya.  Wa diay sila mokalawat sa iyang pangangkon nga ang iyang impeachment wa lang itumong batok niya kon dili sa tibuok sistema sa hustisya.  Kon wa ilha sa iyang kaugalingong kahugpongan unsaon pagpresentar ni Corona ang iyang kaugalingon nga simbolo sa demokrasya?

-o0o-

Nikagar ang linya ni Corona nga ang impeachment makapahuyang sa institusyon.  Kay bisan ang kapaspas sa 188 ka kongresista pag-impeach ni Corona, linaktawan ang mga komitiba, nasubay sa mga probisyon sa konstitusyon.  Nga nipatigbabaw sa katungod sa mga magbubuhis pagpaningil sa mga nahimo o wa mahimo bisan sa labing tag-as nga opisyal sa gobyerno, apil nang mga mahistrado sa Korte Suprema.
Napawong ang linya nilang Corona ug kaubanan nga sila ang labing taas nga hukmanan ug busa angayng tahuron ang ilang mga desisyon.  May gahom diay nga labaw pa nila, ang katawhang Pilipinhon, nga mao say bosing ni Presidente Noynoy Aquino.  Ug sa mga senador nga maoy mohusay ni Corona.

-o0o-

Ang awhag sa pipila ka maghuhukom sa Manila pagdeklarar og court holiday, nga gitumong pagpasidaan nga di sila hingpit nga inutil, nisumbalik hinuon sa kawsa ni Corona.  Kay gawas nga wa tumana sa kinabag-an sa mga huwes, nakapugwat sa katawhan kinsay tinuoray nga nagtinguha paghasol sa sistema sa hustisya.
Si Aquino ug iyang alyadong mga kongresista igo lang nisubay sa demokratikanhong mga lagda sa impeachment process.  Ang pagkanselar sa mga husay, nga makapayagaw sa kaliboan ka kihante ug sinumbong sa tibuok nasud, makapasamot pagpakamang sa langay nang daan nga sistema sa hustisya.

-o0o-

Karong pormal nang natukod ang impeachment court ug nakapanumpa ang senator-judges, magsugod nag ligid ang lugway sa tubag ni Corona ug pagpalig-on sa articles of impeachment batok niya.  Bisan sa pasalig sa mga senador nga makiangayon nilang hukngayon ang mga ebidensiya, nahibawo na tang tanan nga ang labing lig-ong sukaranan sa ilang hukom mao ang pamolitika.
Ang di malalis nga kamatuoran mao nga ang impeachment duwa sa numero.  Kinsa may ilang dapigan:  Ang kanhi presidente kansang nagbuntaog nga katigayonan ug lapad nga koneksiyon makapalambo sa ilang politikanhong mga ambisyon apan piniriso; o ang naglingkod nga presidente nga maoy labing gamhanan nga tawo karon sa Pilipinas apan gihulagway ni Justice Secretary Leila De Lima nga di kamaong mamakak, ni manuburno?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 14, 2011

        Lahutay ni Corona


    Kanus-a man nahimong simbolo sa demokrasya si Chief Justice Renato Corona?  Nganong nangangkon man nga mameligro ang demokrasya karong na-impeach siya sa House of Representatives?  Mameligro ba diay ang kagawasan sa katawhan kon mapalagpot siya sa labing taas nga katungdanan sa labawng hukmanan?
    Kanus-a man nibarug si Corona alang sa demokrasya aron mahimong kampeyon niini?  Dihang nagpatudlo siyang kanhi presidente Arroyo isip chief justice sud sa prohibited period dayong eleksiyon sa niaging tuig?  Dihang gitugotan niyang itudlo ni Arroyo ang iyang asawa samtang naglingkod na si Corona sa Korte Suprema?  Dihang gigamit ang iyang katungdanan, sa makadaghan uyamot nga higayon, pagbayad sa iyang dakong utang kabubut-on ni Arroyo?

-o0o-

    Ang pasidaan ni Corona batok sa iyang impeachment way kalainan sa kinaham nga panalipod sa diktadura ni Ferdinand Marcos, nga maoy responsable sa paglugpit sa demokrasya sa labing ngitngit nga katuigan sa iyang martial law.  Sama ni Corona, nipaburot sab pag-ayo sa iyang importansiya.
    Matag higayon nga dunay mangahas pagprotesta batok ni Marcos, bisan unsa ka-lehitimo ug kamakiangayon, ihulagway dayon niya nga hulga sa nasudnong seguridad ug bungkagon ug pulpugon pinaagi sa puwersa.  Alang ni Marcos ang iyang personal nga mga interes maoy nasudnong interes.  Busa ang tanang nibatok niya gideklarar nga mga kaaway sa republika.
    Maayong pagkaliwat niya si Corona.

-o0o-

    Karong na-impeach na si Corona, maglihok ang mga hukmanan.  Di mamatay ni mahulga ang sistema sa hustisya.  Bisan si Corona padayong magtuman sa iyang katungdanan.  Kon may mapahigayon nga impeachment trial sa Senado sugod sa bag-ong tuig, di ihawon si Corona.  Hinunoa makapahimus sa tanang kahigayonan sa pagpanalipod sa iyang kaugalingon.
    Sa laktod, ang impeachment ni Corona kabahin, di hulga, sa demokratikanhong proseso.  Kay di man siya mapasakaan og kasarangang kaso sa mga hukmanan tungod sa iyang gipahimuslan nga immunity from suit, si Corona madutlan lang og impeachment complaint.  Nga mao ray kadangpan sa mga tawo nga nakumbinser nga usa siya sa nahibiling mga babag sa kampanya batok sa pangurakot.

-o0o-

    Ako ra ning pangagpas, ug di kong kapasalig ninyo nga may balido kong sukaranan:  Mo-resign si Corona.  Sundon niyang gihimo ni kanhi Ombudsman Merceditas Gutierrez, nga nibiya sa katungdanan human na-impeach sa House ug sa wa pa kasugod ang impeachment trial sa Senado.  Samang Gutierrez, si Corona di politiko ug maglisod pag-agwanta sa grabeng kauwawan nga moduhig sa iyang pamilya kon manggawas na ang tanan niyang baho dayong sugod ug atol sa husay.
    Mas dakong hinungdan nga di kalahutay si Corona:  Bangkarota ang iyang kawsa.  Sa kahilom sa iyang pag-inusara, sa mga gutlo nga makabati sa iyang tanlag, si Corona di makakumbinser sa iyang kaugalingon nga nakigbisog siya alang sa demokrasya ug nga angayng isugal ang bisan unsang nahibilin sa iyang kadungganan aron lang pagdupa ni Arroyo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 13, 2011

        Taya ni Corona


    Mahimong mas sayo ang pasko ni kanhi presidente Gloria Arroyo karong tuiga.  Di na gani siya kinahanglang magpaabot nga aprobahan ni Pasay City Regional Trial Court Jesus Mupas ang petisyon nga tugotan siyang makapauli sa iyang bay sa La Vista Subdivision sa Quezon City.  Karong semanaha mahimong makagawas na siya.  Di lang sa Veterans Memorial Medical Center, kon dili mahimong mahinayon na gyod ang nabaraw niyang paggawas sa Pilipinas.
    Kana kon mangiyugpos lang ang Malakanyang sa gikahadlokan nga pagbasura sa Korte Suprema sa legalidad sa joint panel sa Department of Justice (DOJ) ug Commission on Elections (Comelec) nga maoy naghimo sa pasiunang imbestigasyon sa kasong electoral sabotage nga maoy nakapapriso ni Arroyo.

-o0o-

    Bisan sa kadaghan sa mga petisyon nga nag-ung-ong sa Korte Suprema, nga pulos nag-awhag nga di manginlabot si Chief Justice Renato Corona paghusay sa petisyon, mahimong si Corona gihapon ang mangu sa mga mahistrado pagtuki sa petisyon nga gipasaka nilang kanhi presidente Arroyo ug kanhi first gentleman Mike Arroyo.
    Sa iyang pagdeklarar og gubat sa giingong mga lakang pagpalagpot niya sa katungdanan, si Corona nipasidaan nga mohimo siya og mas determinadong mga lakang pagpanalipod di lang sa iyang kaugalingon kon dili ug labi na sa kaligdong sa institusyon sa mga hukmanan.  Gidasig niya ang ubang mga maghuhukom sa pagduyog sa iyang kawsa.

-o0o-

    Apan dunay igong numero si Presidente Noynoy Aquino sa House of Representatives pag-impeach ni Corona.  Ang lalisan na lang mao nga mahimo bang diretsuhon pagtuki ang impeachment complaint sa hawanan sa House, o kinahanglan pang iagi sa nagkalainlaing komitiba.  Bisan unsaon paglaktod ang impeachment process, mahimong makabiya na sa nasud si Arroyo ug dako ang kahigayonan nga di na mobalik pag-atubang sa nagbuntaog nga mga kaso batok niya.
    Di hinuon hingpit nga inutil ang mga kaatbang ni Arroyo.  Mahimo nilang apurahon ang Ombudsman pagpasaka sa mga kasong plunder sa Sandiganbayan.  Kon mahitabo na, way mahimo silang Corona ug kaubanan pagpugong sa pagluwat og laing arrest warrant batok ni Arroyo.

-o0o-

    Maniid ta sa timaan sa mosunod nga mga panghitabo.  Kon mo-inhibit si Corona, o kon ibasura sa Korte Suprema ang petisyon sa magtiayong Arroyo ug ipatigbabaw ang legalidad sa pagpasaka sa kasong electoral sabotage, mahibawo na ta kinsay unang mamilok ning bugno sa higanteng mga institusyon.
    Si Corona, bisan nagpailang maoy bag-ong kampeyon sa kaligdong ug hustisya, di kapapas sa iyang kagahapon.  Siyay chief of staff, presidential legal counsel ug executive secretary sukad sa pagka bise presidente ni Arroyo sa 1998 hangtod nga nakapuli sa Malakanyang.  Si Arroyo say nagtudlo niyang chief justice bisan gidili na unta niadtong 2010.  Kon tinuod nga duna siyay kaligdong ug nagtamod sa hustisya, nahibawo si Corona unsay iyang buhaton.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 12, 2011

        Libro ni Glo


    Dugayng mahuman ang librong gisuwat ni kanhi presidente Gloria Arroyo kon di uyonan sa korte ang iyang awhag nga pagamiton siya og laptop.  Ang unang 40 ka pahina nasuwat na niya pinaagi sa laptop sa P50,000 matag adlaw nga presidential suite sa St. Luke's Medical Center sa wa pa siya ibalhin sa Veterans Memorial Medical Center niadtong Biyernes.  Ang mosunod nga mga pahina iyang suwaton pinaagi sa ballpen ug yellow pad sa mosunod nga mga adlaw.
    Gipahibawo ni Arroyo nga ang iyang libro mag-ulohan og "Another Stone for the Edifice".  Nga iyang dason sa libro sa iyang amahan, anhing presidente Diosdado Macapagal, nga siya say naghatag sa ulohan nga "A Stone for the Edifice".

-o0o-

    Pipila sa mga nakabasa sa libro sa iyang amahan niingon nga si Arroyo ang labing naigo sa gisulti ni Macapagal nga, "I regard integrity and a capacity for self denial as the prime requisites for the presidency."  Nikanaog si Arroyo sa katungdanan uban ang kaligdong nga hingpit nga nabuong.
    Sa siyam ka tuig niya sa Malakanyang, samang palasyo nga giduma sa iyang amahan gikan sa 1961 hangtod sa 1965, si Arroyo wa pakita og bisan gamay na lang timaan sa pagsakripisyo sa iyang kaugalingong mga panginahanglan.  Hinunoa gigamit ang iyang buhatan pagpaburot pag-ayo sa iyang personal nga panudlanan.

-o0o-

    Ang ulohan sa libro nga gisuwat ni Arroyo gigamit na hinuon sa usa sa duha ka libro nga iyang gipagawas dayong kapupos sa iyang termino isip presidente niadtong 2010.  Ang "Beat the Odds:  Another Stone for the Edifice" gipa-edit ni Arroyo sa iyang kanhi tigpamaba nga si Gary Olivar.  Ang laing libro nag-ulohan og "Beating the Odds."  Ang duha ka libro pulos naglista sa mga nahimo sa siyam ka tuig nga pamunoan ni Arroyo.
    Hinaot nga di magbalikbalik ang mga unod sa mga libro ni Arroyo, sama sa nagbalikbalik nga mga ulohan.  Kay gilangaw na ang unang duha, ambot unsay dangatan sa ikatulo.

-o0o-

    Mopalit ug mobasa ko sa bag-ong libro ni Arroyo kon sa kataposan iya nang tubagon ang mosunod nga mga pangutana:

• Nganong siya may naunay sa iyang pagpangespiya ni kanhi Comelec commissioner Virgilio Garcillano aron kapugngan nga mobali sa oposisyon?;
• Giunsa man gyod niya pagkuha ang kapin sa milyon ka boto nga mayoriya batok ni Fernando Poe Jr.?;
• Pila man gyoy iyang nabolsa sa NBN-ZTE nga gibiyaan mang himatyon niyang bana aron pagsaksi sa pinirmahay sa kauyonan sa Hainan, China niadtong 2007?;
• Nganong nakaako man siya pagbukubuko sa iyang kandidato pagka presidente sa 2010 nga si kanhi defense secretary Gibo Teodoro?; ug
• Kinsa man ang mga kardinal ug mga obispo sa Simbahang Katoliko nga iyang natental og dagkong suburno ug tagpila man?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com