Arangkada of Leo Lastimosa for February 6, 2010

        RFID ug Joavan

    Haskang ngilngiga sa LTO.  Nangangkon nga nakakita na og hingpit nga sulbad sa dugay na kaayong mga suliran sa carnapping ug kolorum nga mga sakyanan:  Ginamit ang bag-ong teknolohiya.  Nipasalig nga pinaagi sa RFID (radio frequency identification device) mahibaw-an na nila rehistrado ba ang mga sakyanan sa way pagsita sa drayber, ni pagpangayo sa naandan nga mga dokumento sa rehistrasyon.

    Apan wa magkadimao ang LTO sa usa sa labing batakan niyang gimbuhaton nga wa magkinahanglan og komplikado nga teknolohiya:  Ang pagtino nga duna silay igo nga registration documents ug 2010 stickers alang sa kapin sa tunga sa milyon ka mga sakyanan nga magparehistro matag buwan.

        -o0o-

    Kon di takos ang LTO nga motino nga may suplay pa sila sa papel, unsa man intawon nato pagsalig nila pagduma sa mas modernong teknolohiya?  Makabaraw gyod kaha sila sa kinawat o kolorum nga mga sakyanan nga di man gani diay silang kamao mangompra og mga papel sa di pa sila mahutdan?

    Salamat sa pagpabaya sa LTO, gawasnon karon nga magbahas-bahas sa kadalanan ang kinawat ug kolorum nga mga sakyanan.  Bisan ang traffic enforcers nga bisan way RFID magduda sa kaligdong sa pagpanag-iya sa mga sakyanan di makasita nila.  Kay gimandoan sila sa LTO sa di pagdakop sa mga sakyanan bisan mini kaayo og dagway kon ang ilang mga plaka nagtapos sa 1 ug 2.

        -o0o-

    Sa pikas nga bahin, kon nakabuylo pa lang ang pagpatuman sa RFID, sayon ra untang masakmit sa kapolisan sa Talisay ang sakyanan ni Joavan Fernandez, ang anak ni Talisay City Mayor Soc Fernandez.  Kay mahibaw-an unta nga way rehistro sa way pagturok og kahadlok sa polis nga mahimong masugamak siya kon tinuod ang pasangil nga armado si Joavan sa pagka aksidente sa iyang sakyanan.

    May RFID o wa, lisod gyod ang pagpatuman sa balaod batok sa anak sa mayor.  Labi na kay ang mayor nipakita sa makadaghang higayon og abunda nga mga timaan nga mas ganahan siyang modupa sa iyang anak kay sa pagpatuman sa balaod.

        -o0o-

    May laing hinungdan nga magpasalamat si Joavan nga gibadlong sa Korte Suprema ang RFID.  Kay mameligro unta siya sa mga ahente sa LTO nga mas isog, ug mahimong mas mapahimuslanon, kay sa mga polis sa Talisay.

    Kon initan sa taga LTO, mahimo nilang masunod ang iyang sakyanan bisan asa.  Way kaso kon ang iyang mga lakaw sama ka-inosente sa bata pa nga tigbitbit sa bibliya sa di pa mayor ang iyang amahan.  Kay may RFID pa, way makapugong sa taga LTO pagsubay sa iyang sakyanan sunod higayon nga may parahon siyang trak nga magkarga og bas ug graba.    O pagsunudsunod sa iyang kuhaon ug ihatod nga mga babaye nga, sa dakong kauwawan sa diyusnon niyang amahan, di niya asawa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 5, 2010

                        Tabon sa krisis

 

            Nagkauyon ang lokal ug nasudnong mga opisyal sa kagamhanan pagpagamay sa krisis sa kuryente nga nihakop karon sa Sugbo ug sa Kabisay-an.  Hinaot nga ang ilang tumong mao lang ang pagpasalig sa katawhan nga ang dakong kakuwang sa suplay sa kuryente kasamtangan lang.  Ug nga napahimutang na ang malungtaron nga mga sulbad sa suliran.

            Hinaot nga ang atong mga politiko, sa di pa magpatuyang og pagarpar, mogawas sab usahay sa hayag ug hayahay kaayo nilang mga buhatan ug mga pinuy-anan nga di mahitabong magngitngit.  Kay kon matsambahan sa rotational brownouts sa Veco, makapaandar man dayon sa ilang generators—nga gipalit ug gipaandar sa buhis sa katawhan.

                        -o0o-

            Mangahas ko pag-awhag nilang Pres. Arroyo ug Gobernador Gwen Garcia nga, sa di pa sila mosuway pag-usab pag-am-am nga di dakong suliran ang inadlaw nga brownouts, mahimo ba nga ilang hunahunaon ang:

·        Gagmayng mga bata, ha'p nga mga hamtong ug ubang sakop sa pamilya nga tungod sa kangitngit mas maglisod pagtamla og asin, salamat sa kapakyas sa kagamhanan pagbutang og pagkaon sa matag lamesa;

·        Gagmayng mga patigayon nga hingpit nga nagsalig sa elektrisidad busa bisan ang pila lang ka gutlo nga brownout makapahagba sa ilang panginabuhi, salamat sa taphaw nga pasalig sa kalamboan; ug

·        Makaluluoyng mga biktima sa krimen kay mas ningitngit pang ngiob nang daan nilang mga agianan, salamat sa kainutil sa kagamhanan batok sa mga kriminal ug vigilantes.

                        -o0o-

            Mas maayo pa tingali nga ipasabot sa mga opisyal sa kagamhanan nganong, sa makausa pa ug bisan abunda nga mga leksiyon sa kasinatian sa nangaging mga pamunoan, naapsan na man sab ta sa krisis sa kuryente:

 

·        Wa ba diay kapangandami ang padayong pagtubo sa panginahanglan sa elektrisidad tungod sa bag-ong gitukod nga mga patigayon atubangan sa wa motubo o nitidlom gyod nga kapasidad sa mga planta sa kuryente?; ug

·        Wa ba diay matarung pagkalendaryo ang schedule sa preventive maintenance sa higanteng mga planta sa kuryente aron nga di magkadungan ug di kalit nga mohagsa ang suplay sa elektrisidad?

                        -o0o-

            Sakto si Cebu City Mayor Tomas Osmena nga ang kanihit sa suplay sa kuryente nagkahulogan nga paspas ang paglambo sa patigayon sa Sugbo.  Sakto sab si Gobernador Garcia nga maayo na ang mga planta sa elektrisidad sugod sa sunod semana.  Sakto sab si Pres. Arroyo nga ang bag-ong gitukod nga mga planta mangandar na sunod tuig.

            Apan silang tanan way tubag sa kakuwang sa suplay sa kuryente karon.  Pulos sila wa kapanagang sa inadlaw nga brownouts nga nahiagoman sa mga Sugbuanon ug sa mga Bisaya sud na ron sa pila ka semana.  Silang tanan di kapanghunaw og responsibilidad sa krisis.  Inay magpagawal, angay sila nga mangayo og pasaylo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 4, 2010

                        Kamo bay mapaso

 

            Nitagam nang mga botante sa nangalisbo nga kahiwian sa nangagi nga mga piniliay.  Di paigo alang nila ang mga pasalig nga ang piniliay sa Mayo 10 karong tuiga makasaysayanon; kay makahatag og talagsaong kahigayonan pagkab-ot sa makiangayong kausaban nga dugay na nilang gipangandoy.  Napaso na sila.  Di ingon ana kasayon ang pagkuha pagbalik sa ilang pagsalig.

            Mobilib lang sila sa PCOS (precinct count optical scan) machines kon makagarantiya nga di lang maihap ang ilang mga boto ug mapaspas pagproklamar ang mga mananaog kon dili makabadlong sab sa pinalitay sa mga boto, pagpanghasi sa mga botante, pagsuburno sa mga tagduma ug pagsabotahe sa piniliay.

                        -o0o-

            Mao ni ang nipasuwabi nga mga sentimento sa mga tigpaminaw sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya ug sa mga tigtan-aw sa Maayong Buntag, Kapamilya sa ABS-CBN Channel 3.  Dihang amo silang gipangutana kon salig ba sila sa PCOS.

            Kasagaran nila niangkon nga samtang mahimong makatabang ang PCOS ug ang bag-ong teknolohiya nga gamiton ini, nagpabilin sila nga way salig sa kadagkoan sa Commission on Elections (Comelec) ug ubang mga tagduma sa piniliay.  Nga samtang naglaom sila nga matinuod ang saad nga mas paspas ug mas hapsay ang piniliay, nitahan na sila sa kahigayonan nga di lang gihapon papiri ang mga politiko nga naanad na sa paggamit sa salapi ug mga armas pagtino sa ilang kadaogan.

                        -o0o-

            Nahugno sila sa pagkamatngon nga ang PCOS di diay makasulbad sa tanang suliran sa piniliay.  Nga madutlan diay gihapon sa mga bala sa mga terorista, maduktan diay gihapon sa dagkot sa mga arsonista, madagit diay gihapon sa mga armado ug mamaniobra diay gihapon sa mga tikasan.

            Tinuod bitaw:  Ang PCOS, bisan sa gitangkil nga bag-ong mga teknolohiya sa internet ug satellite, di kabadlong sa pinalitay sa boto, ni sa paghudlat sa mga botante, ni sa pagsuburno sa mga sakop sa board of election inspectors, ni sa pagpalayas sa watchers sa karibal nga politikanhong mga partido, ni sa pagpahilom sa nagpakabana nga mga botante.

                        -o0o-

            Gikapoy na ba ang katawhan sa pagpakabana?  Gipul-an na ba og bantay sa ilang mga boto?  Napuno na ba sa kahimangod nga maoy kanunay nilang nahiagoman sa ilang pakigbangga sa banggiitan nga mga kawatan sa mandato sa katawhan?  Nitahan na ba nga di mapanalipdan ang kabalaanon sa katungod sa pagpili sa ilang henerasyon?

            Mao bay hinungdan nga naglaom sila nga ang bisan unsang gitanyag nga kausaban sa nangalisbo nga sistema sa piniliay kinahanglan nga makaayo sa kanser sa usa lang ka pamilok?  Mao bay hinungdan nga ang PCOS giisip nila nga taphaw ra?  Kay kutob ra sa mas paspas nga ihap apan way mahimo pagtino nga ang tinuoray gyod nga kabubut-on sa katawhan ang maihap?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 3, 2010

                        Tabang ug dugo

 

            Sa makausa pa, ipahigayon na sab ang dinungan nga Kapamilya Blood Donation Campaign tibuok adlaw karong Sabado, Pebrero 6, 2010, sa labing dagko nga shopping malls sa Metro Cebu.  Naglaom mi nga gatosan na sab ka mga Sugbuanon ang di magmakuli sa paghatag sa gasa sa kinabuhi.  Ang matag bag sa dugo mahimong makaluwas og hangtod sa tulo ka kinabuhi.

            Atubangan sa lapad nga kanihit sa dugo dinhi sa Sugbo ug kasilinganan nga mga lalawigan, nakigtambayayong ang DYAB Abante Bisaya sa upat ka naandan namong mga kauban sa pagtigom og dugo—ang Regional Blood Center (RBC) sa Department of Health, Philippine National Red Cross (PNRC), Regional Blood Coordinating Council (RBCC) ug Cebu City Medical Center (CCMC).

                        -o0o-

            Apil sa natino na nga venues sa Kapamilya Blood Donation Campaign karong Sabado mao ang mosunod:

·        Metro Gaisano sa Colon (sa Food Avenue sa ika-unom nga andana) uban sa PNRC ug nagkalainlain nga Rotary Club sa Sugbo; ug

·        Super Metro sa Mandaue (sa Activity Center) uban sa RBCC.

            Padayon pa mi nga nakigsabot sa uban pang posibleng venues nga, gawas nga dali nga maabot sa blood donors, sayon ang ilang pagkabutang, nga di sila mag-antos sa init o mameligro sa uwan o maghanggap og abog, samtang maghatag og dugo.

                        -o0o-

            Gawas sa dinungan nga bloodletting matag tulo ka buwan, nga gitultol na sa gatosan ka mga suki nga blood donors, gilusad sab namo sa niaging buwan ang binuwan nga bloodletting pagdasig sa bag-ong blood donors.  Niadtong Enero 23, gipahigayon sa RBCC ang bloodletting sa Robinson's sa Fuente Osmena.  138 ka bags sa dugo ang ilang nahipos.

            Nagtinguha sab mi pagda sa binuwan nga bloodletting sa mga dapit gawas sa Metro Cebu ug sa kasilinganang mga lalawigan.  Gidasig namo ang local government units ug pribadong kahugpongan nga nagtinguha pakigtambayayong sa Kapamilya Blood Donation Campaign sa pag-text namo sa 09228227133.

                        -o0o-

            Pormal nga gilusad ang Kapamilya Relief Campaign alang sa makaluluoy nga mga biktima sa sunog sa Isla Verde, San Isidro, Dakbayan sa Talisay, sa habagatang Sugbo.  Sa makausa pa, manuktok na sab mi sa malumo nimong kasingkasing.  Palihug limsan nato og tabang ang labing nagkinahanglan nato nga mga kapamilya—nga nawad-an og atop sa ilang mga ulo ug nahulga ang kaugmaon sa ilang mga anak human naugdaw ang tanan nila nga hinagoan.

            Ang labing dinalian nga panginahanglan sa mga biktima sa sunog mao ang bugas ug sud-an ug mga gamit sa panimay.  Aron maibanan ang bug-at nilang palas-unon pagtukod pagbalik sa ilang mga pinuy-anan ug paghimo og bag-o nga sinugdanan.  Palihug ihatod ang imong hinabang sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Dakbayan sa Mandaue sa amihanang Sugbo.  Daghang salamat daan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 2, 2010

                        Kahawod sa Comelec

 

            Ka wa gyod natoy dag-anan sa Comelec.  Sila ray naghimo sa ilang kalendaryo.  Apan sila ra say wa motuman.  Naghimo sila sa kalendaryo sa way pagsusi unsa kamakiangayon ngadto sa tanang hingtungdan.  Ang gihatagan og labing dakong pagtagad mao ra ang ilang kasayon.  Gisalikway ang mga nangahas pagkuwestiyon sa kalendaryo.  Gihudlat pa nga kon di sila paundayonan mameligro ang labing unang automated nga nasudnong piniliay.

            Karong sila na say wa katuman sa ilang kaugalingong kalendaryo, gipasaligan na sang mabalak-on nga mga botante nga mas makaayo ang kalangay alang sa tanang hingtungdan.  Nga wa diay sila mauwahi.  Nga gituyo diay nila pag-uswag sa pipila sa ilang kalihokan.

                        -o0o-

            Dihang gipugos sila sa Korte Suprema paglugway sa rehistrasyon sa mga botante, nga gidalidali nila pagputol niadtong Oktubre aron pagpatigbabaw sa buutbuot nilang kalendaryo, nisumbalik sila nga maapiki ang mosunod pa nila nga kalihokan pagpangandam alang sa piniliay—sama sa paghingpit sa listahan sa mga botante ug pagpatik sa mga balota.

            Gilugwayan tuod ang rehistrasyon apan gipamub-an sab pag-ayo.  Kay di sila gusto nga maibanan ang ilang naandam na nga bakasyon sa pasko ug bag-ong tuig.  Ug sa makausa pa gigamit na sang ilang kalendaryo.  Nga kon tumanon gyod ang mga petsa nga gitakda sa labawng hukmanan maapiki na gyod sila sa pagtino nga hapsay ug magmalampuson ang makasaysayanong piniliay karong Mayo.

                        -o0o-

            Maong, bisan nag-apil-apil ang Korte Suprema, natuman gyod ang ilang kalendaryo.  Nga nitakda nga sugdan na ang pagprinta sa mga balota niadtong Enero 25.  Apan napakyas ang Comelec pagsunod sa kalendaryo.  Giuswag ngadto sa Enero 30.  Dayon giuswag na sab ang pagprinta ngadto sa Enero 31.  Pag-abot sa gitakdang adlaw, gilangay pa gyod ngadto sa Pebrero 7.

            Dihang gipangayoan og katin-awan sa naglut-ud lut-od nga kalangay, ang tigpamaba sa Comelec sayon kaayong niangkon nga gituyo diay nilang kalangay.  Kay wa pa mahingpit ang listahan sa mga kandidato.  Gawas nga may sobra pa silang mga adlaw pagpada sa mga balota ngadto sa mga lalawigan.

                        -o0o-

            Unsa ba kamatinud-anon ang Comelec?  Nganong kon may mokuwestiyon sa ilang kalendaryo, bisan unsa pa kamakiangayon ang mga panagana, dali ra man kaayo silang makapanghudlat nga mameligro ang automated nga piniliay?  Ug nganong kon sila ang hinungdan sa kalangay dali ra man kaayong mga makalusot nga may igo pa silang lugway?

            Gikinahanglan sa Comelec ang hingpit nga pagpaluyo sa katawhan aron magmalampuson ang labing unang automated nga nasudnong piniliay.  Apan kon magpadayon sila sa pagnukus-nukos, mahimong mapapas ang inanay na unta nga nilambo nga pagbilib sa katawhan nila.  Hinaot nga karon pa lang maamguhan sa Comelec nga ang piniliay tungod ug alang sa nasud ug sa katawhan.  Ug di mahitungod sa nagpahawud-hawod nga kadagkoan sa Comelec.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 1, 2010

              Pilato si Gibo

 

       Wa kapugong ang Malakanyang pagdupa ni kanhi defense secretary Gilbert Teodoro.  Kinsa naapiki dihang nagdumili pagtubag kon iya bang gukdon si Pres. Arroyo, kon siya ang makabanos sa labing taas nga katungdanan sa nasud, atubangan sa mga pasangil sa kahiwian batok sa pamunoan.  Matod sa Malakanyang di angayng gawongan sa sunod nga presidente ang mga hukmanan.

       Nga nitakdo sa baruganan ni Teodoro.  Kinsa niinsistir sukad pa sa pagpahibawo sa iyang kandidatura pagka presidente nga di iyang gimbuhaton ang paggukod ni Arroyo.  O ni bisan kinsa nga gipasanginlan nga nanulis sa panudlanan sa katawhan.  Kay, nipasabot siya, iya ni sa mga hukmanan.

-o0o-

       Sayop si Teodoro ug ang Malakanyang.  Sama sa naandan.  Isip bar topnotcher, si Teodoro unta ang labing nahibawo nga ang mga hukmanan di mahimong maoy mopasiugda sa pagpanggukod nilang Arroyo ug sa ubang opisyal sa kagamhanan nga gipasanginlan og kahiwian.  Ang mga hukmanan di kalihok batok ni bisan kinsa—gawas lang kon may kaso nga ipasaka sa ilang sala.

       Nga maoy nag-unang gimbuhaton sa sunod nga presidente.  Kon tinuoray siyang nagtinguha pagpabarug og ligdong nga bag-ong pamunoan.  Di siya makapangugat nga mangampanya batok sa pangurakot apan mangiyugpos lang taliwa sa sibaw nga mga pasangil sa pangurakot—labi na kon ang hingtungdan maoy nakapatuboy niya sa Malakanyang.

-o0o-

       Utro sang palasyo.  Mao diay nga way dagko ug gamhanang alyado ni Arroyo nga nabilanggo.  Kay kutob ra diay sa yawyaw ang pasalig sa Malakanyang sa hiningusdan nga kampanya batok sa pagpangawkaw.  Kay niinsistir diay sa binuang nilang palusot nga ang mga hukmanan nay angayng manggukod sa mga badlungon.

       Apan nahibawo tang tanan nga di ni maoy nahitabo.  Gipuno ni Arroyo og iyang mga itoy ang mga hukmanan aron nga molingiw lang ang mga maghuhukom sa ilang mga pakauwaw.  Bisan ang Korte Suprema gustong hingpiton sa iyang mga tinudlo sa di pa mokanaog sa gahom.  Ang mga maghuhukom nga nipili pagbarug alang sa kaligdong, gibugalbugalan o gipanggukod gyod.

-o0o-

       Ang buhatan sa Ombudsman maoy nahimong simbolo sa kainutil sa kampanya batok sa mapahimuslanon nga mga opisyal sa pamunoang Arroyo.  Sukad sa paglingkod sa suod ni First Gentleman Mike Arroyo nga si Merceditas Gutierrez niadtong 2005, ang Ombudsman nikalit lang og katapolan ug kabanga.

       Gawas nga nitidlom pag-ayo ang gidaghanon sa mga kaso nga napasaka sa Sandiganbayan, kinabag-an sa mga kaso didto tugpa sa basurahan.  Maihap lang sa tudlo ang nakonbikto.  Ang uban boluntaryo pa gyong niangkon sa mga pasangil batok nila.  Ang mas masulub-on nga kamatuoran mao nga magpabilin si Gutierrez sa katungdanan bisan wa na si Arroyo sa gahom.  Mao diayng nangugat silang Teodoro ug Arroyo pagpasa sa responsibilidad sa mga hukmanan—kay itoy na mang Ombudsman, salig silang sipsip sang mga maghuhukom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com