Arangkada of Leo Lastimosa for December 16, 2007

       UNSAY UBANG GITAGO?

 

       Ang lokal nga mga opisyal sa Bohol nangayo og kopya sa dokumento nga akong gibasehan sa akong gisuwat dinhi sa niaging semana mahitungod sa pagtulis sa unom ka mga turistang Hapones nga gikatahong gitago sa kapolisan.  Tungod sa iyang saad pagsusi sa pasangil, akong gihatagan og kopya sa akong dokumento si Board Member Ma. Fe Camacho-Lejos, ang pangu sa tourism committee sa Bohol Provincial Board.

        Gi-fax nako ang dokumento sa buhatan ni Lejos niadtong Miyerkules human ko nahibalik sa Sugbo gikan sa Manila.  Apan ang mga sakop sa media sa Bohol nanawag nako nga nagdumili ang Bol-anong mga opisyal paghatag nilag kopya sa dokumento nga akong gihatag.  Dihang akong gipangumusta ang ilang imbestigasyon, igo lang nitubag si Lejos nga nasakit siya sa niaging lima ka adlaw.

-o0o-

        Nahasol ko sa gisumbong sa pipila ka mga peryodista ug mga magsisibya sa Tagbilaran:  Gidid-an sila sa pagpangutana mahitungod sa tulis ug sa pagtago sa kapolisan sa krimen.  Mao ba ni ang opisyal nga baruganan sa pamunoan ni Gobernador Erico Aumentado?  Nga inay patubagon ang kapolisan nganong ilang gitagoan ang tulis, dasonan na lang ang nasugdang cover-up ug pakalimtan na lang ang pait nga kasinatian sa ilang mga turista?

        Hinaot nga ang tuyo sa mga opisyal mao lang ang pagpanalipod sa malambuon nilang industriya sa turismo.  Apan angay silang pahinumdoman nga kon padayong tagoan ang krimen, mosamot kaalarma ang mga turista sa pagduda nga dugay na nilang gitagoan ang mas daghan ug mas dagko pang krimen.

Hinaot nga ang kadagkoan sa PRO 7 nga mas una namong gihatagan sa dokumento mopaspas sa ilang pakisusi, labi na karon nga nanginlabot nang Kampo Crame.

-o0o-

        Tungod sa kusganong pagpangugat sa kapolisan sa Bohol nga way tulis nga nahitabo, niang dugang kasayuran nga akong nahipos:

·         Ang tulis nahitabo niadtong Septiyembre 29, sa ato pa kapin na sa duha ka buwan nga gitagoan;

·         Ang police-escort mao si PO3 George T. Sarabosing sa IAS sa BPPO headquarters sa Kampo Dagohoy;

·         Ang mga bikita sa tulis mao silang Kotaro Mine, 20; Junko Tatsuta, 19; Maoko Misutani, 21; Ryo Yamakawa, 22; Nanako Honda, 22; Mari Kusgachi, 20; ug duha tour guides;

·         Ang tulo ka tulisan pulos nag-bonnet ug armado og duha ka kalibre .357 nga rebolber ug usa ka kalibre .45 nga pistola;

·         Ang kuwarta ug kabtangan nga nakuha gikan sa mga biktima mobalor og P238,400;

·         Na-blotter ang insidente sa Sierra Bullones Police Station pinaagi sa imbestigador nga si PO2 Conrado A. Butil; ug

·         Ang certified true copy sa blotter nga among nakuha gipirmahan sa hepe sa kapolisan sa Sierra Bullones, si P/Insp. Rufino M. Balili niadtong Septiyembre 30, usa ka adlaw human sa tulis.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 15, 2007

          LANGAW RAY SANGIT

 

          Angayng pasidunggan ang Visayas Ombudsman sa pormal na nilang pagpasaka og mga kasong kriminal batok nilang Lapulapu City Mayor Arturo Radaza ug ubang mga opisyal nga gilambigit sa pagpamalit sa overpriced nga computers ug nilang DPWH 7 Director Roberto Lala ug ubang mga opisyal nga gipasanginlang maoy nagpalusot sa anomalusong subasta sa surveillance cameras nga gigamit sa niaging Asean Summit.

          Sa makausa pa, napasaligan sa Ombudsman ang mga magbubuhis nga may kahigayonan pa diayng maggukod ang mga kawatan sa panudlanan sa kagamhanan, kon di na man mabawi ang kuwartang napilde sa mga transaksiyon.   Kana kon makamatuod ang Ombudsman sa mga pasangil ug molahutay sa prosekusyon sa mga kasong ilang gipasaka.

                   -o0o-

          May sukaranan nga magsaulog silang Efrain Pelaez Jr. ug ubang nagpakabanang mga magpapatigayon sa Sugbo nga maisugong nisukol ni Radaza.   Ilang napamatud-an nga mahimo diayng suklan ang City Hall pinaagi sa maisugong pagbarug ug panaghiusa batok sa politikong wa managana paggamit sa makinarya sa kagamhanan paghasi sa iyang mga kaatbang.

          May sukaranan sang magsaulog si Crisologo Saavedra.  Human siya bugalbugali sa iyang exposes sa anomalusong mga proyekto sa 12th Asean Summit, karon ang Ombudsman mismo nimatuod nga ang mga pasangil ni Saavedra duna diay lig-ong mga sukaranan ug wa lang hagdawa sa hangin.

          Hinaot nga madasig ang ubang nagpakabana nga mga magbubuhis, mobutyag sab sa kahiwian sa mga transaksiyon nga ilang naapilan o nasaksihan ug makigharung sab sa mga kiriwan, bisan unsa pa sila kadagko og kalyo.

                   -o0o-

          Apan nakabantay ba mo nga ang mga opisyal nga gikiha sa Ombudsman pulos gagmayng isda kon itandi sa lapad na kaayong wanang sa pangurakot?   Ang labing dako sa mga naapiki mao si Radaza.  Kinsa gihulagway nga samtang hawod sa Opon way direktang koneksiyon sa Malakanyang; o, kon duna man, mas sikit sa luwag ang iyang mga gikabangga.

          Ang Ombudsman way tihiktihik sa paghan-ok sa kahiwian ngadto nilang Lala ug ubang lokal nga tagduma sa DPWH.   Apan nikalit lag kalubay ang Ombudsman sa di malalis nga kamatuoran nga silang Lala igo lang nagtuman sa sugo ni DPWH Secretary Hermogenes Ebdane, usa sa labing suod ni Pres. Arroyo.

                   -o0o-

          Ug kon wa pa sab mong kabantay ang Ombudsman nagpabiling hilom mahitungod sa mas dakong transaksiyon sa Cebu International Convention Center (CICC).  Usa sa mga giya sa Ombudsman sa pag-atiman sa mga kasong magbaha sa ilang mga buhatan matag adlaw mao nga unahon nila ang mga naglambigit sa labing dagkong mga opisyal ug labing dakong kantidad.

          Ang computers ni Radaza balor og P23.5 milyones ug ang surveillance cameras balor og P83 milyones.   Nganong gipauwahi man sa Ombudsman ang CICC nga gibanabanang gigastohan nag P1 bilyon?

          Wa ba diay kalainan ang Ombudsman sa bay sa lawalawa:   Ang langaw masangit; apan ang kabaw molusot?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 14, 2007

          LUGPIT SA MEDIA

 

          Ang mga lagda nga giumol sa kapolisan, nga mahinangpon dayong gidasonan sa Malakanyang, usa ka mapangahasong pagsuway paglugpit sa kagawasan sa media.  Si Pres. Arroyo ug ubang mga opisyal sa kagamhanan, nga ganahan kaayong mopahimus sa media kon pabor nila apan di sab managana paggukod ug pagpaposas sa mga magsisibya ug mga peryodista kon mahudlat nang ilang pamunoan, way katungod sa paghigpit sa media unsay ilang mahimo ug unsay di nila mahimo.

          Tungod sa ilang kahubog sa gahom ug kahigwaos pagpabilin sa katungdanan, sayon kaayo alang sa pamunoang Arroyo ang paghikalimot ug paghandos sa suok sa probisyon sa batakang balaod nga nagdili sa pagpasar og balaod nga makagapos sa kagawasan sa media.   Kon gidid-an ang Kongreso pagpasar og balaod batok sa media, nganong magpahilas-hilas mang Malakanyang pagpamugos sa taphaw nilang mga lagda?

-o0o-

          Nasobrahan ra bang kasibaw ug kamasuk-anon sa reaksiyon sa mga sakop sa media sa pagposas sa ilang kaubanan nga ni-cover sa pagsakmit ni Sen. Antonio Trillanes IV sa Manila Peninsula niadtong Nobyembre 29?   Kon kabahin ka sa pipila na lang nga padayon pang nibilib ni Pres. Arroyo, mahimong di ka managana pag-abiba sa linya sa Malakanyang.

          Apan kon tinuoray kang mahigugmaon sa kagawasan ug demokrasya, di kapugngan ang imong kaugalingon pagpakigsawo sa nagbuntaog nga kabalaka sa media:

·         Sa kadaghan na sa mga kudeta nga nahitabo sukad sa 1986, nga naglakip sa mas lapad ug mas duguon pang mga pagsuway pagsakmit sa kagamhanan, way bisan usa ka sakop sa media nga gidakop ni giposasan; ug

·         Human nagnukus-nukos sa pagpanghudlat ug pagpangayog pasaylo, kusganong gipasidan-an ang media nga posasan lang gihapon ang media kon dunay umaabot nga susamang mga panghitabo.

-o0o-

          Human sa pagkapukan sa diktadura ni Ferdinand Marcos, si Arroyo lang ang nakaako sa pagronda sa buhatan sa usa ka pamantalaan ug pagdili sa mga protesta sa kadalanan.   Nga mas makahahadlok kon itandi sa pagpasakag kasong libelo ni Cory Aquino batok sa pipila ka peryodista ug sa pag-abog ni Joseph Estrada sa advertisers sa laing pamantalaan.

          Maong may sukaranan ang kahadlok nga mahimong may laraw si Arroyo pagpahilom sa media.

-o0o-

          Ang labing makiangayong makaumol og mga lagda alang sa media mao ra sab ang mga haligi sa industriya.   Labaw sa code of ethics sa nagkalainlaing media organizations, labing epektibong makabadlong sa pangabuso sa media ang gawasnong kumpetinsiya.  Ang gawasnong media di mahitabong magkasabot paglubong sa kamatuoran ug pagsangyaw sa bakak.

          Unsay labing lig-on nga garantiya batok sa way kukauwaw nga pangilad ug panagkonsabo sa tanang sakop sa media?   Ang mabuot nga publiko.  Kon pasagdan sa mga sakop sa media nga magusbat ang ilang credibility, wa nay motan-aw, wa nay mo-advertise ug di mahitabong molahutay.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 13, 2007

          NAGBAGANG KASILAG

 

          Ang pagkisikisi sa Malakanyang sa sangpotanan sa survey nga si Pres. Arroyo ang giisip sa katawhan nga labing kurakot sa tanang presidente sa Pilipinas makapalig-on lang sa pagtuo nga ang kinabag-an wa na ganahi sa iyang pamunoan, bisan sa tanan niyang pangangkon sa ekonomikanhong kalamboan, ug nga ang mga maniobra na lang ni Arroyo maoy nakababag sa iyang pagkalagpot gikan sa gahom.

Modason sab ni sa pagtuo nga ang kinabag-an nituo na sa mga pasangil sa pagpangawat ug pagpanikas batok ni Arroyo bisan sa iyang paggamit sa kinatibuk-ang makinarya sa kagamhanan pagdumili pagtubag sa mga pasangil, paghaylo ug paghudlat sa mga namasangil ug pagbabag sa tanang mga pagsuway paghimog matinud-anong mga imbestigasyon sa labing sibaw nga mga pasangil.

-o0o-

          Ang pagkuwestiyon sa Malakanyang sa nagbayad, sa kagamay ra sa respondents ug paagi pagpahigayon sa survey labihan kataphaw nga di mahimong makasagang sa higanteng sagpa nga ilang nahiagoman:

·        Bisan kon ang nagbayad sa survey, si kanhi-senador Sergio Osmena III, lider sa oposisyon, ang kaligdong ug katakos sa Pulse Asia nga maoy naghimo sa nasudnong survey niadtong kataposan sa Oktubre napamatud-an na sa nangaging katuigan;

·        Bisan kon 1,200 ra ang respondents sa Luzon, Kabisay-an ug Mindanao, gigamit sa Pulse Asia ang napamatud-an nang survey formula sa makiangayong pag-apud-apod sa respondents aron mamahimong representante sa sentimento sa kinabag-an; ug

·        Ang Malakanyang kusog sab kaayong niabiba ug niwarawara sa mga sangpotanan sa nangaging surveys sa Pulse Asia nga nipabor nila.

-o0o-

          Mas epektibong panagang sa Malakanyang mao ang pagbanhaw sa makalilisang nga kahiwian nga nahimo sa diktadura ni Ferdinand Marcos ug sa ubang nangaging mga presidente.  Apan di silang kapaburot sa pangurakot ni Joseph Estrada nga ilang gipasaylo; ni Fidel Ramos nga ilang alyado; ug labi nang Cory Aquino nga maoy nakapabanhaw sa demokratikanhong mga institusyon sa nasud human makalingkawas sa mga kuko sa martial law.

          Mahimo hinuong modangop ang palasyo sa kamatuoran nga mas nagbuntaog lang ang mga pasangil sa kahiwian batok ni Arroyo kay mas lab-as man sa panumdoman sa katawhan ang bag-ong mga eskandalo kay sa nangagi ug posibleng mas dakong mga bulilyaso.

-o0o-

          Inay tulisukon ang Pulse Asia ug ang oposisyon, angayng mamalandong si Arroyo sa di malalis nga kasilag sa katawhan sa iyang pamunoan.  Nga bisan sa iyang pagluok sa Kongreso, sa pagpahilom sa iyang politikanhong mga kaatbang ug pagpabaha sa mga pabor alang sa iyang mga alyado, ang katawhan, nga maoy kataposang mohukom niya, wa diay malipat ni mailad.

          Ug kon ingon ini kakusganon ang pagtunglo sa katawhan sa iyang binuhatan, nga giila siyang mas kawatan kay sa gikaintapan-sa-tibuok-kalibotan nga si Marcos samtang naa pa siya sa gahom, unsa man kahay iyang dangatan kon matangtang na sa katungdanan?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 10, 2007

       TULIS SA PASKO

 

       Sama sa nangagi nilang mga lagda, maglisod ang Departamento sa Edukasyon (DepEd) pagpatuman sa ilang pagdili sa mga magtutudlo sa mga tulonghaang publiko pagkolekta og naghinobrang amotan sa ilang mga tinun-an alang sa bongga nga Christmas parties:  Lalisunon pa unsay naghinobra ug unsay makiangayong amotan; ug labaw pang lalisunon unsay bongga ug unsay tukma nga kasaulogan sa pasko.

        Kon matinud-anon ang DepEd sa pagluwas sa kabos nga mga tinun-an ug ilang mga ginikanan gikan sa dugang palas-unon sa pagsugat sa pasko, angayng hingpit na lang gyong idili ang Christmas parties sa public schools.  Apan wa pay nagmalampuson sa pagbatok sa pagpuno sa pasko sa way kinutobang listahan sa mga hinungdan sa paggasto.

-o0o-

         Sama nga di hingpit nga mapatigbabaw sa kagamhanan ang kamandoan sa batakang balaod nga librehon ang edukasyon sa elementarya ug high school.  Maong gawas sa di kalikayang gasto sa sinina, sapatos, plitehan ug bawon sa mga bata, mabuktot sang mga ginikanan sa nagbuntaog nga mga amotan sa mga tulonghaan.

        Ang nahaunang lagda sa DepEd nga nagdeklarar sa tanang amotan nga "voluntary" wa hingpit nga mapatuman.  Padayong gigamit ang mga amotan nga panginahanglan sa enrolment, o sa clearance sa pagtapos sa tuig tingtungha, o sa pagpakauwaw sa mga tinun-an kansang mga ginikanan nagdumili pagbayad.

        Ang mga magtutudlo padayong namugos pagkolekta sa amotan sa kahadlok nga madaot ang ilang performance rating.  Salamat sa wa na tagoing pasumbingay, o pasidaan gyod, sa ilang mga principal ug superbisor nga ang gidak-on sa koleksiyon magpakita sa kalidad sa ilang "leadership."

-o0o-

        Ang pagpakaaron ingnon sa DepEd nga gawasnon ang mga tinun-an ug mga ginikanan pagbalibad sa mga amotan kon di mahimo sa ilang panudlanan, kabahin lang sa mas dakong hilas-hilas sa kagamhanan.  Kansang kapakyas paghatag sa batakang mga panginahanglan sa edukasyon----magtutudlo, classrooms, libro ug lingkoranan----maoy hinungdan nga ang mga amotan nagpabiling tulis sa atubangan.

        Inay mangayog pasaylo sa kapakyas paggahin og igong kuwarta alang sa edukasyon matag tuig, ang kagamhanan nagpaugat pa hinuon pag-awhag sa mga ginikanan----ang mga magbubuhis nga tag-iya sa katigayonan nga ilang giusik-usikan sa way kapuslanang galastohan----nga angay silang motabang paghimo sa mga tulonghaan nga haom sa pagkat-on sa ilang mga anak.

-o0o-

Maong sa mosunod nga mga adlaw, makabati na sab ta sa sibaw nga bagulbol sa mga ginikanan nga Christmas parties nga ipahigayon sa mahalong mga kan-anan.  Kay nag-anad nang mga tagduma sa mga tulonghaan nga mahadlok mobarug pagreklamo ang nabuktot-apan-mas-nahadlok-nga-hagbungon-ang-ilang-kabataan mga ginikanan.  Kon masakpan man, masaligon nga duphan sa ilang kadagkoan.

Ug unsay gihimo sa PTCA nga mao untay gilaomang morepresentar sa mga ginikanan?  Silay mag-una-una pagpaburot sa amotan.  Kay mahimo mang laing kahigayonan pagpaburot sa panudlanan sa pipila ka kurakot nga kadagkoan sa kahugpongan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com