Arangkada of Leo Lastimosa for February 20, 2011

Bugalbugal ni Digal

Tan-awa ra gud unsa ka-iresponsable si Koronel Ersn Digal, hepe sa Cebu Provincial Police Office (CPPO) ug maoy nangu sa imbestigasyon sa pagdagit ug pagpatay ni Ellah Joy Pique:

• Sa unang nitumaw ang mga pagduda sa kamakiangayon sa iyang paglambigit dayon nilang Sven Erik Berger ug Karen Castro Esdrelon sa krimen, iyang gipasaligan ang mga sakop sa media nga giabagan ang ilang imbestigasyon sa labing maayong laking mga abogado sa Sugbo; ug
• Dihang mas nilapad ang pagduda ug nisibaw nang pagsaway sa laktod nga imbestigasyon sa CPPO, si Digal nideklarar nga morally convinced siya nga silang Berger ug Esdrelon ang mga kriminal, gitak-opan na niyang imbestigasyon, nahuman nang ilang trabaho ug ang Cebu Provincial Prosecutor's Office nay mohukom ipasaka bang kaso sa korte.

-o0o-

Uban sa imong pagtugot, unahon nako pagtuki ang ikaduhang pakauwaw ni Digal:

• Di trabaho ni Digal ang pag-umol og moral conviction, o pagkumbinser sa iyang kaugalingon nga sakto ang iyang gihimo, kon dili ang pagsusi sa kamatuoran aron kahatagan og hustisya ang biktima ug kasilotan ang tinuorayng mga kriminal;
• Binuang ang iyang pagdalidali og tak-op sa imbestigasyon bisan daghan pang mga pangutana ang wa matubag--wa pa makit-i ang itom nga sakyanan nga gigamit pagdagit, wa pa matino ang presensiya nilang Berger ug Esdrelon sa Barili ug wa siya magtagad pagsusi sa alibi sa managhigugmaay; ug
• Wa siya magduwa og pingpong nga igo lang mopasa sa bola ngadto sa piskaliya, iyang responsibilidad ang paghipos sa mga ebidensiya nga makabarug sa korte.

-o0o-

Human nakabati sa unang pakauwaw ni Digal, akong gisusi kinsay nitabang pag-andam sa kaso batok nilang Berger ug Esdrelon.  Duhay akong nailhan:  Silang Cebu Provincial Attorney Marino Martinquilla ug Atty. Kit Enriquez, mga sakop sa provincial task force against crime nga gipangulohan ni Gobernador Gwen Garcia.  Si Enriquez maoy nagsubli-subli pagpasalig nga lig-on ang kasong kidnapping with homicide.
Kinsay nagtambag ni Kinsa?  Silang Martinquilla ug Enriquez bay nagtambag ni Digal?  O si Digal bay naggiya nila?  Nahibaw-an bang Martinquilla ug Enriquez ang pasangil sa usa sa mga imbestigador nga ang bata nga gida sa Mactan Cebu International Airport niadtong Sabado sa gabii nitug-an sa kapolisan nga di silang Berger ug Esdrelon ang nagdagit ni Ellah Joy?

-o0o-

Gipahibawo ni Garcia nga siyay nagmando sa National Bureau of Investigation (NBI), laing sakop sa task force, pagsusi sa alibi nilang Berger ug Esdrelon ug nga iyang isumiter sa piskaliya ang findings nga pabor sa mga dinakpan.
Kanus-a man nakabantay si Garcia sa paglikoy ni Digal?  Human ba sa iyang pag-apil sa salida pagsukitsukit sa managhigugmaay atubangan sa mga kamera?  Nganong inay pahinumdoman si Digal pagsusi sa ubang anggulo, gipatabang man hinuong iyang abogado pagdalidali pagpasaka sa kaso nga karon iya nang gidudahan?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 19, 2011

Mga pinasagdan

Palihug itandi ang kahimtang sa mga molupyo sa ubang kanasuran nga naapiki dinhi sa ato sa mga Pilipinhon nga nagkinahanglan og tabang sa ubang kanasuran.  Di na lang ta mangutingkay sa nangaging mga kaso.  Ari lang una ta sa mga kaso sa Norwegian national nga gipasanginlan sa pagdagit ug pagpatay ni Ellah Joy Pique ug sa tulo ka OFWs nga nakonbikto sa pagpayuhot og ilegal nga drugas sa Tsina:

• Pila ka takna human ideklarar sa kapolisan nga suspitsado sa bangis nga krimen si Sven Erik Berger, ang Norwegian Embassy nakakuha dayon og abogado alang niya; samtang
• Karon pa nagkara-kara ang atong gobyerno nga pahamtangan na og silot sa kamatayon ang OFWs unya sa Lunes ug Martes sunod semana.

-o0o-

Ang Norway nagpada og dakong opisyal aron pagsusi sa kahimtang ni Berger pila ka adlaw human napasakai sa kasong kidnapping with homicide uban sa iyang hinigugmang Sugbuanon nga si Karen Esdrelon.  Way tihik-tihik ang Norway nga niabaga sa gasto pagpatambal nila sa labing mahalon nga ospital dinhi sa Sugbo dihang nangasakit sila samtang gitanggong sa Cebu Provincial Police Office (CPPO).
Sa pikas nga bahin, ang atong gobyerno wa kapahibawo nato unsay nahitabo sa kaso nilang Ramon Credo, 42, Sally Ordinario-Villanueva, 32, ug Elizabeth Batain, 38.  Ang pag-insistir karon ni Bise Presidente Jejomar Binay nga mga biktima lang sila sa international drug syndicates napresentar ba kaha sa ilang depensa, kana kon nahatagan sila og mga abogado atol sa husay.

-o0o-

Mahimong makalingkawas silang Berger ug Esdrelon sa seryusong krimen nga gipasaka batok nila tungod sa pagkaangkon dayon nila og takos abogado, si Atty. Salvador Solima, nga nanalipod sa ilang mga katungod atubangan sa paspas ug kusganon nga pagkondenar nila sa kadagkoan sa kapolisan ug sa Kapitolyo sa Sugbo.
Si Binay mismo niangkon nga mahimong milagro na lang ang makapalingkawas nilang Credo ug Villanueva gikan sa kamatayon unya sa Lunes ug Batain unya sa Martes.  Ambot nganong gihuwat sa atong gobyerno nga mahukman nang kaso sa labing taas nga hukmanan sa Tsina, ang Supreme People's Court.

-o0o-

Manghinaot ang pamunoan ni Presidente Noynoy Aquino, nga nakasunod lang sa mga kaso sa nangaging mga pamunoan, nga di sama kalapad ang kasilag nga moulbo dihang gibitay si Flor Contemplacion niadtong 1995, human nakonbikto sa pagpatay sa kaubang katabang nga si Delia Maga ug paglumos sa 4 anyos nga bata nga ilang gibantayan.  
Ang kaso ni Contemplacion nga napanunod ra sang Ramos gikan sa nangaging mga pamunoan lahi sa kaso sa OFWs karon.  Apan managsama ang ilang katalagman:  Gipasagdan sa langyawng sa mga nasud nga wa silay kadugo ni kaila.  Silang giilang bag-ong mga bayani gitalikdan sa ilang gobyerno sa ngiob nga mga takna sa ilang dakong panginahanglan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 18, 2011

        Hustisya ug promosyon

    Pipila ka imbestigador sa bangis nga pagdagit ug pagpatay ni Ellah Joy Pique nihatag namo og makahasol nga kasayuran:  Ang bata nga gida sa kapolisan gikan sa Minglanilla paingon sa Mactan-Cebu International Airport, aron ilhon ang managhigugmaay nga gipugngan sa Buro sa Imigrasyon (BI) niadtong Sabado sa gabii, nitug-an nga silang Sven Eric Berger ug Karen Castro Esdrelon dili mao ang iyang nakit-an nga nikuha ni Ellah Joy sa gawas sa Calajo-an Elementary School niadtong Pebrero 8.
    Nahibung na lang ang mga imbestigador dihang gibali sa ilang kadagkoan ang sulti sa bata pagka Dominggo sa buntag.  Sila nang Berger ug Esdrelon ang giisip nga mga suspitsado.

-o0o-

    Gihagit namo ang nagpakabana nga mga imbestigador sa pagbarug atubangan sa publiko ug pagtug-an sa tinuod.  Apan nagdumili sila.  Nahadlok sa ila unyang dangatan kon bukas nga sukwahion ang ilang mga labaw.  Labi na kay nahinayak nang ilang kadagkoan pagpasaka og kaso batok nilang Berger ug Esdrelon sa Cebu Provincial Prosecutor's Office.
    Nipasalig hinuon nga magpadayon ang ilang pakisusi sa uban pang mga anggulo sa kaso.  Nga karon hingpit na nga gisalikway sa ilang kadagkoan human pormal nang gitak-opan ang imbestigasyon ug gisentro na lang ang mga paningkamot sa pagpalig-on sa kaso batok nilang Berger ug Esdrelon.  Mahimo hinuon silang pahunungon bisan unsang orasa.

-o0o-

    Usa sa mga anggulo nga klarong nataligam-an sa kadagkoan sa kapolisan mao ang pagpangita sa gitumbok sa mga saksi nga itom nga Pajero nga gisakyan sa mga suspitsado nga nidagit ni Ellah Joy.  Si Direktor Raul Aguilos sa Land Transportation Office (LTO) nitug-an sa DYAB Radyo Patrol nga wa silang kadawat og pormal nga komunikasyon gikan sa kapolisan pagpatabang pagpangita sa sakyanan.
    Matod ni Aguilos sila na lay nisuwat sa ilang ulohang buhatan.  Nga naghimo og tinuyong computer program pagpangita sa tanang sakyanan nga may license plate number nga "679" sa bisan unsang prefixes.  Nga gibanabana ni Aguilos nga moabot og kapin sa 100,000.

-o0o-

    Ambot unsay nahitabo sa Cebu Provincial Police Chief Erson Digal ug sa mga abogado nga nitabang niya.  Nalipat ba lang tungod sa pag-apura sa publiko?  Nihatag lang og mas dakong importansiya sa dinaliang paghuman sa imbestigasyon?  O may dugang nahibaw-an, nga wa itug-an ngadto sa ilang kaubanang mga imbestigador, maong nakumbinser na pag-ayo sa ilang kaso batok nilang Berger ug Esdrelon?
    Mahimong masaligon silang Digal ug kaubanan sa mga desisyon sa mga hukmanan nga ang positive identification mas katuohan kay sa alibi.  Maayo tingaling tawgon ang ilang atensiyon sa pikas tumoy sa desisyon:  Nga ang positive identification kinahanglang dasonan sa uba pang mga ebidensiya.  Ug hinaot nga may makahunghong nila nga ang hustisya, sa tanang higayon, mas mahinungdanon kay sa promosyon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 16, 2011

        Panudya nagkaduol na

    Karong gitugotan na sa Korte Suprema ang pagpadayon sa impeachment proceedings batok niya sa Kongreso, hinaot nga panington na og bugbog si Ombudsman Merceditas Gutierrez nga wa na siyay laing kapilian gawas sa pagtuman sa iyang trabaho bisan kinsa pay hingtungdan ug bisag kinsa pay maig-an.  Ang iyang pakig-areglo sa kasong plunder ni Major General Carlos Garcia mao lay labing uwahi sa nagkataas nga listahan sa mga pakauwaw sa iyang buhatan.
    Di unta makadut ang mga pagduda nga tua siya kapusta sa pikas tungod lang kay classmate silang kanhi first gentleman Mike Arroyo.  Apan ang iyang pagyaka sa mga kaso batok sa mga Arroyo ug sa ilang mga alyado, bisan wa na sila sa Malakanyang, makapaalarma na kaayo.

-o0o-

    Duha ka impeachment complaints batok ni Gutierrez ang gihusay sa House Committee on Justice hangtod nga gipugngan sila sa labawng hukmanan.  Apan sa botong 7-5, gibasura sa mga mahistrado ang petisyon ni Gutierrez paghunong sa Kongreso pagtuki sa mga kaso batok niya.

Ang mayoriya nga nipabor sa pagpadayon sa impeachment proceedings naglakip nilang Associate Justices Antonio Carpio, Conchita Carpio-Morales, Jose Mendoza, Roberto Abad, Maria Lourdes Sereno, Antonio Eduardo Nachura ug Martin Villarama.  Nisupak silang Chief Justice Renato Corona ug Associate Justices Arturo Brion, Lucas Bersamin, Teresita Leonardo De Castro ug Diosdado Peralta.

-o0o-

    Niang mga sukaranan sa impeachment complaints batok ni Gutierrez:

• Kapakyas pag-atiman sa mga kaso batok nilang kanhi presidente Gloria Arroyo, sa iyang bana ug ubang mga opisyal nga gilambigit sa national broadband network (NBN) scandal;
• Kalangay pag-imbestigar sa kamatayon sa Sugbuanong si Ensign Philip Pestaño, nga nisuway pagbutyag sa kahiwian sa Philippine Navy, kansang kamatayon gideklarar sa United Nations Commission on Human Rights nga homicide;
• Kapakyas pag-imbestigar sa P1 milyon nga panihapon sa delegasyon ni Arroyo sa Le Cirque restaurant sa New York;
• Kapakyas pag-imbestigar sa Mega-Pacific scam ug ubang mga kaso nga naglambigit ni Arroyo; ug
• Pagdumili paghatag og mga dokumento sama sa Statement of Assets, Liabilities and Net Worth ni Kongresista Mikey Arroyo.

-o0o-

    Di katabang sa kawsa ni Gutierrez ang masulub-on niyang record sa mga kaso nga wa maglambigit sa mga Arroyo.  Gibisto karong bag-o sa Philippine Center for Investigative Journalism (PCIJ) nga ubos sa pamunoang Arroyo gikan sa 2001 hangtod sa 2010 pito ra ang napapriso ni Gutierrez, ug ang labing taas og katungdanan mao ang duha ka barangay kapitan.
    Gibutyag sab sa PCIJ nga ang pundo sa iyang buhatan, nga mas dako kay sa mga Ombudsman nga iyang nasundan, wa gamita ni Gutierrez pagkuha og dugang mas kasaligang mga abogado ug mga imbestigador.  Hinunoa iyang gitilok sa paghatag sa mga kawani og bonus matag birthday niya ug matag basura sa impeachment complaints batok niya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 15, 2011

Panamilit ni Reyes

Pipila ka oras sa wa pa siya mamatay, si Heneral Angelo Reyes nipahibawo sa iyang mga suod nga duna siyay duha ka kapilian pagtubag sa mga pasangil sa pangurakot batok niya:

• Una, ang pagluwat og opisyal nga pamahayag sa media pagpatin-aw sa mga transaksiyon nga iyang giduma isip kanhi hepe sa Armed Force of the Philippines (AFP) ug kalihim sa Department of National Defense (DND); ug
• Ikaduha, ang pagpa-interview ni Malou Mangahas sa Philippine Center for Investigative Journalism (PCIJ), nga maoy iyang gisaligan nga makiangayong makapresentar sa iyang bahin sa eskandalo.

Ang wa isulti ni Reyes mao nga duna siyay gitun-an nga ikatulong kapilian.  Nga maoy iyang nahukman nga paagi pagtapos sa iyang kauwawan.

-o0o-

Ang tinguha ni Reyes pagtingog pinaagi sa media nagumikan sa ka wa niyay pagsalig sa imbestigasyon sa duha ka bay balaoranan sa Kongreso.  Gitumbok niya ang nangaging mga eskandalo nga gisusi sa mga senador ug mga kongresista apan wa pa mahusay hangtod karon.
Gipili sab niya ang pagtingog kay sa pagpakahilom ug paglihay-lihay.  Nga posibleng makapalingkawas niya gikan sa bisan unsang silot.  Apan alang ni Reyes gikinahanglan niya ang gamhanan nga koneksiyon nga magdupadupa niya ug baga nga nawong nga molahutay hangtod nga makalimtan na lang sa katawhan.  Di ganahan si Reyes nga hangtod sa hangtod dudahan siya ug ang mga sakop sa iyang pamilya.

-o0o-

Ang mga panghunahuna ni Reyes nga gisuwat sa tinubdan sa PCIJ ug gimantala uban ang pagtugot sa pamilya ni Reyes naglakip sa mosunod:

• Wa siyay gikilkilan ni gipaboran nga suppliers sa siya pay hepe sa AFP ug kalihim sa DND ug iyang gipanguli ang mga suburno nga gisuway nila paghatag niya;
• Apan may ilegal nga mga transaksiyon nga iyang gitugotan, sama sa conversion sa pundo sa AFP, kay mao na ang naandan sukad sa tenyente pa siya; ug
• Samtang di siya hingpit nga limpiyo, di siya maoy nag-imbento sa pangurakot ni maoy labing dakong kawatan.

-o0o-

Nitataw si Reyes nga andam siyang modawat sa bisan unsang silot nga mahimong ipahamtang tungod sa kapakyas niya pagbadlong sa binuang nga mga transaksiyon.  Matod ni Reyes nagusbat ang iyang kadungganan maong motug-an siya sa kamatuoran aron kapanalipdan ang bisan unsang nahibilin.  Kay, matod niya, ang pagpuyo sa kinabuhi nga way dungog mas dakong trahedya kay sa kamatayon.
Apan wa gyod itug-an ni Reyes, bisan ngadto sa iyang mga suod, unsay iyang itug-an, unsa ang ilegal nga mga transaksiyon nga wa niya mabadlong ug kinsa ang mas dakong kawatan.  Ambot unsay hinungdan sa iyang kamatayon:  Nitalaw ba pagtug-an sa kamatuoran?; nahadlok ba paghingan sa mas dagkong mga opisyal sa transaksiyon?; o maoy nahunahunaan nga labing epektibong tubag sa tanang mga pasangil batok niya?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 14, 2011

Kalangay sa FOI

Sakto ang The Right to Know, Right Now! Coalition.  Nabantang ang kadako sa panginahanglan pagpasar sa Freedom of Information (FOI) act atubangan sa nabisto nga lapad nga pangurakot sa Armadong Kusog ug ubang mga buhatan sa gobyerno.  Kini aron nga mahibaw-an ug mabadlong dayon sa mga magbubuhis ang binuang nga mga transaksiyon sa gobyerno.
Lisod sabton ang pagdumili ni Presidente Noynoy Aquino pag-apil sa FOI sa listahan sa mga balaudnon nga iyang giduso nga unahon pagtuki sa Kongreso.  Kay nagsubli-subli siya og pasalig nga way tagoan ang iyang pamunoan.  Gawas nga ang kampanya batok sa pangurakot maoy labing dakong bahin sa plataporma sa iyang kandidatura ug pagdaog sa niaging tuig.

-o0o-

Ang ka way FOI gipahimuslan pag-ayo sa kawatan nga mga opisyal sa gobyerno pagpadayon sa ilang mga binuang.  Kon wa ning balaora, dali ra kaayong balibaran ang mga sakop sa media ug nagpakabana nga mga magbubuhis nga mangayo og mga dokumento sa mga proyekto nga gigastohan sa ilang buhis.
Tinuod nga dunay Code of Conduct and Ethical Standards for Government Officials and Employees (Republic Act 6713) nga gipangamahanan ni kanhi Senate president Jovito Salonga ug nahimong balaod niadtong 1989.  Apan labihan kabusluton ang mga probisyon nga mahimong siyam-siyaman ang pagpinaabot sa mga nangahas pagpangayo og mga dokumento gikan sa lokal ug nasudnong gobyerno. labi na sa militar.

-o0o-

Ang labing dakong kalainan sa gisugyot nga FOI ug sa RA 6713:

• Sa RA 6713, ang nangayo sa mga dokumento kinahanglan nga mopatin-aw nganong nangayo siya sa kasayuran; samtang
• Sa FOI, gipatigbabaw nang daan ang katungod sa publiko pagpangayo sa mga dokumento ug ang opisyal o buhatan sa gobyerno nga gipangayoan obligado nga motuman, o kinahanglan nga mopatin-aw nganong di mahatag ang kasayuran.

Sa RA 6713, labihang langaya.  Mahimong pabalik-balikon ang nangayo sa mga dokumento kon magpa-goryo-goryo nga di kunohay matagbaw sa mga sukaranan ang gipangayoan.  Mas laktod sa FOI.  Mahimong makuwestiyon dayon atubangan sa hukmanan ang sukaranan sa paghikaw sa mga dokumento.

-o0o-

Ang sukaranan ni Aquino sa pag-isnab sa FOI labihang taphawa:  Matod niya may mga kasayuran nga hilaw pa nga di angayang mahibaw-an dayon sa katawhan kay mahimong makamugna lang og kaguliyang; maong nag-umol pa karon ang Malakanyang sa ilang kaugalingong bersiyon sa FOI.  Nga makapahinumdom nato sa laing salida sa palasyo:  Aron paglikay sa nagbaga nga kontrobersiya sa Reproductive Health (RH) bill, nag-umol sila og Responsible Parenthood (PH) bill.
Angayang pahinumdoman si Aquino nga di iyang trabaho ang pag-umol kon dili ang pagpatuman sa mga balaod.  Ug nga di monopoliya sa Malakanyang ang tarung nga panimuot, kay may katakos sab ang mga sakop sa Kongreso ug nagpakabana nga mga pundok nga nagkauyon pagpanday na sa FOI.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com