Arangkada of Leo Lastimosa for May 17, 2009

            LEBRON v. KOBE

 

          Mahinayon bang gubat nilang Kobe Bryant ug Lebron James sa NBA finals?  O matulisok na sab si Kobe nga di makadaog og korona human nila palayasa si Shaquille O'Neal.  Duhay nagbuntaog nga babag sa dan ni Kobe:  Houston Rockets nga nakapakugang sa Los Angeles Lakers bisan wa silang Yao Ming ug Tracy McGrady; ug Denver Nuggets, kansang batan-ong pangu, Carmelo Anthony, kumbinsido nga siya, di si Kobe, ang mas takos nga mohagit sa koronang gipurung-purong nang daan ni King James.

          Gawas ni Kobe, si Phil Jackson mabitay sab kon matsambahan sa Rockets ang Lakers sa Game 7 karong Lunes sa kadlawon (oras sa Pilipinas).  Kapasanginlan sang di unta ma-kampeyon kon wa pa silang Shaq o Michael Jordan.

-o0o-

          Sa pikas nga bahin, mas gaan ang bagahe nga gisagubang sa Boston Celtics, bisan silay defending champion sa NBA, sa pag-inat sa batan-ong Orlando Magic sa semifinal series ngadto sa Game 7 (alas-8 sa buntag karong Lunes sa oras sa Pilipinas).  Niubos pag-ayong kahigayonan nga gihatag ngadto sa Celtics pagpanalipod sa kampeyonato human sila diriyot ilampurnas sa hilaw ug linghod pang Chicago Bulls.

          Kini tungod sa pagka-inutil ni Kevin Garnett hangtod sa kataposan sa playoffs.  Ang homecourt advantage ug ang kahinog na sa Celtics, sa way paghisgot sa duha ka adlaw nga pahuway nga gihatag sa NBA, makatabang nilang Paul Pierce ug Ray Allen ug kaubanan pag-abante sa Eastern Conference finals.  Sa di pa sila kilawon ni Lebron.

-o0o-

          Ang labing makapakugang nga magduduwa sa nagpadayong playoffs mao si Aaron Brooks sa Rockets.  Ang labing gamay nga magduduwa sa korte maoy labing dakong labad sa ulo nilang Kobe ug kaubanan.  Kon di mabaraw sa Lakers ang morang naghayon lang nga pagpa-untul-untol ni Brooks sa bola paingon sa tunga, mameligro nga masayo ang ilang bakasyon sa ting-init.

          Labing salawayong magduduwa mao si Andrew Bynum.  Nga gihulagway nang daan nga takos mga makigsakbang sa higanteng si Yao.  Apan wa diay siya magkinahanglan ni Yao pagmatuod nga wa pa moabot ang iyang panahon.

-o0o-

          Kon matinuod ang pangagpas nga kadaghanan nga maiya ang kampeyonato sa NBA karong tuiga, wa nay makapugong sa pagtandi ni Lebron ngadto ni Jordan, ang giilang labing maayong magduduwa sa tanang panahon.  Lahi ni Kobe, si Lebron nakamatuod na ngadto sa tanang hingtungdan sa iyang:

·        Determinasyon (pinaagi sa pagkugi atol sa bakasyon pagpadako pa sa iyang lawas, pagpalambo pa sa iyang katulin ug pagpalig-on pa sa iyang depensa); ug

*   Liderato (di siya mobalibad pagkupot sa bola sa labing mahinungdanon nga mga bahin sa duwa apan di sab siya managana pagsalig sa iyang kaubanan sa mga higayon nga di siya mahimong magbinugtong pagbaswat sa batan-on niyang pundok).  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 15, 2009

              PILPIL SA KILKIL

 

            Gawas sa kapakyas pagpatin-aw sa eskandalo nganong ang Pilipinas maoy usa sa labing taas og bayad sa voice calls ug text messages, ug sa pagtuon nga nagbutyag nga wa diay gasto ang mga kompaniya sa telepono bisan usa ka dako sa pagpada sa text messages, niay laing binuang sa telcos nga gipasagdan lang sa kagamhanan sud na ron sa daghang katuigan:

            Ang Smart Communications, Globe Telecom ug Sun Cellular igo ra diay nga motaho ngadto sa Bureau of Internal Revenue (BIR), National Telecomunications Commission (NTC) ug Securities and Exchange Commission (SEC) pilay ilang kita.  Apan ang tulo ka buhatan way paagi pagsusi sa katinuod sa pangangkon sa higanteng mga kompaniya.

                        -o0o-

            Sa ato pa, ang banabana nga duha ka bilyon ka text messages ang mapada dinhi sa Pilipinas matag adlaw ila ra sa mga kompaniya sa telepono.  Way dag-anan ang BIR, NTC ug SEC kon mas daghan pa diay ang text messages nga angayng buhisan.  Labaw nang inutil ang kagamhanan sa pagtino pila gyod ang kita sa telcos sa mas mahalon nilang voice calls.

            Mao diay nga ang telcos, bisan sa kalibotanong krisis sa ekonomiya, nagpabilin nga maoy labing malambuon nga mga kompaniya.  Tungod sa ilang kadagko, nga nakapaburot sab pag-ayo sa ilang influencia sa politika, ang mga opisyal sa kagamhanan nangiyugpos lang atubangan sa sibaw nga mga pagduda nga nangilkil sila sa kabos nga mga konsumidor.

                        -o0o-

            Di ikahibung nganong wa kalusot ang nahaunang mga pagsuway pag-iban sa bug-at nga palas-unon sa mga konsumidor, sama sa balaodnon nga gipasaka ni kanhi kongresista Clavel Asas-Martinez sa ikaupat nga distrito sa Sugbo nga ang bayranan sa voice calls ipasikad sa matag gutling di sa matag gutlo.  Bisan ang pagarpar sa SONA ni Pres. Arroyo nga 50 sentabos na lang ang matag text way pupanaganang gibasura sa telcos nga kasamtangan lang nilang promo.

            Unsay kahigayonang mosalir ang bag-ong salida sa mga politiko?  Sama sa singko sentabos nga buhis sa matag text?  Ug pagbutang og metro sa cellphones aron matarung pagkuwenta ang buhis nga ipahamtang ang telcos?

                        -o0o-

            Hapit nang piniliay.  Matag ingon ining higayona, mokisaw dayon ang mga politiko pagtay-og sa dagkong mga magpapatigayon nga maoy naa sa posisyon pagtabang sa makalilisang nga gasto sa ilang mga kandidatura.  Maong lisod tuohan nga tsamba lang nga gihingusgan sa mga politiko ang karaan-ug-kadaghan-na-subli-sublia nga pasidaan pag-utingkay sa mga libro sa higanteng mga kompaniya sa lana ug telcos.

            Mao nga ayaw na lang pagpaabot nga may mahitabo ning ilang mga hudlat.  Gawas lang kon magkahiusa ug magpakabana ang mga konsumidor.  Inay maghinan-aw lang sa mga politiko pagpanguwarta sa mga kompaniya nga dugay nang nagpahimus nato, hain may mas maayo kon gamiton ang atong gahom pagpilpil sa ilang way kinutobang pangilkil?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 14, 2009

                DI MAGPALILI

 

            Ang pangugat sa mga kompaniya sa lana nga di sila angayng pugson sa pagpakita sa mga libro sa ilang panalapi ngadto sa kagamhanan nagmatuod nga gibakakan diay ta sa mga opisyal nga gitahasan pagpanalipod sa interes sa mga konsumidor gikan sa nag-aliwaros nga maniobra pagpaburot kutob sa mahimo sa ginansiya sa lana.

            Di diay tinuod ang pagarpar sa Department of Energy (DOE) ug sa Malakanyang nga nagsige na sila og lili sa mga libro sa mga kompaniya sa lana.  Ug di diay tinuod ang ilang pasalig nga wa magpatuyang ang mga kompaniya pagpaginansiya sa lana.  Kay unsaon man nila pagtino ang gidak-an sa tubo kon wa diay silang kahibawo pilay puhonan?

                        -o0o-

            Salamat na lang nga ang gipagawal apan wa mahimo sa Malakanyang natuman sa hukmanan sa Manila.  Nga maoy gisang-atan sa petisyon sa nagpakabana nga mga konsumidor nga namasangil nga ang tulo ka higanteng mga kompaniya sa lana—Petron, Shell ug Chevron—nagkonsabo sa pagpabiling taas sa presyo sa lana aron padayong mapaburot ang ilang ginansiya.

            Bisan sa pagkisikisi sa mga kompaniya sa lana, ang hukmanan niinsistir nga ablihan ang ilang mga libro ngadto sa pakisusi sa kagamhanan ug sa kihanteng mga konsumidor.  Kon mapatuman, mabantang na gyod sa kadaghanan kinsay nagsulti sa tinuod:  Ang mga mangtas ba sa lana nga nagpatuong makiangayon ang ilang presyo; o si Neda Secretary General Ralph Recto nga nibisto nga gipaburot ang presyo sa lana baleg P8 matag litro?

                        -o0o-

            Ubos sa oil deregulation law, may gahom ang kagamhanan sa pagsusi sa mga libro sa mga kompaniya sa lana.  Mao na lang ni ang nahibilin nga dag-anan sa mga konsumidor.  Kay makahimo na man ang mga kompaniya sa lana pagpausbaw sa ilang presyo bisan unsang orasa sa bisan unsang hinungdan.

            Ang bugtong kinutoban nga gitakda sa balaod mao nga di paburuton pag-ayo ang ginansiya sa mga kompaniya sa lana.  Nga mapatuman lang kon ang DOE ug ubang buhatan sa kagamhanan makakita sa mga libro sa Petron, Shell ug Chevron.

                        -o0o-

            Karong nabutyag na nga wa gyod diay magtagad ang kagamhanan sa pagtan-aw sa mga libro sa lana, wa nay lalis hain kapusta ang nangalisbo nga pamunoang Arroyo.  Luyo diay sa pagarpar nga nagdugo ang iyang kasingkasing alang sa kabos nga mga konsumidor, si Pres. Arroyo way kalainan sa hangol nga anananggal nga nisuyop sa dugo sa nangluspad nang mga biktima.

            Mas mahinungdanon diay alang ni Arroyo ang pagtagbaw sa kauhaw pagtilok sa tambok nga expanded value added tax (Evat) gikan sa matag litro sa lana.  Kay sa pagtuman sa batakan niyang tahas pagpanalipod sa kinabag-an sa katawhan—nga kon nakalimot na siya maoy tinuod niyang agawon—gikan sa bisan unsang matang sa pagpahimus ug pagpalabi-labi.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 13, 2009

                PIYESTA SA PANGALAGAD

 

            Laing Local ug Overseas Job Fair ang himuon sa Sugbo karong Domingo.  Ning higayona, turno na sab sa Dakbayan sa Mandaue ang pagtanyag sa kaliboan ka kahigayonan sa trabaho dinhi sa Sugbo ug ubang kanasuran sa kalibotan.  Matod ni Mayor Jonas Cortes magsugod ang kalihokan sa alas-9 sa buntag sa Heritage Park atubangan sa Mandaue City Hall.

            Ang tagduma sa Public Employment Service Office (PESO) sa Mandaue, Mosuline Suliva, niawhag sa mga aplikante pagduaw sa iyang buhatan sa Multi-Purpose building alang sa rehistrasyon.  Ang mga dunay pangutana mahimong motawag sa 3454952.  Ang bakanteng mga trabaho gisibya na sa DYAB Abante Bisaya.

                        -o0o-

            Labihang daghana nga naalagaran sa Halad sa Kapamilya sa Liloan niadtong Sabado.  Matod ni Mayor Duke Frasco sa Liloan niabot og 7,525 ang nakapahimus sa piyesta sa mosunod nga mga pangalagad:

·        1,803 ka mga bata ug mga dagko ang nahatagan og libreng konsultasyon ug tambal;

·        400 ang naibtan og ngipon;

·        650 ang mga bata nga natuli;

·        118 ang nagpahiling sa ilang mata;

·        200 ang nalibre sa pap smear ug breast exam;

·        1,500 ang naalagaran sa Bantay Bata 163 ug barangay health workers sa Liloan;

·        220 ang nakakuhag lisensiya, nakaparehistro sa ilang sakyanan, naka-drug test ug naka-smoke emission test sa LTO; ug

·        850 ang nasilbihan sa NSO, 501 sa Tesda, 271 sa CSCST, 105 sa DTI, 122 sa Philhealth, 185 sa DFA, 55 sa Comelec, 75 sa Pagibig, 32 sa Dole ug walo sa OWWA.

                        -o0o-

            Ang sunod nga Halad sa Kapamilya ipahigayon sa Dakbayan sa Canlaon, sa atong silingang lalawigan sa Negros Oriental.  Laing piyesta sa mga pangalagad ang mapahimuslan karong Mayo 22.  Mao ni labing unang Halad nga mapahigayon sa tabok sa lawod.  Hinaot nga mahinayon sab ang gitakdang mga Halad sa Bohol ug ubang mga lalawigan.

            Mapaubsanon ming modapit sa mga Negrense pagsalmot sa mga pangalagad gikan sa mga buhatan sa kagamhanan ug pribadong kahugpongan sa ilang kaugalingong nataran.

                        -o0o-

            Mas daghang pangalagad ang mapaabot sa mga Sugbuanon ug atong mga dumuduong sa kasilinganang mga lalawigan sa tibuok buwan nga kasaulogan sa kasumaran sa DYAB Abante Bisaya.  14 anyos na mi karong tuiga.  Ang inadlawng kalihokan sa Hunyo pangunahan sa Halad sa Kapamilya ug sa tinuig nga Kapamilya Run.  Pormal nga buksan ang kasaulogan dungan sa pag-abli sa mga klase karong Hunyo 1.

            Manghinaot mi nga sa makausa pa di managana ang nagkalainlain nga mga buhatan sa kagamhanan ug pribadong mga kahugpongan sa pagtampo sa ilang panahon, katakos ug kahimanan aron nga matingob sa usa lang ka dapit ug higayon ang mga pangalagad nga makatagbaw sa labing batakan ug labing dinalian nga mga panginahanglan sa kinabag-an sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 12, 2009

            PALISTA SA 2010

 

          Plaza Sugbu, Magallanes, Dakbayan sa Sugbo—Nabatyagan nakong nag-anam kalisod ang pagpanalipod sa akong pagdumili pagparehistro alang sa piniliay sunod tuig.  Ang labing lisod tubagon mao ang pangutana unsaon nako pagtampo sa daghang kausaban nga akong giawhag kon di ko mogamit sa labing batakan sa tanang katungod sa katawhang gawasnon:  Ang katungod sa pagpili?

          Ang wa nako pagparehistro nahimong labing sayon nga panagang dihang giduol ko og mga politiko sa niaging mga piniliay ug gihagad sa pagdagan.  Wa nay panahon sa pagparehistro busa sayon ra silang nabugnaw.  Apan atubangan sa hiningusgang kampanya pagsakmit sa kahigayonan sa 2010 alang sa makahuloganong kausaban, nagkaapiki ang baruganan namong mga botanteng nitahan sa gahom pagpili.

-o0o-

          Gisungog kong Atty. Lionel Castillano, ang Cebu Provincial Election Supervisor, kinsa sama nako dugay na sang wa kabotar—ako sukad sa Mitra-Fernan, siya sukad ni Salonga, nga nakaparehistro na siya sa Minglanilla.  Ug naglaraw pagpahimus sa local absentee voting nga gitanyag sa Comelec alang nilang mga tagduma sa piniliay, sama sa kapolisan ug kasundalohan.

          Maayo na lang kay nikumpisal si Atty. Michael Yu, ang bag-ong presidente sa Integrated Bar of the Philippines (IBP) Cebu City Chapter, nga utro sab siyang wa nay botar-botar.  Apan nakaparehistro siya ug inay mobotar nitabang sa C-Cimpel sa pagpangampanya alang sa ligdong ug hapsay nga piniliay.

-o0o-

          Si Comelec 7 Regional Director Rene Boac nangayog katin-awan sa akong baruganan atol sa Kapamilya Media Forum nga among gihimo dinhi sa paglusad sa BMPM (Boto Mo i-Patrol Mo):  Boykot ba ko kay way salig sa nangaging mga piniliay?  O tungod ba lang kay way napilian sa mga kandidato?

          Akong tubag?  Duha.  Wa ko magtuo nga tarungon pag-ihap ang akong boto, labi na dihang gibugalbugalan lang pagsusi ang Hello Garci tapes.  Ug nagtuo ko nga bisan kinsa sa mga nagpapili ang makalingkod sa 2010 ang mga kabos magpabiling alaot ug linupigan ug wa lang gihapoy kahigayonan nga makahaw-as gikan sa pait nilang kahimtang.

-o0o-

          Apan naigo ko sa sulti ni Marilou Chiongbian, pangu sa C-Cimpel.  Kinsa nagmartsa alang sa kausaban sukad pa sa 1986.  Ug andam nga magpadayon pagmartsa bisan magsungkod na uban sa iyang mga apo.  Nahupay sab ko sa pasalig nilang Alvin Dizon sa Akbayan ug Atty. Gonzalo Malig-on sa IBP Cebu nga inanay nang nitumaw ang kabubut-on sa bag-ong mga botante nga di mahaylo ni mahudlat.

          Mas naigo ko sa labtik ni Boac:  Ang labing kurakot nga mga opisyal sa kagamhanan napili sa labing tarung nga mga botante nga wa mobotar.  Salamat sa BMPM, ug sa kabakikaw sa akong pagpangampanya alang sa kalihokan samtang magpabiling kolorum, sublion nakong akong baruganan.  Salamat sab sa pahinumdom ni Atty. Marchel Sarno, Cebu City North Election Officer, nga duna koy hangtod Oktubre 31 pagpalista.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 11, 2009

            NEGOSYO SA DUGO

 

          Sa kataposan, hingpit nang ipatuman sa Regional Blood Center (RBC) sa Department of Health (DOH 7) ang mosunod nga mga lagda sa paghipos og dugo:

·        Did-an nang pribadong mga tambalanan sa pagbayad sa blood donors ug pagtigom og dugo sa ilang bloodbanks;

·        Pugson nang pribadong mga tambalanan paggamit sa dugo gikan sa RBC ug ubang buhatan nga gitugotan pagtigom og dugo;

·        Gawas sa RBC, ang Philippine National Red Cross (PNRC) ug Regional Blood Coordinating Council (RBCC) na lang ang gitugotan nga makakolekta og dugo;

·        Wa nay ipanghatag nga blood donation cards nga maggamit unta sa donors pagkuhag libreng dugo kon silay magkinahanglan; ug

·        Ang RBC na lay mo-screen sa tanang matigom nga dugo.

-o0o-

          Tungod sa hiniusang awhag nga among nadawat gikan sa RBC, PNRC ug RBCC, wa na paapila sa DYAB Abante Bisaya ug ABS-CBN Cebu ang pribadong mga tambalanan sa "Halad sa Kinabuhi," ang Kapamilya Blood Donation Campaign niadtong Sabado.  Nakaapil hinuon gihapon ang Cebu City Medical Center (CCMC), nga gidid-an na sab pagtigom og dugo, tungod sa dako ug dinalian nilang panginahanglan sa dugo.

          Gipasabot namo ang mga nanghatag og dugo nganong wa na silay nadawat nga blood donation cards; nganong di na libre ang screening kon manginahanglan sila o ang ilang mga kapamilya og dugo; ug nga ang bugtong tuyo sa paghatag og dugo mao na lang gyod ang pagluwas og mga kinabuhi.

-o0o-

          Ug natinuod ang among gikahadlokan.  Naibanan og kapin sa katunga ang gidaghanon sa mga nanghatag og dugo niadtong Sabado.  Gikan sa kapin sa libo sa nangaging mga buwan, ang labing daghan 1,464 niadtong Agosto sa niaging tuig, kapin na lang sa 400 ang nanunga sa mosunod nga venues:

·        114 sa Liloan Central School uban sa RBC;

·        113 sa Gaisano Grand Fiesta Mall uban sa PNRC;

·        106 sa EMall uban sa CCMC; ug

·        90 sa SM City uban sa RBCC.

-o0o-

          Tingali tungod lang kay pipila na lang ka dapit ang gipahigayonan sa kalihokan, nga ang blood donors mas layo nag biyahean aron lang makapakuhag dugo.  O tingali nagkinahanglan lang ang katawhan og dugang pagpasabot nganong patakiliron gihapon human nihatag og dugo.

          Sa mosunod nga mga adlaw hugot ming maniid mapatuman ba sa kagamhanan ang mga lagda paghipos sa dugo:  Kasilotan bang pribadong mga tambalanan nga nagnegosyo og blood banks?  Mapugos bang pribadong mga tambalanan paggamit sa dugo gikan sa RBC?  May katakos bang RBC pag-screen sa tanang dugo nga makuha sa PNRC ug RBCC?  Ug, labaw sa tanan, unsa na may gamitan sa dako nga kuwarta sa RBC, PNRC ug RBCC nga gigahin paglibre sa screening sa tanang makuha nilang dugo niadto?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com