Arangkada for July 29, 2007

       Chicharon sa China

 

       Sa sunod higayon nga di kang kapugong sa pagkanaog sa sakyanan duol sa rotunda sa bag-ong Dakbayan sa Carcar sa habagatang Sugbo aron pagpalit ug pagpang-it sa kagumkom ug dagko kaayong chicharon, hunong kadiyot.  Tan-awa ang porma sa nagmutukmutok sa tumang kalami nga chicharon nga imong giingkib.  Kon tanos kaayong pagkahiwa ug managsama ang gidak-on sa matag buok sa chicharon sa usa o pipila ka putos nga imong nakompra, nagsud-ong ka sa panit sa baboy gikan sa China.

        Ang nabantog nga chicharon sa Carcar maoy labing uwahing nabiktima sa di na kapugngan nga pagbaha sa pagkaon ug ubang mga produkto gikan sa China.  80% sa chicharon nga gibaligya karon sa Carcar naggikan sa mga baboy nga di gikan sa Barili ug Sibonga kon dili mahimong gikan sa Guangdong ug kasilinganang mga lalawigan sa China, segun ni Erwin Goc-ong, ang pangu sa usa sa labing dakong kooperatiba sa Carbon sa Dakbayan sa Sugbo.

-o0o-

        Si Goc-ong usa sa mga dinapit sa sinemanang Kapamilya Media Forum sa SM City Entertainment Plaza nga gipasiugdahan sa DYAB Abante Bisaya ug Sky Cable nga nag-ulohan, "Made in China:  Luwas Ba?"  Matod ni Goc-ong namalit og mga panit sa baboy gikan sa China ang mga magpapatigayon sa Carcar di tungod kay wa silay bilib sa lokal nga mga baboy.  Kon dili tungod kay wa silay kapilian.  Kuwang nang baboy sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan alang sa way kinutobang pagsaka sa panginahanglan sa malambuong merkado sa chicharon.

        Sa ato pa, kon mohunong sila og pangompra og baboy gikan sa China tungod sa kalibotanong pagduda sa kaluwas sa mga pagkaon gikan sa komunistang nasud, sa way paghisgot sa kaliboan ug usa ka sakit sa mga hayopan nga ang uban nitakboy na gani sa ilang katawhan, motidlom ang suplay sa chicharon sa Carcar.  Ug kuyaw nga magkapuliki si Mayor Patrick Barcenas pagpanagang sa masuk-anong protesta sa mga suki nga mahikawan sa ilang kinaham nga pagkaon.

-o0o-

        Nipasabot si Goc-ong nga nisangko sila sa China tungod sa paglambo sa kasayuran sa ilang mga produkto.  Nahibaw-an nila nga ang suppliers sa monggos sa Manila igo rang nangompra gikan sa Singapore.  Ug nga ang monggos sa Singapore gikan sa Vietnam, Australia ug, nakatag-an mo, China.  Maong diretso na sila sa tinubdan ug mas dagko na ron ang ilang ginansiya.

        Ang kanihit sa mga lamas ug utanon sa Baguio, Negros ug Manila nakapugos sab nilang Goc-ong pagdangop sa gawas.  Maong ang labing guwapa ug dagkong carrots, ahos ug sibuyas bombay sa Carbon gikan sab sa China.  Di sama kalami ni kahumot sa atong abot, apan mas abunda.  Ug barato.

        Unsa kaluwas ang mga utanon sa China?  Ingon si Goc-ong nga wa silay nakitang inspektor sa kagamhanan nga nasaag sa Carbon sa nangaging daghan nang katuigan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 28, 2007

       PRO 7 GILAKTAWAN?

 

       Ug natinuod ang gikahadlokan sa nagpakabana nga Sugbuanong mga magbubuhis.  Silang PRO 7 Director Silverio Alarcio ug PRO 7 Deputy Director Lani-O Nerez nga maisugong nisupak sa pagdawat sa kontrobersiyal nga surveillance cameras nga gitaod alang sa niaging 12^th Asean Summit mahimong laktawan na lang sa transaksiyon.  Ang pagdumili nilang Alarcio ug Nerez pagpirma sa acceptance documents sa P83 milyones nga transaksiyon kuyaw diay nga di nang kababag sa pagpagawas sa kinatibuk-ang kantidad ngadto sa kontraktor.

        Kini kon tinuod ang pangangkon ni Sonny Tacardon, managing director sa Triton Communications Corporation, nga maoy nagsuplay sa 42 ka cameras nga gihulagway nilang Alarcio ug Nerez ug sa mga imbestigador sa Visayas Ombudsman nga depektuso.  Sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya, si Tacardon nibutyag nga si PNP Chief Oscar Calderon nibakwi na sa gahom nga iyang gitugyan ni Alarcio pagdawat sa surveillance cameras isip end user.

-o0o-

        Ang kaligdong ug kaisog nilang Alarcio ug Nerez batok sa posibleng mga panghaylo ug mga panghudlat sa mga nag-apura nga makalusot ang transaksiyon maoy gilaoman ni Crisologo Saavedra, ang nagpabuto ning maong kontrobersiya, nga maoy labing epektibong babag sa iyang gideklarar nga overpriced ug anomalusong proyekto.  Apan bisan sa kusganong pagsupak nilang Alarcio ug Nerez naluwatan nang P78 milyones sa kinatibuk-ang P83 milyones nga gipaningil sa Triton gikan sa DPWH.

        Tungod na ba ni sa pagpanghilabot ni Calderon nga maoy labaw nilang Alarcio ug Nerez?  Gidayeg pag-ayo ni Calderon ang cameras bisan sa nakaplagan sa graft investigators ug sa lokal nga kapolisan nga di maayong kalidad, mo-ungot, morang kenkoy ug ma-blangko usahay nga video images.  Naminaw ba si Calderon nilang Alarcio ug Nerez o may lain nang nagsige og hunghong niya?  Matod ni Tacardon inay silang Alarcio ug Nerez, ang bag-ong gitudlo ni Calderon nga modawat sa cameras lang sa kapolisan mao nang nasudnong hepe sa Communications Electronics (Commel) Section sa Camp Crame.

-o0o-

        Si Saavedra nga nakigsulti ni Tacardon sa DYAB Abante Bisaya nipasidaan nga iyang i-apil pagkiha ang hepe sa Commel sa PNP.  Matod ni Saavedra di mahimong magbuotbuot lang si Calderon pagbakwi sa gahom ni Alarcio nga maoy nisud og MOA uban sa DPWH alang sa proyekto.  Apan si Tacardon nikutlo ni Calderon nga nagkanayon nga siyay naghatag ni Alarcio sa gahom busa mahimo ni niyang bakwion bisan unsang orasa.

        P5 milyones na lay nahibilin nga bayranan sa DPWH ngadto sa Triton.  Matod ni Tacardon determinado silang mokolekta sa kinatibuk-ang kantidad ug gisalikway niyang pasangil ni Saavedra nga overpriced og P1 milyon ang matag kamera.  Karong nigawas nang Triton ug mao nay nanawag sa mga sakop sa media, mahimong masaligon nang kapanalipdan nilang transaksiyon.

        Mag-abot pag-usab sa Arangkada sa DYAB silang Tacardon ug Saavedra karong Miyerkules sa buntag.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 27, 2007

       DUTLAN PA KAHA?

 

       Human sa lima ka oras nilang makauuwaw nga siniyagitay, sinapaway ug tinulisokay sa pagbukas sa ika-14 nga Kongreso niadtong Lunes, nga nisunod sa duha ka buwan nga personalay, insultohay ug binalikasay sa ilang mga kandidato pagka speaker, ang kinabag-an sa mga kongresista wa na mopakita.  Ang unang mga sesyon sa House of Representatives nahiagom dayon sa kakuwang sa quorum, susama sa kataposang mga sesyon sa ika-13 nga Kongreso nga nakapatanggong sa mas baratong mga tambal ug ubang mahinungdanong mga balaodnon.

        Nadasig gyod tingali pag-ayo ang mga kongresista sa kadaogan ni House Speaker Jose de Venecia nga ang mga nanambong sa mga sesyon sa House niadtong Martes ug Miyerkules mas daghan lag dyutay sa 36 ka mga kongresista nga nitambong sa buwag nga aslom nga tigom nga gipatawag sa naglisod pa pagdawat sa iyang kapildehan nga si Kongresista Pablo Garcia.

-o0o-

        Tulo ra ka adlaw ang sesyon sa mga kongresista matag semana, gikan ra sa Lunes hangtod sa Miyerkules.  Ug di kinahanglan nga tibuok adlaw silang magyampungad sa luho nga hawanan sa House, nga buhong sa pagkaon, mga suluguon ug sa tanan nilang panginahanglan, kay alas-4 na man sa hapon magsugod ang ilang sesyon.

        Bugti ning bug-at nilang gimbuhaton, magdawat ang matag kongresista og P35,000 nga binuwan nga suholan, kapin sa P100,000 nga binuwan nga allowances, P65 milyones nga tinuig nga pork barrel ug ang bag-ong gisaad ni de Venecia nga dugang foreign travel allowances nga tag P1 milyon ug dugang mga kawani sa ilang district offices.

        Apan nakaako gihapon ang mga kongresista sa pagpalta.     Maghilak ang semana kon kanunay silang makakab-ot og quorum.  Kon manunga man, igo lang motubag sa roll call sa alas-4 dayon mangadto sa lounge ug di na mamalik.  Magpunsisok lang sila kon magsabod nag dugang grasya si de Venecia ug ang administrasyon.

-o0o-

        Kon wa pa kang kahibawo pilay atong gasto sa pakauwaw sa atong mga magbabalaod, palihug bahasa ni ug hilak:  Ang mga magbubuhis mogasto og P1 milyon matag senador ug laing P500,000 matag kongresista matag buwan.  Apan wa pa gyoy nakatugkad sa kinatibuk-an natong kadaot kay katunga ra sa gasto sa duha ka bay balaoranan ang ilang gipalili sa mapanagan-ong auditors sa COA.  May sukaranan ang pasangil ni Garcia nga dako kaayo og puntil si de Venecia sa pagdani sa pagpaluyo sa mga kongresista.

        Dunay bag-ong mga sugyot ang bag-ong mga sakop sa Kongreso pagsilot sa absenero nga mga magbabalaod:  (1) Laslasan ang ilang suholan; ug (2) imantala ang ilang mga ngan aron pakauwawan atubangan sa mga botante.

Ambot madutlan pa bang pating nilang mga dagway.  Ug ambot magpakabana pa bang mga botante pagsilot sa mga politiko nga ilang gitugotan nga mobuong sa ilang balaanong katungod pagpili.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 26, 2007

       TAKDAN SA ANAK?

 

       Human sa kaguliyang pagpili sa speaker sa House of Representatives, naklaro na nganong kanunayng makasugat og lig-ong kaatbang si Kongresista Antonio Cuenco matag piniliay sa habagatang distrito sa Dakbayan sa Sugbo.  Lahi sa iyang silingan, si Kongresista Raul del Mar sa amihanang distrito, nga mas sayon nga nasublian sa katungdanan.

        Samtang si del Mar niklaro sukad sa sinugdanan nga nagpaluyo siyang House Speaker Jose de Venecia, si Cuenco nagnukus-nukos.  Gipasanginlan siya sa kampo ni Kongresista Pablo Garcia nga kaduha mopirma pagdapig nila.  Bisan ang pipila ka dumadapig ni de Venecia nagduda nga nahalin na si Cuenco sa mga Garcia.

        Ug inay barugan ang iyang nominasyon ni de Venecia, si Cuenco nikakak na hinuon ug nikumpisal pa nga nakadawat diay siyag pabor sa mga Garcia bugti sa iyang pagbarug batok sa Sugbuak bills sa Kongreso.

-o0o-

        Apan bisan unsa kasalawayon ang nabantang nga pagbubalitok ni Cuenco, di siya maoy hinungdan nga napilde si Garcia.  Naparot si Garcia tungod sa mas lisod angkunon nga kamatuoran----wa siyay numero:

·         Pilde nang daan si Garcia dihang napakyas siya sa pagkuha og igong mga dumadapig nga di kinahanglang isakripisyo ang tradisyon sa House (nga napatigbabaw sa niaging 100 na ka tuig sukad sa liderato ni Don Sergio Osmena bisan sa mga pagsuway pagpahigayon og secret balloting niadtong 1940s ug 1950s) sa pagpili sa speaker pinaagi sa viva voce;

·         Pilde nang daan si Garcia dihang kapin na lang sa 40 ka kongresista ang nitambong sa iyang gipatawag nga tigom sa bisperas sa piniliay sa House;

·         Pilde nang daan si Garcia dihang 49 lang ka kongresista ang nidason sa pagkuwestiyon sa iyang mga dumadapig sa pag-preside ni House Secretary General Roberto Nazareno sa sesyon batok sa 160 nga nibendisyon sa tinudlo ni de Venecia; ug

·         Kay pilde na man siyang daan bisan unsaon pag tan-aw, gibadlong na lang ni Garcia ang iyang kaubanan pag-nominate niya.

-o0o-

        Apan unsa may nahitabo ni Noy Pabling?  Dihang unang nipakita si kanhi provincial board member Winston Garcia sa iyang kahawod, daghang niingon nga kalayo ra niya sa kamapaubsanon sa iyang amahan.  Dihang nisunod pagsalida si Gobernador Gwen Garcia, mas daghan ang nituaw nga kalayo ra niya sa kabuotan sa iyang amahan.  Apan human nideklarar si Noy Pabling nga di modawat sa iyang kapildehan, may mga tawo nang wa kapugong sa pagpaniid nga wa na siyay kalainan sa iyang mga anak.

         Ang mosunod nga mga adlaw maoy motino kon mahibalik ba si Noy Pabling sa iyang naandang kabugnaw ug kamahigalaon bisan ngadto sa labing higpit niyang mga kaatbang.  O hingpit na bang matakdan sa iyang mga anak nga gipasanginlang naghigwaos pagtagbaw sa labing daling panahon sa way kinutoban nilang pangandoy paghakgom og dugang gahom.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 25, 2007

          Bagahe ni Pabling

 

          Kaanugon sa talagsaong kahigayonan ni Kongresista Pablo Garcia paghimo og kasaysayan:  Ang pagkahimong ikaduhang Sugbuanong speaker sa House of Representatives 100 ka tuig human hupti ang katungdanan sa labing masilakong Sugbuanon nga si Don Sergio Osmena.   Human sa iyang kutas ug isog nga kampanya, wa gani bisan usa na lang sa iyang mga dumadapig ang nakaako pagbarug alang sa iyang nominasyon.

          Tinuod bang gibadlong ni Garcia ang iyang kaubanan sa pag-nominate niya?   Kon mao, nganong kahilakon man si Kongresista Nerissa Soon Ruiz nga nireklamo nga wa siya hatagi sa mga loyalista ni House Speaker Jose de Venecia og higayon pagbasa sa iyang sinuwat nga nomination speech?   O mas tukma ang paghulagway ni Kongresista Teddy Boy Locsin sa Makati nga mas maayo pa si Julius Caesar kay gipasud sa Senado sa Roma sa wa pa dunggaba, apan si Garcia didto pa lang gani sa banyo gibukubuko na?

-o0o-

          Ang pangangkon ni Garcia nga gipaluyohan siya sa kinabag-an sa mga kongresista nahugno sa sangpotanan sa unang botasyon sa hawanan sa House sa lima ka oras nilang nagkaguliyang nga sesyon----160 ang nipatigbabaw sa katungod ni House Secretary General Roberto Nazareno pagduma sa sesyon, 49 lang ang nidason sa kaubanan ni Garcia nga ang pagkatudlo ni Nazareno napupos na dungan sa pagkahuman sa termino pagka speaker ni de Venecia sa 13 ^th Congress.

          Hain na man diay ang mayoriya ni Garcia?   Taphaw ba diayng ilang suporta nga niuk-ok ug nanalaw man dihang nabasura sa way kinutobang maniobra ni de Venecia ang ilang giawhag nga "secret balloting?"   Mas gamay pa gani ang mga kongresista nga niapil sa "independent bloc" nga gitukod ni Garcia usa ka adlaw human sa iyang pagkapilde ni de Venecia:  30 ra ka sakop sa Lakas-CMD, Kampi ug LP ang giangkon nga nikuyog sa bag-ong pundok nilang Garcia ug sa iyang bag-ong pangabaga nga si Kongresista Luis Villafuerte sa Camarines Sur.

          Ug hain na man ang pasalig ni Garcia nga iyang tahuron ang bisan unsang sangpotanan sa pagpili sa sunod nga speaker?

-o0o-

          Ang mas makapahibung mao ang pagkabuakbuak sa mga kongresista sa Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao nga unta mao na man to ang labing maayong kahigayonan pagtugpo sa ilang kadugo sa liderato sa Kongreso?   Bisan ang kasarangang mga Sugbuanon ug mga Bisaya, inay bation og dakong garbo nga usa sa ilang mga pangu dunay dakong kahigayonan nga makabuntog sa nangalisbo nang pamunoan ni de Venecia, bugnaw man sa kandidatura ni Garcia?

          Di angayng motan-aw si Garcia sa layo.   Ang gipakitang kahawod sa iyang mga liwat, nga morang nag-ihap na sa piso sa wa pa mapusa ang mga itlog, maoy nakapatumaw sa kahadlok nga gawas nga mas mobagis pa sila kon makatungkawo na siya sa gahom mahimong siya mismo gawongan sab.   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 24, 2007

            PADAYONG ESKANDALO

 

            Karong naangkon gyod ni Kongresista Jose de Venecia sa Pangasinan ang ikalima niyang termino pagka speaker sa House of Representatives, gikahadlokan nga magpadayon ang naandang mga eskandalo sa mga kongresista----gikan sa ilang pagpamugos pag-usab sa sistema sa kagamhanan ug pagwatas-watas sa batakang balaod ngadto sa pagpaburot sa ilang pork barrel ug ubang way kinutoban nga mga benepisyo pagtino nga matilok ang namiyahok nang daan nga nasudnong panudlanan.

       Manguros na lang tang daan kon tinud-on gyong de Venecia ang iyang saad paghatag og P1 milyon matag kongresista aron nga makabiyahe sila sa bisan asang nasud sa kalibotan, patong sa ilang naandang gahin sa pagbiyahe, ug paghatag og dugang pundo aron kadugangan ang mga kawani sa ilang mga buhatan sa House ug sa mga distrito.   Nahadlok kong way sukaranan ang panghinaot nga kabahin lang to sa naandang bolatik ni de Venecia aron pagsipong sa boto sa bag-ong mga sakop sa Kongreso.

-o0o-

       Ang kandidatura ni Kongresista Pablo Garcia sa ikaduhang distrito sa Sugbo maoy labing seryusong hagit sa liderato ni de Venecia sukad masukad.   Klarong gihilantan si de Venecia sa kahadlok nga ang kahinog sa kasinatian ug ang kadako sa puntil ni Garcia, uban sa lapad nga diskontento sa beterano niyang kaubanan sa administrasyon, makapalukapa na gyod sa gamhanan niyang makinarya.

       Di mahigalaon ang kinutoban sa ilang panagbangga.   Si Garcia wa magpa-nominate kay di gustong manginlabot sa "sham proceedings."  Apan labing sakit nga insulto ang gibawos pagsagpa ni de Venecia sa pagpangahas ni Garcia pag-atbang niya.   Ang nihimo sa nominasyon mao si Kongresista Antonio Cuenco sa habagatang distrito sa Dakbayan sa Sugbo, suod nga higala ni Garcia.  Ang pagdason sa laing Bisaya, ang taga Samar nga si Kongresista Sharee Ann Tan, 25, labing batan-ong sakop sa House, sa nominasyon maoy nakalansang sa lungon sa kandidatura ni Garcia, 81, ang labing hamtong nga kongresista.

-o0o-

       Human napakyas si Garcia pag-asumir sa ikaupat nga labing taas nga katungdanan sa kagamhanan, unsay mahitabo sa gikatahong mga plano sa ilang pamilya sa pagdominar di lang sa politika sa lalawigan kon dili apil na sa Dakbayan sa Sugbo ug sa Malakanyang?

·         Mahitsura kaha si GSIS President ug General Manager Winston Garcia, nga gikatahong nangambisyon nga mag-mayor sa Cebu City, sa imbestigasyon nga gipasidaan sa mga loyalista ni de Venecia sa pasangil nga iyang gigamit ang kuwarta sa GSIS alang sa kandidatura sa iyang amahan?; ug

·         Madayon pa kaha ang laing anak ni Garcia pagpatuman sa iyang plano nga, tungod sa kamasaligon nga maila nang liderato sa House, paspas kaayong niburot gikan sa pagdagan pagka senador, ngadto sa paglansar pagka bise presidente, ug ngadto sa paglusad na gyod sa hingpit nga kampanya pagka presidente sa 2010?   [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada for July 23, 2007

       Comelec ni Abalos

 

       Sa kinatibuk-an, nakapasar sa Sugbuanong mga botante ang pagduma sa Comelec sa niaging piniliay sa Mayo 14.  Kini bisan dunay pipila ka kuwestiyonableng mga lakang ang pipila ka lokal nga mga opisyal sa Comelec.  Sama sa nangaging mga piniliay, mas maayo ang labok sa lokal nga Comelec kay sa ilang nasudnong mga opisyal.

        Ang eskandalo sa piniliay sa Maguindanao ug ubang mga dapit sa Mindanao nakatino nga inay makahaw-as nisamot na hinuon og kalubong sa lawom nga gahong kauwawan ang nasudnong Comelec human sa ilang pagkabulingit sa Hello Garci scandal sa eleksiyong presidensiyal niadtong 2004.

        Busa garantisado nang luna sa liderato ni Comelec Chairman Benjamin Abalos sa politikanhong kasaysayan:  Moambas, kon di man mas ubos pa, sa liderato ni Leonardo Perez atol sa martial law.

-o0o-

        Ang lokal nga mga opisyal sa Comelec nahiagom sa usa sa labing lisod nga pagsuway sa ilang pagduma sa nalangay nga iskutenyo sa Bogo sa ikaupat nga distrito sa Sugbo.  Sa sinugdanan, gipasanginlan sila sa mga abogada ni Kongresista Benhur Salimbangon nga didto kapusta sa kampo ni congressional candidate Celestino "Tining" Martinez III.  Gani, gipa-citizen's arrest pa man nilang mga sakop sa ikaduhang board of canvassers.  Apan sa kapulihay, ang mga Martinez na say namasangil sa ikatulong board of canvassers nga didto na sab dapig ni Salimbangon.

Alang sa lokal nga mga opisyal sa Comelec, ang pagtulisok sa duha ka nagkasunging pundok nila igo nang kamatuoran nga wa gyod silay gidapigan sa niaging piniliay.  Pipila ka mga tigpaniid wa hinuon mobilib.  Alang nila ang nag-usab-usab nga postura sa Comelec maoy di malalis nga pruyba nga igo lang silang moyango ni bisan kinsang makabundak og mas dakong bayad.

-o0o-

        Ang maayong relasyon sa lokal nga mga opisyal sa Comelec uban sa media napalambo tungod sa gipakita nilang Comelec 7 Director Rey Rene Boac nga kaisog sa pagpatuman sa mga lagda sa kampanya, bisan kinsa pay naig-an, ug kakugi sa pag-edukar sa mga botante sa ilang mga katungod ug katungdanan sa piniliay.

        Namantsahan hinuon ni dihang niulbo si Boac sa di makiangayong mga atake gikan sa mga komentarista nga binayran sa mga politiko nga wa malingaw sa iyang liderato.  Nakapait ni Boac kay iyang giangin ang kinabag-an sa mga sakop sa media nga, sama niya, ligdong nga nagtuman sa ilang trabaho.

-o0o-

        Wa pa ganing kapahuway sa pagtak-op sa piniliay sa Mayo 14, nalumos na sang Comelec sa pagpangandam sa piniliay sa barangay ug Sangguniang Kabataan karong Oktubre.  Kon ang kayagaw sa rehistrasyon sa mga botante ang pasikaran, hagbong nang daan ang lokal ug nasudnong mga opisyal sa Comelec.

        Kon ang Comelec ni Perez gihulagway nga di kamaong moihap, ang Comelec ni Abalos kapasanginlan nga di kamaong moumol ug mopatuman sa ilang kaugalingong mga lagda.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com