Arangkada of Leo Lastimosa for November 1, 2009

              Lugwayang rehistrasyon

 

       Ormoc City—Nia ko magsuwat ini sa Superdome, ang kontrobersiyal nga proyekto ni Gobernador Gwen Garcia sa wa pa siya mobiya sa Ormoc.  Nia mi dinhi aron paglusad sa Boto Mo iPatrol Mo (BMPM).  Apan gipahimuslan nakong higayon pagsusi ning proyekto nga gihulagway nga maoy binhi sa pagduso ni Garcia sa megadome nga nahimong Cebu International Convention Center (CICC).

       May mga molupyong niingon nga laing kabilin ni Garcia maong pagpalapad sa pantalan ug ang pagkatukod sa usa ka shopping mall dinhi.  Mas interesado ko sa Superdome.  Puno ang ilang kalendaryo hangtod sa kataposan sa tuig ug may mga patigayong nag-abang sa ilang stalls sa una ug ikaduhang andana.  Mas malampuson ang Superdome kay sa CICC. 

-o0o-

       Ang BMPM naapil sa tibuok adlaw nga kalihokan sa ROCK the Vote sa Superdome.  Nisalmot ang mga tulonghaan, fraternities, religious groups ug kahugpongan sa mga batan-on.  Matod sa mga tigpasiugda pipila lang ang nakatambong kay giatbangan sa local nga mga opisyal og libreng konsiyerto ang iilang kalihokan.

       Si Winnie Codilla, kanhi bana ni Gobernador Garcia, nipasabot nako nga wa sila mopaluyo sa kalihokan sa ROCK the Vote kay klarong nidapig sa ilang mga kaatbang.  Gidapit sa kalihokan silang Lucy Torres ug iyang igsuong lalaki.  Si Codilla gikatakdang atbangan pagka kongresista sa ikaupat nga distrito sa Leyte ni Richard Gomez, bana ni Lucy.

-o0o-

       Pila lang ka lakang gikan sa Superdome nagpunsisok pag-ayong mga botante nga nag-apas sa kataposang mga takna sa rehistrasyon sa Comelec sa Ormoc.  Ang mga opisyal sa Comelec dinhi, sama sa election officers sa

Sugbo ug ubang bahin sa nasud, nibasol sa mga botante nga maoy naglangay-langay pagpalista ka yang rehistrasyon gisugdan man niadto pang Disyembre sa niaging tuig.

       Di ko modupa sa mga botante nga tinuod gyod nga langayan.  Apan di malimod nga labing nakapalangay sa rehistrasyon mao ang daginuton ug depektuso nga data capturing machines sa Comelec.  Di makiangayon nga tulisukon ang mga biktima sa kabanga sa Comelec.

-o0o-

       Pasanginlan bang naglangan-langan ang mga botanteng nipalta sa trabaho, nangadlawon paglinya apan gibalibaran kay daot ang computer, gipabalik sa laing adlaw aron lang mabawo pag-usab?  Basulon bang nagpabaya ang mga botante sa Dakbayan sa Lapulapu nga gibalibaran sa kanhi election officer kay giunang mga hinakot sa mga kapitan ni Mayor Arturo Radaza?

       Tungod ug alang sa mga botanteng nahasol di lang kausa, ni kaduha, kon dili sa makadaghan uyamot, salamat sa computerization sa Comelec nga inay makapaspas nakapayamukat na hinuon sa pagpanlista sa mga botante, ug aron makatubag ang Comelec sa responsibilidad sa ilang kataphaw, angayang lugwayan ang rehistrasyon.  Kinahanglan nga makaapil sa piniliay ang tanang botante nga nagtinguha paggamit sa ilang balaanong katungod sa pagpili.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 31, 2009

                        Mike, Sonny ug Winston

 

            Salamat sa pagpahibawo ni kanhi senador Sonny Osmena sa iyang pagparehistro ug pagdagan pagka mayor ug sa kalit nga pagbalhin pagparehistro ni GSIS President ug General Manager Winston Garcia sa Dakbayan sa Sugbo, nisamot kamadanihon si Cebu City Vice Mayor Michael Rama.

            Kon itandi sa iyang gustong pulihan nga si Cebu City Mayor Tomas Osmena, nga kapin na sa duha ka dekada nga nangu sa dakbayan, morang duwende lang si Rama.  Kon itandi ni Margot Osmena, nga klarong mas gisaligan nga makapadayon sa matang sa liderato sa iyang bana, si Rama gidudahan nga mamahimo lang laing Alvin Garcia, nga nisungay ni Osmena dihang nakatungtong na sa City Hall.

                        -o0o-

            Sa usa ka bahin, si kanhi senador Osmena makapangangkon nga maoy responsable sa pagkatukod sa higanteng mga proyekto sa Sugbo, sama sa South Coastal Road sa South Road Properties (SRP) ug sa ikaduhang taytayan sa Mandaue ug Mactan, ang Marcelo Fernan Bridge.

            Apan sa pikas nga bahin, si Osmena magkapuliki og panagang sa iyang panghudlat sa mga Sugbuanon nga magpuasa sila dihang siyay usa sa labing sinaligan sa kurakot nga pamunoan ni kanhi presidente Joseph Estrada.  Kinahanglan sab niyang tubagon ang mga pasangil nga siyay nagsabotahe sa talagsaon untang kahigayonan sa Sugbo nga maka bise presidente (pinaagi ni anhing Celing Fernan) ug maka presidente (pinaagi sa iyang manghod nga si Lito Osmena).

                        -o0o-

            Si Winston Garcia maoy labing dako og puntil sa tanang nangambisyon nga mobanos pagduma sa dakbayan.  Ang pangangkon sa pipila ka mga kapitan nga gitanyagan sila sa nangangkon nga mga lider ni Garcia nga gastohan og hangtod P5 milyones nga balor sa mga proyekto sa matag barangay usa lang sa mga timaan sa katakos ni Garcia pagtay-og sa makinarya sa BO-PK.

            Apan magkapuliki si Garcia pagpanagang sa sibaw nga mga tiyabaw sa kabos nga mga pensioners ug mga kawani sa kagamhanan, labi na sa nagbakho nga mga masakiton, sa nalangay o nawagtang gyod nilang mga benepisyo tungod sa nabun-og na kaayong palusot sa computerization, upgrading ug cleansing sa GSIS.

                        -o0o-

            Kapasanginlan si Rama nga morang itoy nga nagsige lang og sunudsunod sa mga sugo ni Mayor Osmena.  Apan ang pag-ulbo sa ilang away matag karon ug unya nagmatuod nga si Rama may iyang kaugalingong panghunahuna ug kamao sab nga mosukol.

            Wa say makalalis sa pagpasiugda ni Rama, niadtong konsehal pa, sa labing unang job fair dinhi sa Sugbo, nga gisunod na karon sa hapit tanang kalungsoran, mga dakbayan ug mga lalawigan sa tibuok nasud.  Labaw nang way makakuwestiyon sa iyang pagpalambo sa Sinulog mardi gras bisan sa lapad nga pagduda nga mapapas ang tinuig nga kalihokan sa pagbiya sa orihinal nga mga tagduma.  Salamat nilang Sonny ug Winston, nakakita ang mga Sugbuanon nga mas sayong dawaton ang pinatuyangan niyang mga kanta ug pakigpung.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 30, 2009

                        Fans ni Chiz

 

            Usa ka adlaw human sa pagdeklarar ni Senador Chiz Escudero nga gawasnon na siya gikan sa Nationalist People's Coalition (NPC), way nagmartsa sa kadalanan, ni nagsaulog sa mga tulonghaan, ni bisan unsang kisaw sa internet, pagsaulog sa iyang kagawasan.  Ang iya bang pagdeklarar og gubat batok sa politikanhong mga partido ang kataposang lansang sa lungon sa bisan unsa niyang kahigayonan pagdaog og mas taas nga katungdanan sa piniliay sunod tuig?

            Ang pahibawo ni Escudero niadtong Miyerkules nga wa pa diay siyay pahibawo nakapatumaw og daghang mga pangutana.  Ug mas lapad nga pagduda sa iyang kaandam ug katakos pagbanos pagduma sa liderato sa nasud.  Salamat sa iyang kaugalingong salida, siyay labing dakong pildero.

                        -o0o-

            Ang bugtong sipa nga pakpak nga akong nabati sa paglingkawas ni Escudero gikan sa NPC naggikan sa Bayan Muna.  Kansang party-list representative, Satur Ocampo, nisalikway sa iyang naandan nga kamadudahon sa mga salida sa tradisyonal nga mga politiko ug kuwang na lang og dyutay nga moproklamar ni Escudero nga bag-ong manluluwas sa kalibotan.

            Ang kadagkoan sa Bayan Muna sa Sugbo, piniyong ang mga mata ug sinalikway ang tanang makiangayon nga panagana, nidason dayon ni Ocampo.  Apan sama sa naandan nalubong ang ilang tingog sa mas sipa nga pagduda sa tinuorayng hinungdan ug katuyoan sa pagtalikod ni Escudero sa partido nga maoy nakapahimo niyang kongresista ug senador.

                        -o0o-

            Ang Bayan Muna ug alyadong party-list groups malampuson nga nakapalingkod sa labing daghang mga representante sa Kongreso.  Nga gipakaingon sa kadaghanan nga nakatapak na sa dako nilang kasaypanan sa pagpangiyugpos atubangan sa pag-ulbo ug pagdaog sa people power revolution ni Cory Aquino batok sa diktadurang Ferdinand Marcos.

            Apan nasubli ang ilang kaapiki sa pasiunang kamada sa mga politikong namostura alang sa piniliay sunod tuig.  Wa silang kasud sa kampo ni Senador Mar Roxas dihang nangambisyon pang mag-presidente.  Busa wa na say luna karong nagkapares na silang Senador Noynoy Aquino.  Diriyot ka-enter sa kampo ni Senador Manny Villar.  Karon si Escudero na lang tingali ang nahibiling baraha.

                        -o0o-

            Si Escudero ang labing haom nga kandidato pagka bise presidente sa presidentiables nga wa pay pares hangtod karon.  Apan mapapas ang bisan unsang nahibilin niyang kaligdong kon makig-pares ni Defense Secretary Gilbert Teodoro sa Lakas-Kampi CMD.  Maglisod sab pagbakwi sa iyang pagtulisok ni Villar nga trapo kon mobalhin pagpasilong sa Nacionalista Party.

            Ang garbo ni Chiz di sab motugot niya pagpaluyo sa mga haciendero ug heredero nga silang Aquino ug Roxas sa Liberal Party.  O sa nisalikway niyang si kanhi presidente Joseph Estrada.  Ang labing maayo nga nahibilin niyang kapilian mao ang pagtiwas sa iyang termino pagka senador ug magsugod na pagtikad sa mas tul-id ug tarung niyang politikanhong kaugmaon sa sunod nga piniliay unom ka tuig gikan karon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 29, 2009

                        Gimik ni Chiz

 

            Nakahukom na si Senador Chiz Escudero pagsibog sa iyang kandidatura pagka presidente.  Apan naglisod siya pagpatin-aw sa iyang hukom.  Kay nahadlok nga kapasanginlang nikakak.  O nga natarantar sa kalit nga pagsulbong sa popularidad ni Senador Noynoy Aquino.  O nga ang dako rang kuwarta nga gikatahong gisaad sa labing adunahan niyang mga tigpaluyo ang giapas.

            Aron pagsulbad sa suliran, si Escudero naghimo og mas dakong suliran.  Gawas nga nilayas gikan sa NPC, iya pa gyong gitunglo ang tanang politikanhong partido.  Naglisod nang daan sa nukus-nukos niyang pamolitika, karon nideklarar pa gyod og gubat sa kinatibuk-ang sistema, nga samtang tinuod nga nangalisbo, maoy nakahimo niyang kongresista ug senador.

                        -o0o-

            Kaupat na mauswag ang pahibawo ni Escudero sa iyang kandidatura.  Ang unang tulo sayon nga ikapatin-aw kay nasugamak sa lapad nga kadaot ug sa pait nga kahimtang sa mga biktima sa mga bagyong Ondoy ug Pepeng.  Apan ang ikaupat lisod sabton:  Igo lang siyang nagpahibawo nga wa pa diay siyay ikapahibawo.

            Ang nahitabo ni Escudero manghod lang og dyutay sa suliran nilang Defense Secretary Gilbert Teodoro ug Senador Manny Villar.  Nga pulos naglisod pagpangita og pares.  Sa kasong Escudero nag-una na og pahibawo ang iyang pares.  Siya maoy nag-atras-abante.  Nga di maayong kalidad ni bisan kinsa nga nipasalig paglusad og bag-ong kabag-ohan sa pagduma sa nasud nga nagkabulingit sa higanteng mga krisis.

                        -o0o-

            Mas makapa-apiki ni Escudero ang iyang pagsuway pagtabon sa naglubay-lubay niyang baruganan pinaagi sa pagpasangil nga ang politikanhong mga partido maoy hinungdan sa kahiwian sa kagamhanan.  Mora siyang nitukas og usa ka baril sa mga wati:

·        Buot ba niyang ipasabot nga gidiktaran siya sa NPC sa iyang mga baruganan sa 11 na niya ka tuig sa duha ka bay balaoranan?

·        Ginapos ba diay siya sa partido sa iyang pagpangisog pagpalagpot sa Sugbuanong Chief Justice Hilarido Davide Jr. gikan sa Korte Suprema?

·        Pulos ba diay pamakak ang tanan niyang pangangkon nga gawasnon ang iyang mga baruganan sa nagkalainlaing mga kontrobersiya?

                       -o0o-

            Way molalis ni Escudero sa iyang pag-insistir nga siya ug siya lang ang angayng mohukom modagan ba siya o dili.  Ang lisod sabton mao ang iyang pagpangayo og dugang lugway human sa upat ka pag-uswag sa iyang pahibawo.  Kay naggamit ug nahalin na ang maong linya.  Mas haom ni Noynoy nga wa gyod maglangas pagdagan og bisan unsang mas taas nga katungdanan sa wa pa mamatay ang iyang inahan nga si kanhi presidente Cory Aquino.

            Labihang suliyaw sa mga dumadapig ni Escudero sa iyang pagpahibawo nga ang iyang bag-ong partido mao ang Partido Pilipinas.  May pahibawo hinuon si Kevin Lagunda, tigpaminaw sa DYAB Abante Bisaya, ngadtong Escudero:  Sa labing uwahing survey sa SWS, 60% sa Pilipinas iya nang Noynoy.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 28, 2009

                        Switik sa plite

 

            Nabawo ang mga pasahero sa buses sa South Bus Terminal nga naghinam-hinam sa gisaad nga us-os sa plitehan.  Kay nisaka na man hinuon ang plitehan sa bag-ong taripa sa LTFRB.  Kini tungod kay ang tanang buses nag-undercharge nang daan.  Busa bisan gilaslasan nang plitehan sa bag-ong taripa, mas taas gihapon kay sa aktuwal nga gibayran sa mga pasahero.

            Salamat sa kahibulongan nga formula sa LTFRB.  Nga nipaburot pag-ayo sa plitehan lapas sa gikinahanglan sa bus operators paglahutay sa ilang patigayon.  Ang labing dakong sagpa sa ilang pataka mao ang pagpadayon sa bus drivers ug operators paglaslas sa ilang plitehan sinalikway, sa makausa pa, ang way pus nga taripa sa LTFRB.

                        -o0o-

            Ubos sa balaod, mahimong silotan ang bus operators sa ilang pagsupak sa taripa sa LTFRB.  Apan ang LTFRB mismo di mangahas pagpamugos pagpatuman sa ilang taripa.  Kay mas dakong kadaot ang mamugna kon ang tanang buses maoy suspensuhon o laksian og prangkisa.

            Gawas pa, ang paglapas sa taripa sa LTFRB nakaayo sa mga pasahero.  Maong inay mangisog ug manghudlat mas maayo pa nga ang LTFRB molubong sa ilang dagway sa bas.  Kana kon duna pa silay nahibilin nga uwaw.  Kay ang bus drivers ug operators na hinuoy nituman sa tahas unta sa kagamhanan pagpanalipod sa katawhan.  Ning kasoha, gikan sa panaugdaog sa LTFRB.

                        -o0o-

            Kakuyaw diayng Capitol Consultant Byron Garcia kon pangutan-on og pangutana nga di niya ganahan.  Inay tarungon pagtubag, gipasanginlan hinuon niya ang news crew sa CCTN nga nangintriga.  Nganong wa na man lang mohimakak nga iyang gipaboran ang Ceres bus?  Sa way pagpamasangil og dispatser ug pagsita sa mga sakop sa media nga igo lang nagtuman sa ilang trabaho?

            Naanad na ba gyod si Garcia sa CPDRC nga way bisan usa ka binilanggo nga makapangahas pagsukna niya?  Angay siyang pahinumdoman nga ang mga sakop sa media di sama kasayon sa mga binilanggo nga tudloan sa pagsayaw.  Ug di sama kasayon sa binayrang mga turutot nga tudloan unsay isulti ug ipangutana.

                        -o0o-

            Labihang pangisog sa Malakanyang sa pagpasidaan sa mga kompaniya sa lana kon di tumanon ang kamandoan ni Pres. Arroyo nga ibalik ang karaang presyo sa lana sa ang-ang niadtong Oktubre 15.  Sa wa pa ang makalilisan nga usbaw nga ilang gipahamtang niadtong Oktubre 19.  Apan kutob ra sa pangisog.  Giulug-ulogan lang sa mga kompaniya sa lana pagpa-us-os ang presyo sa Luzon.  Bisan kon may mga dapit sab sa Kabisay-an ug Mindanao nga naigo sa katalagman.

            Labawng nakapait:  Gawas nga maglaway lang ta sa us-os sa presyo sa lana, karon gihudlat pa gyod ta sa higanteng mga kompaniya sa lana nga mahimong maoy mo-um-om sa mas taas pa gyod nga presyo sa lana aron mabawi ang ilang alkanse sa Luzon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 26, 2009

              Sipyat ni Ruping

 

       Sud sa pila ka adlaw sa niaging semana, ang ubang weather observatories sa kalibotan nipahibawo na nga ang gikahadlokan nga bagyong Ramil di motugpa sa bisan asang bahin sa amihanang Luzon.  Ang Pagasa na lang sa Pilipinas maoy nahibilin nga nipasidaan nga motugpa si Ramil sa Aparri, Cagayan.

       Unang gitakda sa Pagasa nga motugpa si Ramil sa yuta niadtong Huwebes sa hapon.  Dayon giusab ang pangagpas ngadto sa Biyernes sa gabii.  Nga giinat lang sab dayon ngadto sa Sabado sa gabii.  Sa wa pa usba ngadto sa Dominggo.  Dayong angkon sa Pagasa nga nisimang na si Ramil padung sa Japan.

-o0o-

       May mga pangagpas nga naneguro lang ang Pagasa nga di molugak ang pagbantay sa katawhan kay nag-usab-usab ra ba ang direksiyon ni Ramil.  Nga tingali nasobrahan ra ang pagtapak sa ilang pagkapaso sa dakong kadaot nga namugna sa uwan ni Ondoy nga ila rang giisahan sa labing ubos nga public storm warning signal.

       May katin-awan si Rene Burt Llanto, regional director sa Department of Science and Technology (DOST), ang inahang buhatan sa Pagasa:  Mas abunda ug mas kasaligan ang kasayuran sa Pagasa mahitungod sa Ramil kay sila ray dunay kahimanan nga nagtugkad sa yuta sa amihanang Luzon, lahi sa ubang weather observatories nga nagsalig lang sa satellite data ug sa dugang kasayuran nga makuha sa kahimanan sa Pagasa.

-o0o-

       Ang kalidad sa kahimanan sa Pagasa, labaw sa mga pasangil nga gipasobrahan rang forecasts ni Ramil, maoy sukaranan sa lapad nga pagduda sa kaligdong sa ilang forecast.  Tigbalita sa Agence France Presse maoy nakasakop nga nag-screen saver og cartoons ang main PC monitor sa ulohang buhatan sa Pagasa kay guba diay ang ilang kahimanan sa Baguio City.

       Di sab makalimot ang mga Sugbuanon sa pagka sipyat sa ulohang buhatan sa Pagasa sa bagyong Ruping nga niigo sa Sugbo niadtong 1990.  Ilang forecast nga Eastern Samar ang puntirya ni Ruping.  Maayo na lang nga may kaisog ang forecasters sa Pagasa-Mactan pagsukwahi sa ilang ulohang buhatan ug pagpasidaan sa mga Sugbuanon nga sila, ug di ang mga Waray, maoy maigo ni Ruping.

-o0o-

       Ang makauuwawng anomaliya nga ang Pagasa-Mactan ug ubang lokal nga observatories mao ray tigbasa sa forecast sa ulohang buhatan sa Pagasa sa Quezon City gipasalig nga matul-id kon mangabot nang bag-ong kahimanan.  Ang Pagasa-Mactan makahimo nag ilang kaugalingong advisories pinasikad sa kasayuran nga ilang mahipos dinhi sa atong kaugalingong tugkaran.

       Apan gisiyam-siyaman nag paabot ang Pagasa sa bag-ong kahimanan nga gisaad sa mga politiko.  Silang Pres. Arroyo ug ang iyang mga gisundan pulos napakyas pagtuman sa mga saad pagpalambo sa Pagasa.  Nga way kukauwaw nilang gisubli-subli matag human sa labing uwahing sipyat sa Pagasa nilang Ondoy, Pepeng ug Ramil.  Samang Ruping duha ka dekada nang nilabay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com