Arangkada of Leo Lastimosa for January 4, 2009

                        TIKAS SA TEXT

 

            Karong nabisto na nga wa diay gasto ang pagpada sa atong text messages, nga may mga kaso na man ganing gipasaka batok sa higanteng mga kompaniya sa telepono sa Estados Unidos ug Canada, unsa may himuon sa mga kompaniya sa telepono sa Pilipinas?  Padayon ba silang mangugat nga makiangayon ang taas nga presyo nga ilang gipahamtang sa matag text message?  O mokumpisal na sa kataposan nga dugay na nilang gikilkilan ang ilang mga konsumidor?

            Karong duna nay imbestigasyon nga gilusad ang US Congress, unsa may himuon sa atong mga magbabalaod atubangan ning nangalisbo nga eskandalo?  Kutob ba lang gihapon sa pagarpar samtang maghapak-hapak sa ilang dughan pag-ulug-ulog sa mga konsumidor?  O suklan nang adunahan nga mga tinubdan sa ilang makalilisang nga gasto sa kampanya?

-o0o-

            Ang New York Times maoy nibisto sa pagtuon ni Srinivasan Keshav,  professor sa computer science sa University of Waterloo sa Ontario, Canada, nga ang text messages mapada gikan sa usa ka cell phone ngadto sa lain way gasto kay:

·        Gamay ra kaayong text messages (kasagaran gilimitahan hangtod sa 160 ra ka letra), nga way gasto ang mga kompaniya sa telepono usa ka libo, usa ka gatos ka libo, o usa ka milyon man ka mensahe ang mapada agi sa ilang network;

·        Gawas nga gamay ra, ang text messages pakapin ra nga moagi sa gitawag nga "control channel," ang luna nga gigahin alang sa operasyon sa usa ka wireless network;

·        Ang gasto sa pagtukod ug maintenance sa kahimanan sa network di madugangan bisan pila pa ka text messages ang ipada matag adlaw; mao nga

·        Nagpatuyang ang mga kompaniya sa telepono paglusad og bisan unsa na lang promo sa unlimited o discounted nga text messaging kay maoy makapaburot pag-ayo sa ilang ginansiya.

-o0o-

            Si Randall Stross sa Times nitandi sa eskandalo ngadto sa mga kustomer nga gipaibog sa mga kan-anan nga eat-all-you-can.  Kasagaran sa mga kustomer malipayon nga magpagutom sa pagtuo nga makaginansiya sila kay mas daghan man ang ilang makaon.

            Mahimong tinuod na sa mga kan-anan.  Duna koy nailhan nga mga tagduma og eat-all-you-can nga mokulismaot ang dagway kon dasmagan na sila og tibuok basketball team nga bag-o lang nagduwa.

            Apan lahi ang putahe sa text messaging.  Kay way dugang gasto ang kompaniya bisan pila pay imong mapada.  Basta nga gagmay lay kuhaon sa matag balik.  Bisan kapila pa magbalikbalik.

-o0o-

            Gibanabana nga 3.3 trilyones ka text messages ang mapada sa tibuok kalibotan karong tuiga.  Ang labing dakong bahin magikan sa Pilipinas.  Makalilisang ang ginansiya sa mga kompaniya sa telepono kon paundayonan kining nabisto nilang binuang.

            Ang NTC wa magsilbing regulator kon dili turutot sa mga kompaniya sa telepono.  Ang mga politiko di kabarug batok sa ilang mga padrino.  Ang mga konsumidor ray makahaw-as sa ilang kaugalingon gikan ning nangalisbo nga pangabuso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 3, 2009

                TIPS SA LINOG

 

            Gilinog ang pipila ka bahin sa Kabisay-an ug Mindanao sa unang adlaw sa bag-ong tuig.  Apan ang buhatan nga gitahasan pagsusi sa mga linog wa kapahibawo nato mahitungod ini.

Ang epicenter nahimutang sa 50 kilometros sa silangan habagatang silangan sa Tagbilaran, 99 kilometros sa habagatan habagatang silangan sa Sugbo ug 113 kilometros sa silangan sa Dumaguete.  May mga molupyo nga nakabatyag sa pag-uyog sa ilang mga pinuy-anan.  Apan way nakasulti nila tungod ba to sa dakong trak nga nilabay.  O sa 4.7 magnitude na nga linog.

            Ang unang nakapahibawo sa linog mao ang US Geological Survey nga nahimutang kaliboan ka kalaworan gikan nato, sa Virginia sa Estados Unidos.

-o0o-

            Wa kapindot nato ang Phivolcs (Philippine Institute of Volcanology and Seismology) kansang labing duol nga buhatan naa sa atong isla sa Mactan.  Kay ang tagduma nipauli alang sa bag-ong tuig sa iyang pamilya sa Argao.  Di hinuon hingpit nga mabasol si Rolando Montanez.  Kay siya rang usa ang nahibilin sa buhatan sukad pa sa niaging semana.

            Duha na lay ka kawani sa Phivolcs Mactan sukad niretiro sa niaging tuig si Graciano Sosas.  Ang kauban ni Montanez nga si Robinson Jorgio nilarga sa Japan niadtong Disyembre.  Sa Pasko ug bag-ong tuig, si Montanez na lay usang nagtikaw-tikaw.  Kay wa mang kasukol si Montanez sa katol sa bakasyon, ang USGS lang unay nagbantay sa atong mga linog.

-o0o-

            Bisan niadtong tulo pay kawani sa Phivolcs Mactan nabantang nang pagpabaya sa kagamhanan.  Kay wa pa may teknolohiyang makatag-an sa linog wa na lang sab tingali kakita og panginahanglan pagpahibawo nato nga may linog nga nahitabo.  Tungod sa kakuwang sa kahimanan, silang Sosas, Jorgio ug Montanez nagsalig lang niadto sa paghulagway sa mga biktima nga nakahigayon pagpanawag sa telepono aron pagbanabana sa gikusgon sa linog.

            Mas sayon kon ikay mobanabana pinasikad sa nakat-onan sa tinun-an pa:  Intensity2 kon mouyog ang gagmayng butang; Intensity 3 kon molihok nang bintana ug pultahan; ug Intensity 7 kon mohagsa nang bay, apan mas maayong unahon pagluwas ang imong kaugalingon kay sa pagpuli sa Phivolcs.

-o0o-

            Di mabasol ang mga nituo dayon sa nangaging iresponsableng text messages nga nagpasidaan og kusog nga mga linog.  Tungod sa kabanga sa Phivolcs may mga tawo na nga mas motuo sa text nga way klaro diin gikan.

            Maong simbako makabatyag kag di kasarangang uyog sa imong pinuy-anan, ayaw paghago pagtawag sa Phivolcs.  Usa ray ilang telepono ug kon makalusot kuyawng way motubag.  Mas paspas ug kasaligan ang kasayuran sa internet (http://www.usgs.gov/).  O sa imong kinaham nga sibyaanan sa radyo ug telebisyon.  O pakisayod sa imong textmate ug pagdungan mo pagtandi sa gikusgon sa tay-og samtang magtamod sa lista nga gipanghatag sa elementarya pa mo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 2, 2009

              DAWAT SA TAHAS

 

       Unsaon nimo pagkumbinser ang usa ka tawo nga duna siyay kapuslanan?  Unsaon siya pagdasig pagtabang sa iyang isigkatawo?  Unsaon siya pagpahinumdom nga dunay maminaw sa iyang tingog?  Nga dunay matandog sa iyang pagpakabana?

            Unsaon nimo pagpasalig ang usa ka tawo nga wa siya mag-inusara?  Nga di siya magbinugtong pag-atubang sa mga pagsuway nga iyang mahiagoman?  Nga di krimen ang makiangayong pagbarug alang sa iyang katungod?  Nga di paghikog ni pagpakabuang ang pagsukol sa mga mapahimuslanon ug mga madaugdaugon?  Bisan unsa pa nila kadagko?

            Unsaon nimo pagpahigmata ang usa ka tawo nga kabahin siya sa katilingban?  Nga ang bisan unsay iyang buhaton, o di buhaton, may kahulogan sa kinabuhi sa uban?

-o0o-

            Mao ni ang mga pangutana nga naghamok nako isip magsisibya.  Labi na sa dakong bahin sa tuig nga bag-o lang natapos.  Unsa man tuod ang kapuslanan sa akong mga sibya?  Kon di kong kadapit sa pagtagad sa mga tigpaminaw, kapukaw sa ilang pagpakabana, kadasig nila sa pagtingog ug pagbarug ug kaawhag nila sa paglihok ug pakigbisog sa alang sa kalingdong?

            Wa ko mahasol ning mga pangutanaha sa unang mga tuig sa akong pagpanibya.  Sa sinugdanan, igo na nga mabatian ang akong tingog sa kahanginan.  Human sa pila ka tuig, igo na nga may naminaw sa akong mga sibya ug nakakita og kahulogan sa akong gihuptan nga mga baruganan.

-o0o-

            Samtang nagkadaghan ang akong mga uban, nagsugod kog pangutana sa akong kaugalingon kon kutob ba lang ko sa pagbasa sa mga balita?  Igo ba lang kong magsumay-sumay sa mga tinubdan sa balita?  Igo ba lang kong mohatag og luna sa mga timang ug tiyabaw sa katawhan—bahala na kon igo lang silang bungul-bungolan?

            Kon maghilas-hilas ko pagbarug isip tigpamaba sa dinaugdaog nga katawhan, magpakaaron-ingnon ba nga tibuok ang akong tingog?  O igo lang mobatbat sa pinalutaw nga mga pamahayag nga morang wali sa mingaw nga simbahan?  O mangahas pagwakli sa tanang panagana ug mangisog sa kinatumyan sa akong tingog pagsuway pagtay-og sa mga higanteng hubog sa gahom?

-o0o-

            Ika-25 ron nakong tuig isip magsisibya.  Nagsugod ko isip campus reporter sa DYLA niadtong 1984.  Ubang kabos nga katakos ug langgis nga tingog, akong gihulagway ang kahimtang sa mga tinun-an ug mga tulunghaan.  Nga way kalainan sa kinabag-an sa katawhan sa mas dako nga katilingban.

            Karon nga nagsugod na og kapawot ang akong tutonlan, matental ko sa pagpunit og mas dagkong hagit, paghimog mas dagkong gimbuhaton ug pagkab-ot og mas bugtawng katuyoan.  Apan inanay na kong nigakos sa kamatuoran:  Di ko mas ligdong ni mas utokan kay sa katawhan.  Ila ra kong gitahasan paghatag sa tukma nga kasayuran ug makiangayon nga baruganan.  Sila, di ako, maoy magbuot sa sunod nilang himuon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 31, 2008

                        PAGLINGI SA 2008

 

            Ang 2008 nakasaksi sa dakong katalagman sa mga Sugbuanon.  Ang pagkalunod sa MV Princess of the Stars nitay-og di lang sa nasud kon dili sa tibuok kalibotan.  Samtang nahitabo sa layo nga kadagatan sa Romblon, ang kinabag-an sa mga biktima taga Sugbo.  Apan ang mga Sugbuanon gawas nga nagbangotan nipasundayag sa talagsaong katakos pagsugakod sa bangis nga pagsuway.

            Inay tulisukon ang mga langit ug mahayan ang kahitas-an nganong ang atong mga kapamilya ang nabiktima, ang mga Sugbuanon nihangop sa tanang biktima.  Di lang sa pagkalunod sa barko kon dili sa tanang nakalas sa bagyong Frank.  Ug ang ilang kamanggihatagon nikaylap hangtod sa kasilinganang mga lalawigan.

-o0o-

            Dihang ang mga buhatan sa nasudnong kagamhanan igo pa lang nakugang ug ang mga tag-iya sa barko nagsige pa og tago, ang kagamhanan sa Dakbayan sa Sugbo nakatukod dayon og sentro pag-atiman sa kaparyentihan nga nangita sa mga pasahero sa barko.  Maong dali rang natingob ang mga pangalagad sa kagamhanan ug pribadong sektor dihang nabantang nang kinatibuk-ang bayhon sa makalilisang nga katalagman.

            Ang nagbangotan nga mga biktima sa kaulohan kinahanglan pang mokatkat og building una matubag ang ilang mga pangutana.  Ang mga biktima sa Sugbo gawas nga giatiman dayon ang tanang pakisayod gitanyagan pag kapasilongan, mga pagkaon, mga tambag, mga Santos nga Misa ug pangalagad legal.

-o0o-

            Angayng pasidunggan ang kadagkoan sa Dakbayan sa Sugbo nga gipangulohan nilang Mayor Tomas Osmena ug Bise Mayor Michael Rama.  Inay mamalikas sa pagpabaya sa Sulpicio Lines ug sa nasudnong kagamhanan, nipagamit sa mga tolda ug sa Cebu City Sports Center ug nipagawas sa ilang kaugalingong kuwarta pag-atiman dayon sa mga biktima.

            Gitanyag pa gyod nilang kahimanan sa Sugbo pagtingob pag-ila sa tanang patayng lawas.  Di lang sa mga pasahero sa Princess of the Stars kon dili sa tanang mga biktima sa Frank sa Kabisay-an ug Luzon.  Inay magbagulbol sa kabaho ug kadako sa responsibilidad, ang mga Sugbuanon nihangop sa kamatinabangon nilang Osmena ug Rama.

-o0o-

            Di kutob ra sa pangaliya ug pagsabot ang kinabag-an sa mga Sugbuanon.  Nga wa maigo sa katalagman.  Wa silay pupanaganang nihatag sa ilang kuwarta, pagkaon, sinina, tambal ug ubang hinabang alang sa mga biktima.  Naapod gyod ang kaliboan ka mga pamilyang naigo sa Frank sa amihanan ug habagatang Sugbo.

            Nagbaha pag-ayong mga hinabang sa mga Sugbuanon nga nisuyla pa ngadto sa silingang mga lalawigan.  Tungod sa Kapamilya Relief Campaign sa ABS-CBN Cebu ug hiniusang relief campaign sa mga sibyahanang sakop sa KBP Cebu Chapter, nakahatod mi og mga hinabang nga balor og P5 milyones ngadto sa Iloilo, nga maoy labing nagusbat sa bagyo.  Ang 2008 nakasaksi di lang sa makagisi sa kasingkasing nga pagbangotan kon dili sa matahom sang pasundayag sa way kinutoban nga kamanggihatagon sa mga Sugbuanon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 30, 2008

              GUGMA SA UMA

 

Kontrobersiyal nga local government unit nanghatag og kuwarta sa mga sakop sa media sa Sugbo.  Pipila sa nakadawat nisumbong dayon sa kadagkoan sa news organizations.  Nga nihukom pag-uli sa tanang kuwarta nga ilang nadawat sa unang adlaw sa trabaho sa bag-ong tuig.

            Pipila ka tuig ang nilabay, ang mga sakop sa media nga makadawat og kuwarta mag-iyahay pagtago sa mga "pinaskohan" gikan sa ilang kadagkoan.  Sa pipila ka kahugpongan, ang kadagkoan pa man gani ang nangunay pagpalista ug pagdawat sa kuwarta alang sa ilang mga sakop.

            Ang boluntaryo nila karon nga paghiusa pagsalikway sa giisip nga suburno maayong  tilimad-on sa kaligdong sa kinabag-an sa media sa Sugbo.

-o0o-

       Nahigugma ko pagbalik sa yuta.  Salamat sa umahan nga among naadtoan sa Balamban sa kasadpang Sugbo.  Ang kalapyo sa palibot, ang kahimsog sa tanaman ug ang nangalimyon nga huyuhoy nakapahinumdom nako sa mga umahan sa akong amahan sa amo pang pagkabata.  Mas nakasabot na ko karon ngano nga gidasig mi niya pagsunod sa iyang mga lakang pagtikad sa yuta.

            Wa ko mahibung nganong way usa namong iyang mga anak ang nagpabugkos sa uma.  Kay di maayo ang iyang kasinatian nga among nasaksihan.  Ang umahan nga iyang gipanag-iya sa Maramag, Bukidnon naigo sa agrarian reform ni Marcos.  Ang umahan nga iyang giduma sa Sagbayan, Bohol nabaligya human siya tikasi sa iyang saop.

-o0o-

            Lima ka ektarya ang umahan nga among nasum-okan (gidapit mi sa higala sa tag-iya nga among pinanggang tigpaminaw sa DYAB Abante Bisaya).  Tambok ug maanyag kaayong mga utanon ug mga prutas.  Kapin pa sa tuig sukad pagsugod og tikad apan nakasud na sila sa Carbon ug dagkong mga kompaniya.  Nibalibad hinuon sa higanteng resort sa Sugbo kay di pang kahatag sa tanang panginahanglan.

            Dakong bahin sa ilang ani mahurot sa ilang mga suki sa Balamban.  Kansang gidaghanon sa mga molupyo padayong nisulbong tungod sa paglambo sa mga industriya.  Ang nahibilin maoy ilang ilugsong sa dakbayan latas sa Cebu Trans-Central Highway.  Palapdan pang ilang operasyon ug pillion na lang ang mga utanon ug mga prutas nga mas halinon kay sa uban.

-o0o-

            Gamay ra ang puhonan sa tagduma sa umahan.  Apan nakahunat dayon.  Tungod sa iyang lapad nga kasinatian sa patigayon (opisyal siya sa niadto sa usa sa labing dakong kompaniya sa MEPZ). 

            Nga maoy wa sa ubang mga mag-uuma.  Labi nang beneficiaries sa CARP.  Ang pipila nga palarang nakapanag-iya sa gitikad nga luna gipasagdan sa kagamhanan.  Sukwahi sa gilatid sa balaod nga support services aron makabarug sa ilang kaugalingong mga tiil.  Dali rang gilamoy sa tigpatanto.  Naghuwaw intawon ang panguma kay gibagyo sa makalilisang nga utang.  Way laing kapilian ang mga mag-uuma gawas sa pagtahan sa ilang mga luna.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 2, 2009

              DAWAT SA TAHAS

 

       Unsaon nimo pagkumbinser ang usa ka tawo nga duna siyay kapuslanan?  Unsaon siya pagdasig pagtabang sa iyang isigkatawo?  Unsaon siya pagpahinumdom nga dunay maminaw sa iyang tingog?  Nga dunay matandog sa iyang pagpakabana?

            Unsaon nimo pagpasalig ang usa ka tawo nga wa siya mag-inusara?  Nga di siya magbinugtong pag-atubang sa mga pagsuway nga iyang mahiagoman?  Nga di krimen ang makiangayong pagbarug alang sa iyang katungod?  Nga di paghikog ni pagpakabuang ang pagsukol sa mga mapahimuslanon ug mga madaugdaugon?  Bisan unsa pa nila kadagko?

            Unsaon nimo pagpahigmata ang usa ka tawo nga kabahin siya sa katilingban?  Nga ang bisan unsay iyang buhaton, o di buhaton, may kahulogan sa kinabuhi sa uban?

-o0o-

            Mao ni ang mga pangutana nga naghamok nako isip magsisibya.  Labi na sa dakong bahin sa tuig nga bag-o lang natapos.  Unsa man tuod ang kapuslanan sa akong mga sibya?  Kon di kong kadapit sa pagtagad sa mga tigpaminaw, kapukaw sa ilang pagpakabana, kadasig nila sa pagtingog ug pagbarug ug kaawhag nila sa paglihok ug pakigbisog sa alang sa kalingdong?

            Wa ko mahasol ning mga pangutanaha sa unang mga tuig sa akong pagpanibya.  Sa sinugdanan, igo na nga mabatian ang akong tingog sa kahanginan.  Human sa pila ka tuig, igo na nga may naminaw sa akong mga sibya ug nakakita og kahulogan sa akong gihuptan nga mga baruganan.

-o0o-

            Samtang nagkadaghan ang akong mga uban, nagsugod kog pangutana sa akong kaugalingon kon kutob ba lang ko sa pagbasa sa mga balita?  Igo ba lang kong magsumay-sumay sa mga tinubdan sa balita?  Igo ba lang kong mohatag og luna sa mga timang ug tiyabaw sa katawhan—bahala na kon igo lang silang bungul-bungolan?

            Kon maghilas-hilas ko pagbarug isip tigpamaba sa dinaugdaog nga katawhan, magpakaaron-ingnon ba nga tibuok ang akong tingog?  O igo lang mobatbat sa pinalutaw nga mga pamahayag nga morang wali sa mingaw nga simbahan?  O mangahas pagwakli sa tanang panagana ug mangisog sa kinatumyan sa akong tingog pagsuway pagtay-og sa mga higanteng hubog sa gahom?

-o0o-

            Ika-25 ron nakong tuig isip magsisibya.  Nagsugod ko isip campus reporter sa DYLA niadtong 1984.  Ubang kabos nga katakos ug langgis nga tingog, akong gihulagway ang kahimtang sa mga tinun-an ug mga tulunghaan.  Nga way kalainan sa kinabag-an sa katawhan sa mas dako nga katilingban.

            Karon nga nagsugod na og kapawot ang akong tutonlan, matental ko sa pagpunit og mas dagkong hagit, paghimog mas dagkong gimbuhaton ug pagkab-ot og mas bugtawng katuyoan.  Apan inanay na kong nigakos sa kamatuoran:  Di ko mas ligdong ni mas utokan kay sa katawhan.  Ila ra kong gitahasan paghatag sa tukma nga kasayuran ug makiangayon nga baruganan.  Sila, di ako, maoy magbuot sa sunod nilang himuon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 29, 2008

                        PLANO SA PAPEL

 

            Papel ray gipasikaran sa duha ka adlaw nga pagtak-op ug pag-ayo sa unang taytayan sa Mandaue ug Mactan.  Ang mga tagduma way kasayuran sa kahimtang sa trapiko sa mga adlaw nga ilang gipili.  Wa magsusi unsay mga adlaw nga labing gamay rang mga sakyanan nga malangan.

            Ang labing haom untang mga adlaw pag-ayo sa taytayan—kon tinuod man nga di kapaabot sa Semana Santa kay kinahanglang gastuhon nang kuwarta karong tuiga—maong Disyembre 25 ug 26.  Kanus-a mingaw ang kadalanan kay namahuway ang mga Sugbuanon sa ilang panimay.  Mas daghang nabara sa ilang gipili nga Disyembre 27 ug 28 kay nagsugod na mang pangompra alang sa bag-ong tuig.

-o0o-

            Mao ni nahitabo sa kasagaran sa mga proyekto sa kagamhanan.  Gilusad nga way klarong pagtuon.  Ang mga nag-umol sa proyekto igo lang nag-irag-irag sa hunulhunol nilang mga lingkoranan.  Nagtamod sa way kahulogan nga mga numero sa mga papel nga gihikyad sa ilang atubangan.

            Pulos nagdali alang sa sunod nilang mga lakaw.  Pulos way panahon pagtuki unsa kakinahanglan ug kamakiangayon ang mga lakang nga ilang gipasiugdahan.  Pulos way pagpakabana kon makatabang ba gyod sa katawhan ang ilang gipasiugdahan.  O lain na sang pagwaldas sa buhis sa katawhan alang sa mga butang nga way kapuslanan.  Kansang bugtong katuyoan mao ra nga may ikapuno sa taphawng mga kuwentada kon paninglan na unsay bugti sa ilang gidawat nga dagkong suholan.

-o0o-

            Subo apan tinuod ang gikumpisal ni Jun Lozada atol sa imbestigasyon sa Senado sa iyang paglambigit nilang Pres. Arroyo ug sa iyang bana sa NBN-ZTE scandal:  Nga ang mga proyekto sa kagamhanan wa ipasikad sa panginahanglan sa katawhan; kon dili sa panginahanglan sa mga tigpasiugda.

            Mao diay nga nanguhong ang mga sports complex ug skywalks nga way nanggamit.  Kay ang mga nagpasiugda nag-apas ra diay sa tambok nga mga komisyon.  Apan wa gihapon ning kapugong nila pagpakayab sa higante nilang mga lapida.  Pag-angkon og kredito sa mga proyekto nga, gawas nga gigastohan sa kuwarta nga di ila, di sab alang sa kadaghanan.

-o0o-

            Mangiyugpos ug magpakahilom ba lang gihapon ta ning klarong tulis sa atubangan?  Kon di ta motiyabaw, mag-anad lang ang atong kadagkoan sa kagamhanan paghimo sa ilang katungdanan ug sa atong panudlanan isip gatasan sa ilang personal nga kabulahanan.

            Kitay nagbutang nila sa katungdanan.  Kitay nagbayad sa ilang suholan.  Kitay magbuot hangtod kanus-a sila nga magtungkawo sa gahom.  Kon gawas nga wa katuman sa tahas nga atong gisangon ngadto nila gikawkaw pa gyod ang atong hinagoan, di kaha maayo nga ato nang butangan og kinutoban ang ilang kamabudhion ug kamapahimuslanon?  Tugotan ba nato sila nga magpadayon pagbugalbugal sa katawhan?  O panahon nang pailhon nga mga suluguon lang sila sa tinuod nga Haring Lungsod?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com