Arangkada of Leo Lastimosa for October 11, 2009

                        Kasaysayan sa tabang

 

            Ang among pagpangahas pagpangayo, pagtigom ug pag-apud-apod sa mga hinabang gikan sa manggihatagon nga mga Sugbuanon ngadto sa makaluluoy nga mga biktima nagsugod sa pipila lang ka pamilya sa gagmayng mga sunog nga niulbo dinhi sa Sugbo pila na ka tuig ang nilabay.  Ang among mga boluntaryo nga mamutos sa mga hinabang mao ang mga sakop sa Association of Concerned Texters (ACT).

            Nakasuway mi og pipila ka dagkong sunog ug baha nga gatosan na ka mga pamilya ang nabiktima.  Apan takos gihapon ang ACT nga nitabang namo.  Abtan hinuon mig usa ka semana una makatigom ug igong hinabang aron nga mahatagan ang tanang nawad-an sa ilang mga pinuy-anan ug kabtangan.

-o0o-

            Ang unang dakong katalagman nga nisuway unsa katakos ang among Kapamilya Relief Campaign mao ang pagdahili sa bukid sa Barangay Guinsaugon sa St. Bernard, Southern Leyte.  Nalumos mi sa mga hinabang nga niabot sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.  Di lang tungod sa kadaghan sa mga hinabang kon dili sa kalisod ug kalangay sa pagpada nila ngadto sa Guinsaugon.

            Ang ACT wa nang kaato pagpamutos sa tanang hinabang.  Takos silang giabagan sa ubang mga boluntaryo.  Kay wa may container vans nga makaanam paghabwa, ang mga hinabang niliyok sa tibuok namong complex, nipuno sa among lobby ug tanang agianan ug nitungtong pa gani hangtod sa ikaduhang andana sa among building.

-o0o-

            Ang kasinatian sa Guinsaugon nakaandam namo sa mas lapad nga kadaot sa mas daghang mga dapit nga naigo sa Bagyong Frank.  Labihang daghana sa mga hinabang nga gawas nga naapod ang tanang mga biktima sa amihanan ug habagatang Sugbo nakahikap pa gyod ang kamatinabangon sa mga Sugbuanon sa mga biktima sa Iloilo, kansang tibuok dakbayan nalubong sab sa baha sud sa pila ka adlaw.

            Mao toy labing kapoy sa mga boluntaryo.  Nagtukaw sila pagpuno ug pagkuyog sa barko paingon sa isla sa Bantayan ug sa mga trak paingon sa Bogo, San Remegio, Medellin ug Daanbantayan.  Nakauban sab ko sa duha ka adlaw nga way hunong nga biyahe sa trak paingon sa Bacolod ug Iloilo ug balik sa Sugbo.

-o0o-

            Duha ka labing laksot namong kasinatian:  Gikawat sa mga polis ug sa kapitan sa St. Bernard ang mga hinabang sa atubangan mismo sa among mga boluntaryo nga naglakip sa mga sakop sa Philippine Navy; ug gibato mi samtang nag-apud-apod og hinabang sa mga biktima sa sunog sa Guizon ug Mantuyong sa Mandaue pinasikad sa way klarong listahan sa pamunoan ni kanhi mayor Teddy Ouano.

            Ang nagpadayon nga relief operations alang sa mga biktima nilang Ondoy ug Pepeng maoy kinadak-an.  Mao say kinasayonan.  Mas daghang mga hinabang, mas daghang mga boluntaryo ug mas paspas nga napada sa mga biktima tungod sa tabang sa unom ka higanteng mga kompaniya sa barko.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 10, 2009

                Padayon ang tabang

 

            Gitapos na unta namo ang pagpangayo og mga hinabang alang sa mga biktima sa bagyong Ondoy sa dul-an sa gatos ka hatdanan sa mga dakbayan, kalungsoran, mga simbahan ug mga tulonghaan ug mga bay patigayon sa Sugbo, Bohol ug Negros Oriental.  Hapit na gyod unta namo tak-opi ang pagpanawat ug pagpamutos sa mga hinabang.

            Apan si Ondoy gisundan dayon ni Pepeng.  Nga nagdumili pagbiya sa Luzon, bisan katulo na magbalikbalik pagtugpa sa yuta, hangtod nga nalabwan niyang kalapad sa kadaot ug ang gidaghanon sa mga nabiktima ni Ondoy.  Maong wa mi laing kapilian.  Gawas sa pagpadayon ug pagpalapad pa sa Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa nagsunudsunod nga bangis nga mga katalagman.

                        -o0o-

            Dakong pangahas ning among gihimo.  Napasundayag na sa mga Sugbuanon ang ilang way kinutoban nga kamanggihatagon.  Napuno na namong 44 ka container vans sa 870 toneladas nga sinakong bugas, kinarton nga sardinas, noodles ug ubang pagkaon ug bantal sa mga sinina ug ubang gamit sa panimay nga gibanabanang mobalor og P26.1 milyones ug may nahibilin pang dugang hinabang sa Kapamilya Relief Operations Center sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue nga balor og P10 milyones.

            Nahadlok kong natiti nang kamatinabangon sa mga Sugbuanon.  Apan nadugangan ang mga nagkinahanglan sa dinalian nilang tabang.  Maong uban ang tumang panagana manuktok na sab mi sa makausa pa sa inyong kasingkasing.

                        -o0o-

            Uban ang pamasin nga may nahibilin pa sa inyong kataposang hiniposan, ug nga nikalawat mo nga ang tinuod nga pagtabang mao ang paghatag hangtod masakitan, ablihan namo pagbalik ang mosunod nga mga hatdanan sa mga hinabang:

·        Fuente Osmena (tapad sa police station) nga dumalahon ni Acting Mayor Michael Rama ug sa Cebu City Disaster Coordinating Council;

·        Mandaue City Hall Plaza nga dumalahon ni Mayor Jonas Cortes ug sa DSWD;

·        Talisay City Hall nga dumalahon nilang Mayor Soc Fernandez, Konsehal Rudy Cabigas ug sa DSWD;

·        Lapulapu City Hall nga dumalahon nilang Mayor Arturo Radaza ug sa DSWD;

·        Mactan Cebu International Airport nga dumalahon nilang General Manager Danilo Francia ug Ahmed Cuizon; ug

·        Minglanilla Parish.

                        -o0o-

            Labing uwahing mga hinabang nga among nadawat:  P2 milyones gikan sa Chong Hua Hospital; P203,941 gikan sa St. Theresa's College; P95,000 gikan sa Tsuneishi Technical Services Inc.; 50 ka sakong bugas humay gikan ni Go Sing King sa Cenapro; 20 ka sakong bugas humay gikan sa Philippine Chinese Spiritual Temple; ug P100,000 nga balor sa bugas ug pagkaon gikan sa usa ka kompaniya sa Mepz.

            Ang cash donations nga among nadawat nikabat na og kapin sa P5.2 milyones.  Wa ni apil sa mas dagkong cash donations sa mga Sugbuanon nga direktang gi-deposito sa account sa Banco de Oro sa ABS-CBN Foundation Inc.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 9, 2009

                        Boto sa Internet

 

            Bisan unsaon pa pagbalikas ni Mikey Arroyo ang Facebook, bisan unsaon pa pagtunglo sa pipila ka sektor ang kasayon sa pagpakatap sa hubo nga mga hulagway sa usa ka beauty queen sa Carcar, habagatang Sugbo sa YouTube, Multiply ug ubang social networks, di malalis ang kamahinungdanon sa internet sa pagsangyaw sa labing dinalian, mahinungdanon ug mapuslanon nga kasayuran.

            Ang pornograpiya usa lang sa di kapugngan nga daotang mga epekto sa bag-ong teknolohiya.  Apan ang internet inanay nang nakamatngon sa panginahanglan pagpanalipod sa inosenteng mga biktima.  Ang FB, YouTube ug Multiply paspas kaayong makatangtang sa mga sinuwat, hulagway o video nga reklamohan ug mapamatud-an nga hilas, kinawat o iresponsable.

                        -o0o-

            Labihang sayona sa akong trabaho tungod sa internet.  Makatan-aw ug makapaminaw ko sa tanang mahinungdanon ug buhing mga sibya sa telebisyon ug radyo sa nagkalainlaing kanasuran pinaagi sa digital media players (Winamp, VLC ug Windows Media Player).

            Makalili ko sa tanang balita sa labing dagko ug kasaligang mga pamantalaan sa tibuok kalibotan sa usa lang ka pamilok, inay mogasto og daghang mga takna pagtultol ug pagbukas sa tagsatagsa nila ka websites, pinaagi sa Google Reader.  Inig lingkod nako sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya matag buntag mahibawo na ko nagkasabot na ba silang Villar ug Noli, pilay labing uwahing popularity ratings nilang Noynoy ug Chiz, ikapila nang duaw ni Arroyo sa Pampanga ug unsa kanindot ang labing bag-ong pakigpung ni Obama.

                        -o0o-

            Dakong bahin sa inadlaw nga news operations sa among sibyaanan napasayon sab sa internet.  Inay mogamit mig daghang papel pagpatik sa scripts sa among newscasts, ablihan lang namo ang webpage sud sa announcer's booth nga gisuwatan sa news desk sa mga detalye sa mga balita ug sa lead-ins sa field reporters.  Kinsa mahimo nang molaktaw sa naandang landline ug UHF handheld radio aron paghatag og mas tin-aw nga taho pinaagi sa Skype o GTalk.

            Among silingan nga ABS-CBN TV Newsroom makabasa sab pinaagi sa intranet sa nasuwat-na-apan-wa-pa-masibya nga mga balita sa nagkalainlain namong news platforms sa ABS-CBN News Channel, Channel 2 ug ABS-CBN Interactive.

                        -o0o-

            Dungan sa pag-ulbo sa sex scandal sa Carcar, nakaplagan nako ang usa ka yanong application nga mohimong mas sayon pa gyod sa pagtultol ug pagbasa sa labing bantogan nga mga libro sa kalibotan.  Ang Netbook sa Adobe Air makahatag nimo sa links sa tanang mga libro sa libreng online library sa Gutenberg project.

            Naghinamhinam na kong makabasa sa 12 ka volumes sa memoirs ni Napoleon Bonaparte, sa kinatibuk-ang kasaysayan sa labing makasaysayanon nga mga gubat ug rebolusyon ug sa labing makapakugang nga mga libro sa Vatican ug sa Islam.  Ang Netbook may adunahan sang imbentaryo sa mas bag-o nga audio books kon kapoyan na kong mobasa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 8, 2009

                        41 ka vans

 

            Padayon ang pagbaha sa mga hinabang sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila ug kasilinganang mga lalawigan.  Sa akong pagsuwat ini, hapit na mapuno og relief goods ang ika-41 nga container van.  40 sa vans 20-footer, ang usa 10-footer.

            Ang 810 toneladas nga sinakong bugas, kinarton nga sardinas, gatas ug noodles ug pinutos nga mga sinina, sapatos, tsinelas, banig, habol ug mga gamit sa panimay ug mga tulonghaan gibanabana nga mobalor og P24.3 milyones.  Ingon ini na kadaghan ang natumpi nga mga hinabang nga nahimo nga  gamhanan nga simbolo sa way kinutoban nga kamanggihatagon sa mga Sugbuanon.

                        -o0o-

            Ang labing dakong gimbuhaton sa kaliboan ka mga boluntaryo nga way kakapoy nga nipalihok sa Kapamilya Relief Operations Center sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City adlaw ug gabii mao ang paghagpat ug pagputos sa mga sinina ug ang paghakot sa nahapnig nang mga hinabang ngadto sa container vans.

            Kasagaran mga babaye ug mga tinun-an ang mapailubon nga nangyaka ug nanghapnig sa mga hinabang.  Ilang giipon pagsud sa buwag nga mga sako ang bag-o ug ginamit nga mga sinina alang sa mga lalaki, mga babaye ug mga bata.  Ang mga dagko og lawas nga lalaking mga boluntaryo mao say mangalsa, manghakot ug motumpi sa bug-at nga mga hinabang ngadto sa habog nga vans aron mada na ngadto sa kaulohan.

                        -o0o-

            May mga boluntaryo nga makagahin lang og pipila ka takna.  May pipila sab nga molahutay gyod sa tibuok adlaw.  Ang uban gani magtukaw hangtod sa kaadlawon.  Silang tanan nagda og mga bawon nga pagkaon.  Ang mga tinun-an sa Tojong College dinad-an gyod og pagkaon sa tag-iya sa tulonghaan.  May mga moboluntaryo isip pundok.  O pamilya.  Apan kasagaran nagtagsa-tagsa pagbutho sa sibyaanan aron pagtabang.

            May mga sundawo, polis ug police-trainees nga nitabang pag-alsa sa labing bug-at nga mga hinabang.  May mga relihiyusong pundok sab nga gawas nga nihatod og mga hinabang, nipagamit sab sa ilang mga sakyanan aron ihakot sa relief goods ug nitabang pa gyod pagpamutos.

                        -o0o-

            Nipaspas pag-ayo ang pagkarga sa relief goods dihang giboluntaryo sa Muana Construction ang ilang mga mamumuo sa duha ka sunudsunod nga adlaw.  Way tihik-tihik ang ilang trabaho kay gihatagan sa ilang naandan nga suholan ug gigiyahan pa gyod sa ilang babaye nga mga tagduma.

            Naukyab sab ang mga boluntaryo dihang nikuyog nila ang mga kawani sa kontrobersiyal nga imnanan, ang Bakak Restobar.  Nawad-an silag trabaho tungod sa kasamtangan nilang pagpanak-op human naduhig sa kontrobersiya sa anak ni Cebu City Mayor Tomas Osmena.  Apan ang tag-iya sa Bakak, si Ricky Aznar, nihatag nilag suholan ug mao pa gyod ang nangunay pagpangu nila pagpamutos ug pagpanghakot sa mga hinabang.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 7, 2009

                        Pahimus sa baha

 

            Naa pa ba sa tarung nga panimuot ang pamunoang Arroyo?  Ang labing uwahi nilang mga lakang—gikan sa pagsipong sa tanang donasyon gikan sa ubang kanasuran ug pagbuhis sa mga hinabang nga di moagi sa DSWD ngadto sa pagdeklarar og state of calamity sa tibuok nasud, di lang sa Metro Manila ug sa mga dapit sa Luzon nga maoy naigo sa mga bagyong Ondoy ug Pepeng.

            Desperado na ba gyod si Arroyo?  Tinuod bang gusto lang nga magpa-pogi sa pagsipong sa tanang langyaw nga mga hinabang alang sa mga biktima sa baha?  Tinuod bang gusto lang manguwarta mao nga hasta ang mga hinabang bunalan na og makalilisang nga buhis?

                        -o0o-

            O, sama sa naandan, naabtikan na sab ni Arroyo ang tanan niyang mga kaatbang?  Kinsa nag-piyesta sa pagpaburot sa kadaot sa baha ug pagtunglo sa kalangay sa kagamhanan pagtabang sa mga biktima.  Uwahi nang nakamatngon nga mahimong natukob na nilang paon sa posibleng paggamit ni Arroyo sa katalagman paglugway sa iyang pagpabilin sa gahom.

            May sukaranan ang ilang kabalaka.  Ngano man tuod nga giapil sa state of calamity ang ubang bahin sa nasud, sama sa Sugbo, Kabisay-an ug Mindanao, nga wa maggusbat sa bagyo?  Ug nganong nipasidaan man ang Malakanyang nga molungtad ang deklarasyon og usa ka tuig, lapas sa termino ni Arroyo nga gitakdang mapupos na sa Hunyo sa sunod tuig?

                        -o0o-

            Tungod sa nasudnong state of calamity, mahimo nang lakturon ug laktawan ang mga lagda sa subasta, maggasto nang Arroyo ug sa iyang alyadong lokal nga mga opisyal ang ilang calamity funds pagpalambo sa ilang mga kandidatura sa 2010 ug magamitan og puwersa ang katawhan nga wa nay bisan gamayng gugma nga nahibilin alang sa mga nagtungkawo sa gahom.

            Apan, salamat sa way kukauwaw nga eskandalo sa pamunoang Arroyo, mas mabinantayon nang katawhan.  Di na sila mosugot nga binastosan pag-usab.  Ang nilambo nga nasudnong pagpakabana makabaraw sa bisan unsang paugat nga gilaraw sa Malakanyang.

                        -o0o-

            Niang labing uwahi nga mga numero sa tabang sa mga Sugbuanon sa Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila ug kasilinganang mga lalawigan:  P3.5 milyon na ang cash ug tseke nga among nadawat; 36 na ka container vans sa unom ka higanteng mga kompaniya sa barko ang among napuno; ug P20 milyones nga balor sa relief goods ang naghuwat nga mahagpat ug maputos sa mga boluntaryo sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.

            Pipila sa labing uwahing mga hinabang nga among nadawat:  P100,000 nga balor sa pagkaon gikan ni Mayor Avelino Gungob sa Consolacion; 24 ka sakong bugas gikan sa Alay sa Diyos; 16 ka sakong bugas gikan sa Cebu Insurers Club ug kinarton nga sardinas ug sinakong sabon gikan sa M. Lhuillier.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 6, 2009

                        Kumbira sa baha

 

            May sukaranan ang mga pagsaway sa duha ka kamandoan ni Pres. Arroyo:  Una, nga buhisan ang tanang donasyon gikan sa ubang kanasuran nga di alang sa Department of Social Welfare and Development (DSWD); ug ikaduha, nga ang tanang langyawng donasyon alang sa mga biktima sa Bagyong Ondoy kinahanglang moagi sa DSWD.

            Nganong bunalan man tuod og 15% nga donors tax ang mga hinabang alang sa pribadong kahugpongan nga nitabang sa mga biktima kon tinuod nga gitugotan ni sa tariff and customs code?  Ug nganong mamugos man si Arroyo pagsipong sa tanang langyawng hinabang atubangan sa pagduda sa kinabag-an sa ilang kaligdong ug katakos pagtabang sa mga biktima?

                        -o0o-

            Pagka wa gyoy uwaw sa pamunoang Arroyo.  Nagkumbira diay si Arroyo uban sa mga sakop sa iyang gabinete niadtong Miyerkules samtang nagkalisudlisod pa pag-ayo ang mga biktima sa baha.  Ang P200,000 nga seven-course dinner buffet atol sa anibersaryo sa Local Water Utilities Administration (LWUA) gipahigayon sa dapit nga labing grabeng naigo sa baha.

            Gawas sa mahalon ug makapabusdik nga pagkaon, ang party sa LWUA duna pa gyoy live band.  Ang sadya ug luho nga kalihokan sukwahi kaayo kon itandi sa talan-awon sa Malakanyang sa samang adlaw:  Taas nga lumbay sa mga biktima sa baha nga gipakaon lang og mga pan nga way sud ug soft drinks.

                        -o0o-

            Ang pagkabisto nga ang caterer sa party sa LWUA mao sab ang tig-andam og pagkaon sa mga tigom sa National Disaster Coordinating Council (NDCC) di makatabang pagpapas sa sibaw nga mga reklamo sa ilang kalangay pagtabang sa mga biktima sa baha.

            Apan ang mas dakong suliran ni NDCC Chairman Gilberto Teodoro mao ang iyang pasiatab nga nahatagan na sa tanang hinabang ang tanang mga biktima sa katalagman.  Samtang makatabang sa mga pangangkon nga siyay labing takos nga mobanos pagduma sa nasud, may gamayng suliran ang iyang sulti:  Wa ni motakdo sa tinuod nga pait ug apiking kahimtang sa mga biktima.

                        -o0o-

            Nihunong na sa pagpangayo, ang Kapamilya Relief Campaign nagpadayon pa sa pagpanawat sa way kinutoban nga mga hinabang alang sa mga biktima sa katalagman.  Kinsa man tuod mi nga mangahas pagbalibad ug pagsalikway sa kamanggihatagon sa mga Sugbuanon bisan sa pag-awas na sa among mga bodega?

            P3.3 milyones na ang cash donations ug mga tseke ang among nadawat.  32 na ka container vans sa unom ka higanteng mga kompaniya sa barko ang among napuno sa 630 toneladas nga relief goods nga gibanabanang mobalor og P19 milyones.  May nahibilin pa sa ABS-CBN Cebu Relief Operations Center sa Jagobiao, Mandaue City nga relief goods nga balor og P15 milyones nga naghuwat nga mahagpat ug mahakot sa kaliboan ka kugihan nga mga boluntaryo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 5, 2009

                Paghunong sa tabang

 

            Pormal nang gipahibawo ang paghunong namo og panawat og mga hinabang sa Kapamilya Relief Campaign alang sa mga biktima sa baha sa Metro Manila ug ubang mga lalawigan.  Kini tungod sa kakuwang na namo og mga bodega nga kabutangan sa mga hinabang ug sa kakapoy na sa mga boluntaryo nga nanghakot ug namutos sa mga hinabang.

            Apan unsaon nimo pagpahunong ang katawhan sa pagtabang?  Bisan gipahibawo na ni Acting Cebu City Mayor Michael Rama nga gitak-opan nang drop-off point sa Fuente Osmena aron makatingob sila sa pagpangandam alang sa posibleng kadaot nga mahimo sa Bagyong Pepeng, daghan lang gihapon ang nangabot nga naproblema nang mga polis sa Fuente asa ipamutang ang mga hinabang.

-o0o-

            Nga mao say kasagaran namong kasinatian sa Kapamilya Relief Campaigns sa nangaging mga katalagman.  May nangabot gihapon nga mga hinabang bisan pila na ka semana human namo tak-opi ang kampanya.  Mahimo mao gihapoy mahitabo ning labing uwahi nga kalihokan.

            Mahimo nga wa intawon dayon makatigom og kuwarta o mga butang nga ikatabang sa mga biktima.  Mahimo nga nagtigom pang ilang kahugpongan ug nanghipos pa sab og mga hinabang nga ilang ikahatag.  Mahimo gani nga dugay nga nakapili unsa ang ikatunol nga labing tukma nga hinabang.  Mahimo sab nga di silang kadawat nga kabutangan og kinutoban ang pagtabang.

-o0o-

            Mao nay nakalisod sa bisan unsang kampanya pagtabang sa mga biktima sa katalagman.  Ang pagtigom sa mga hinabang maoy labing sayon—nga di sab ingon ana kasayon kon magsunudsunod ug di sama kadako ang mga katalagman.  Mas lisod ang paghapnig sa mga hinabang aron nga managsama ang madawat sa tanang mga biktima ug pagpada sa mga hinabang ngadto sa dapit nga nahitaboan sa labing dali nga panahon.

            Wa maghinobra ang mga hinabang.  Daghan pang mga biktima sa baha ang wa maabti sa makiangayon nilang bahin sa mga hinabang.  Ang labing dakong babag mao ang malukpanon nga kahimanan pagpada dayon sa mga hinabang ngadto nila—labi na kon mag-iyahay ang kagamhanan ug ang pribadong sektor.

-o0o-

            Ang kakuwang sa kahimanan pagpada sa mga hinabang ngadto sa mga biktima maoy makapatumaw sa sunod nga suliran—ang kakuwang sa pundohanan.  Di sayon ang pagpangita og libreng bodega, sama nga dako kaayong hasol alang sa mga kompaniya sa barko ang pagpabilin sa container vans nga puno sa relief goods sa ilang container yard, nga wa na hinuon silay magamit nga kahakotan ug kabutangan sa ubang natanggong nga mga kargamento nga ila untang kapabayran.

            Lusot na lang namo ang kakapoy sa mga boluntaryo.  Ang kamatuoran mao nga labihan na namong ikoga.  Way kinutoban ang ilang kakugi ug kadasig hangtod nga duna pay nagkinahanglan sa ilang tabang.  Di lang mi gustong magpalabi og pahimus.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com