Arangkada of Leo Lastimosa for January 24, 2010

                        Cerge ug Mao

 

            Usa sa mga kawsa ni anhing Cerge Remonde isip magsisibya, kapid-an na ka katuigan ang nilabay, mao ang pagbatok sa komunismo.  Gawas sa iyang inadlaw nga mga komentaryo nga nagsaway sa ideyolohiya sa DYLA, nagtukod siya sa People's Alliance Against Communism (PAAC).  Nga nahimong labing aktibong kaabag sa militar ug kapolisan pagdaog pagbalik sa kasingkasing ug hunahuna sa katawhan nga nadani sa mga komunista.

            Bisan kaming batan-ong mga sakop sa "A Team" gipaapil sa kawsa.  Gipada ko niya sa mga lalawigan sa Mindanao nga gihugpaan sa mga rebelde aron modiskurso sa rallies batok komunismo.  Pipila sa among kaubanan naghupot og armas human pasidan-i nga mahimong ig-on mi sa Sparrow Units sa NPA.

-o0o-

            Kay aktibista man ko sa tinun-an pa sa USJ-R, kanunay ko niyang gisungog.  Gihulagway ko niya nga maoy labing takos nga makabutyag sa mga pangabuso ug pangilad sa mga rebeldeng komunista.  Giawhag pa gani ko niya pagtug-an sa among kaubanan sa mga linya sa propaganda sa mga komunista aron mahimoan og labing maayong tubag.

            Wa kong kabantay nga lain na og tinan-awan ang ubang mga aktibista.  Kay ang bisan unsang nihit nga mga takna nga nahibilin human sa among pagpanghipos og mga balita ug pagtunglo sa komunismo gigahin pagtudlo unsaon pagpanalipod ang among kaugalingon atubangan sa nag-usbaw nga pagpamatay sa mga anti-komunista.

-o0o-

            Hangtod nga nibiya ko sa DYLA ug nakakita na si Remonde og laing mga kawsa.  Dihang siya nay tagduma sa Presidential Management Staff (PMS), gisultihan ko niya nga inanay nang nausab ang iyang pagtan-aw sa ideyolohiya nga iyang gikasilagan.  Matod niya inanay na siyang niggakos sa mga panglantaw nga iyang gisalikway niadto.

            Maong wa ko mahibung nganong apil sa labing una nga nipadayag og kasubo sa kamatayon ni Remonde mao si Kongresista Satur Ocampo ug ubang kadagkoan sa walhong mga pundok.  Kinsa nihulagway nang Remonde nga, bisan sa daghan nilang nangagi nga mga panagsungi, usa ka matinud-anong alagad sa kagamhanan.

-o0o-

            Ambot nahibaw-an ba nilang Ocampo ug kaubanan nga usa sa nabantog nga paagi sa pakiggubat sa mga rebeldeng komunista maoy gigamit ni Remonde sa pagsakmit sa labing dako niyang kadaogan sa wa pa makalingkod sa Malakanyang—ang pagbungkag sa monopoliya sa higanteng networks sa kaulohan sa liderato sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP).

            Mapailubon ang pakigbisog ni Remonde pag-angkon sa di-na-malabwang unom ka sunudsunod nga tuig isip nasudnong presidente sa KBP.  Nilibot siya sa nasud ug gikumbinser ang gagmayng networks nga angay silang maghiusa.  Si Remonde ang gituboy dihang nakaplagan sa promdi nga mga magsisibya ang ilang hiniusang tingog.  Way kalainan giunsa pagdaog ni Mao Tse Tung sa Tsina—nagbawudbawod nga paglihok sa kalungsoran paglibot ug pagsakmit sa dagkong dakbayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 23, 2010

                        Maapsan pa ba?

 

            Ang labing makapaalarma alang sa mga kaatbang ni Senador Noynoy Aquino mao ang pagpabilin sa iyang rating sa 45%.  Bisan sa pagsulbong sa ratings ni Senador Manny Villar ug karong bag-o sa ratings ni kanhi presidente Joseph Estrada, wa maibani ang base ni Aquino.  Ang iya rang mga kaatbang maoy nagkinawatay apan wa gyod matandog ang iyang boto.

            Ang sunudsunod nga surveys nga gigastohan sa kampo ni Villar nagmatuod di lang sa kadako sa iyang puntil.  Kon dili sa iyang determinadong paningkamot pagpangita og paagi nga maapsan niya si Aquino.  Nakalipay ni Villa rang pag-us-os sa ratings ni Aquino gikan sa 65% niadtong Oktubre ngadto sa 51% sa Nobyembre hangtod sa 45% sa Disyembre.

                        -o0o-

            Sa labing menos tulo ka nasudnong surveys sa Disyembre, wa na mokanaog ang ratings ni Aquino.  Ang pagtidlom ini ngadto sa 44% sa usa ka survey gibasol sa margin of error nga 2%.  Ang kampo ni Villar mismo nangita na og laing mga tinubdan sa dugang mga boto.

            Di makadasig ang mga numero nga ilang nakit-an.  Sa survey sa SWS dayong tapos sa Disyembre sa niaging tuig, di motubo ang ratings ni Villar kon moatras sa iyang kandidatura si kanhi defense secretary Gilberto Teodoro.  Nakaplagan sab nila nga kon di mohinayon pagdagan si Estrada, ang masang mga botante mopaluyo ni Aquino, di ni Villar.

                        -o0o-

            Ang gilaoman sa kampo ni Villar mao nga ang surveys karong Enero mohatag og mas makapadasig nga hulagway.  Lima na ka buwan human sa kamatayon ni kanhi presidente Cory Aquino, busa di na ingon ana kalab-as ang kahinugon ug pagbangotan sa katawhan nga niisip ni Aquino nga labing mahinungdanong kabilin sa iyang mga ginikanan.

            May pasidaan hinuon si kanhi senador Ralph Recto sa iyang suod nga higala:  Inigsugod sa campaign period sunod buwan, di nang kapatuyang si Villar sa gidaghanon sa iyang TV ug radio ads; ug may kahigayonan na pag-apas silang Aquino ug ubang kandidato nga di sama kaadunahan og pundo.

                        -o0o-

            May sukaranan ang pangagpas nga kon magpabilin sa 45% ang ratings ni Aquino inig sugod na sa 90 ka adlaw nga campaign period, human na ang piniliay.  Mas taas pa ang iyang ratings kay sa kang Estrada niadtong kinapungkayan sa iyang popularidad sa 1998.

            Ang ka way makinarya ni Aquino nakapatumaw sa pagduda mahimo bang aktuwal nga mga boto ang pagpaluyo sa iyang mga dumadapig.  Wa say klarong makinarya si Estrada sa iyang pagdagan.  Apan ang kataas sa iyang ratings maoy nakapalisod sa bisan unsang pagsuway pagtikas sa piniliay.  Nga maoy pasidaan sa beteranong mayor sa Negros Oriental:  Mobotar ang katawhan ni Aquino bisan unsay sulti sa ilang gihangad nga mga mayor, mga kongresista ug mga gobernador.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 22, 2010

                        Bayaning gitalikdan

 

            Kaluoy sa Pinay nga nagtrabaho isip tiglimpiyo sa usa ka klinika sa Saudi Arabia:  Gilugos sa iyang kauban sa trabaho, gibilanggo dihang nakaplagan nga nagsabak, nakuhaan sa iyang gisabak tungod sa pait nga kahimtang sa bilanggoan ug lapdosan pa gyod og 100 ka higayon kon makagawas na.

            Ang pait niyang kahimtang nahiagoman human nakalingkawas sa  nahauna nga kontrata sa panrabaho sa Dubai.  Diin gidaugdaog siya sa employer nga wa magtagad pagpakaon niya.  Gipakaingon niya nga makadawat og mas makiangayon nga pagtagad gikan sa bag-o niyang gitrabahoan sa silingang nasud sa Tungatungang Sidlakan.  Apan mas pait pa man diay hinuong kalbaryo ang nagpaabot niya.

                        -o0o-

            Tungod sa padayon niyang pagkabilanggo sa Saudi, ang OFW wa nay suholan.  Nga mao ray gisaligan sa tulo niya ka gagmayng mga bata nga nahibilin dinhi sa Pilipinas.  Nahunong sa pag-eskuyla ang duha sa tulo niya ka anak nga nagpangedaron og 15 ug 14.  Ang kamanghoran 5 anyos pa.

            Ang mga bata way kasayuran kanus-a makalingkawas ang ilang inahan gikan sa Saudi ug mahibalik sa Pilipinas.  Labaw na nga wa silay kasayuran unsay kaugmaon nga nagpaabot nila karon nga wa nay panginabuhi ang ilang inahan.  Ang kalinghod sa ilang panuigon wa makapanalipod nila gikan sa sangpotanan sa kapakyas sa kagamhanan pagmugna og tarung nga kahigayonan nga trabaho alang sa ilang inahan dinhi sa ilang kaugalingong nataran.

                        -o0o-

            Wa igkita sa bisan asang bahin sa panaugdaog nga nahiagoman sa OFW ang kagamhanan.  Way buhatan nga nakapugos sa unang employer sa Dubai paghatag sa tukma niyang suholan ug mga benepisyo, way buhatan nga nakahatag og kaisog sa OFW pagreklamo nga gilugos siya; way buhatan nga nakapasabot sa Saudi nga mas makiangayon ang pagsilot sa nanglugos kay sa biktima; ug way buhatan nga nakalukat niya gikan sa bilanggoan sa wa pa unta makuha ang iyang gisabak.

            Kini bisan kon ang OFW niagi sa tanang legal nga proseso sa POEA ug nakabayad sa OWWA.  Inutil ang POEA pagpatuman sa kontrata sa panrabaho.  Labawng way nahimo ang OWWA pagpanalipod sa labing batakan niyang katungod.

                        -o0o-

            Ang OFWs nakapada og hangtod $17 bilyones matag tuig.  Ang ilang dollar remittances maoy nakasagang sa labing bangis nga epekto sa kalibotanong krisis.  Mga ekonomista nagkauyon nga kon mohunong ang OFWs pagpada og dolyar sa ilang mga kapamilya, hingpit nga mahugno ang nasudnong ekonomiya.

            Tungod sa dako nilang tampo, gipasidunggan sa kagamhanan ang OFWs nga bag-ong mga bayani.  Kinasingkasing gyod tingali ang pag-ila kay wa man magtagad ang kagamhanan pagpanalipod sa OFWs gikan sa mga panamastamas sa langyawng kanasuran nga ilang gitrabahoan.  Matinud-anon gyod tingali ang pasidungog kay bisan ang Comelec nisalikway man sa pagsuway sa OFWs pagsalmot sa party-list elections, iyawat na lang unta nga may makada sa ilang tingog sa Kongreso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 21, 2010

                        Duguong Sabado

 

            Atubangan sa dakong kanihit sa suplay sa dugo sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan, ang Kapamilya Blood Donation Campaign, nga gipahigayon matag tulo ka buwan sa nangaging katuigan, himuon nang matag buwan karong tuiga.  Gipanghinaot nga mas daghan pa ang makumbinser paghatag sa gasa sa kinabuhi.  Ug wa nay mangamatay dinhi sa Sugbo ug Central Visayas tungod sa kanihit sa dugo.

            Ang Kapamilya Blood Donation Campaign karong buwana, ang una karong tuiga, ipahigayon tibuok adlaw karong Sabado sa Robinson's sa Fuente Osmena sa uptown area sa Dakbayan sa Sugbo.  Ang moduma sa kalihokan—gikan sa pagpangolekta ngadto sa screening sa dugo—mao ang Regional Blood Coordinating Council (RBCC).

                        -o0o-

            Magpadayon hinuon ang dinungan ug mas dako nga Blood Donation Campaign matag tulo ka buwan—nga mao ang gintang sa luwas nga paghatag og dugo ni bisan kinsang himsog nga blood donors.  Dunganon lang gihapon pagpahigayon sa nagkalainlaing shopping malls uban sa naandan namong mga katimbang, ang Regional Blood Council (RBC) sa Department of Health, Philippine National Red Cross (PNRC), Cebu City Medical Center (CCMC) ug RBCC.

            Ang sunod nga dinungan nga blood donation himuon karong Pebrero 6, usa ka semana sa di pa ang Valentine's Day.  Gidapit ang tanang mga suki nga blood donors sa di lang pagtultol paghatag og dugo matag tulo ka buwan kon dili sa pagkumbinser sab sa ilang mga kapamilya ug mga higala sa di sab pagmakuli paghatag sa gasa sa kinabuhi.

                        -o0o-

            Ang Blood Donation Campaign karong Sabado isibya nga buhi sa sinemanang tulomanon nga "Halad sa Kinabuhi" sa ABS-CBN Channel 3.  Tukion atol sa tulomanon ang kamahinungdanon sa dugo pagluwas sa mga biktima sa katalagman ug mga balatian.  Kay wa na may gitugotan nga blood banks, ang boluntaryong donasyon sa dugo ra gyod ang bugtong dag-anan.

            Tukion sab ang nag-unang mga hinungdan ug mga paagi pag-iban kon di man sa hingpit nga paglikay sa atake sa kasingkasing ug ubang susama nga mga sakit.

                        -o0o-

            Tungod sa kamatayon ni Press Secretary Cerge Remonde, daghang mga magsisibya nikumpisal nga nihunong na sila pagkaon og baboy.  Naglaraw na sab ang pipila pagbiya sa inom ug pagpanigarilyo.  May mga nangahagad na sab nako nga makigpanlakaw o mag-jogging gyod sa weekends.

            Ang high blood pressure usa ka mabudhion nga sakit.  Motakboy ni di lang sa mga hamtong kon dili apil na sa mga batan-on nga bisyuso.  Mahimong way mabatyagan nga bisan unsang timaan ang pasyente.  Mao nga wa lay himuon ni usbon sa ilang pataka nga pagkaon, labi na sa tambok ug parat, way hunong nga inom ug way klarong pagkatug ug ehersisyo.  Hangtod nga uwahi na ang tanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 20, 2010

                        Si Mr. Remonde

 

Wa ko makugang pagkakita ni Press Secretary Cerge Remonde kadlawong dako niadtong Sabado sa galleon nga sakyan sa imahen ni Sr. Sto. Nino sa Ouano Wharf sa Mandaue. Kay nabatasan na man niya sa daghang katuigan ang pag-uban sa fluvial procession sa bisperas sa Piyesta Senyor.

Ang nakapakugang nako maong kadaghan niya og sugilanon mahitungod sa mga butang nga di namo kasagarang hisgutan.  Wa ko mabag-ohi sa iyang katabian.  Apan ang naandang panungog sa akong mga pagsaway ni Pres.  Arroyo, nga maoy kasagaran niyang ihangop sa tagsaong mga higayon nga magkita mi, gihulipan sa iyang maikagon nga pagpakita sa iyang nakuhang mga hulagway ug sa iyang kamapasalamaton ni Sr. Sto. Nino.

-o0o-

            Gipakita ko niya sa mga hulagway sa iyang buhatan sa Malakanyang kay, niya pa, ako na lay wa makaadto, sa iyang lamesa, sa mga sakop sa media ug iyang mga kawani nga nag-line dance ug sa imahen sa Sto. Nino.  Nga maoy gigamit sa "Hubo" niadtong 2001 ug gipabawon sa kaparian sa Basilica dihang gitudlo na siyang Pres. Arroyo sa Malakanyang sa samang tuig.

            Samtang nagsakay sa galleon sa fluvial procession niadtong 2001, nabatyagan niya nga hingpit nga mausab ang iyang kinabuhi.  Wa kong kahibawo unsay nabatyagan sa iyang kataposang fluvial procession.  Kay wa na mi magkasulti pag-usab.

-o0o-

            Sunod ming nagkita pagka ugma, Dominggo.  Naabtan nako siyang nagtungtong sa grand stage sa Cebu City Sports Center duol sa pari sa dayong tapos sa misa.  Naghangad siya sa uwanon ug naglugitom nga kalangitan dugayng higayon.  Pagtak-op sa misa, dihang kalit nga nihunong ang uwan ug nihayag ang palibot, gigakos niyang pari, dayon silang Margot ug Miguel Osmena.

            Gikan sa entablado, niagi siya sa among booth sa DYAB Abante Bisaya.  Hinay ang iyang lakaw apan wa mohunong.  Igo lang niwarawara.  Wa gyod ko magdahom nga mao na toy kataposan nakong pagkakita niya.

-o0o-

            Dayon nakong kawas sa galleon niadtong Sabado, akong nabatyagan nga daghan pa siya og igsusulti.  Apan taliabot nang imahen, molawig na sila ug nangandam na mi sa among live coverage.  Nakahigayon pa hinuon siya pagsukmat nako, "Nganong wa man ko nimo i-friend sa Facebook, Dong."  Ako siyang giingnan nga niabot na ko sa limit nga 5,000.  Yano ang iyang sulbad, "I-unfriend nang uban."

            Kataposan niyang abli sa Facebook niadtong Lunes sa gabii, nahibaw-an tingaling Mr. Remonde nga wa pa nako siya i-friend.  Kay wa gyod kong kahigayon pag-adto sa akong account.  Masaligon hinuon kong nakasabot siya.  Sama sa iyang pagsabot sa mga higayon nga nagduda ko sa kalunsay sa iyang katuyoan.  Ang kalunsay sa kasingkasing nga nihatag nakog kahigayonan pagpanginabuhi sa radyo makasabot.  Nga ang Facebook di makababag sa among panaghigalaay.  Ni makapapas sa akong way kinutobang pasalamat. [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for January 19, 2010

                        14 ka leksiyon

            Mao ni ang mga leksiyon nga akong nakat-onan sa Sinulog 2010:

1.     Kon gusto kang sikit kaayong makasaksi sa contingents, mahimo gani kang mopataliwa sa mga mananayaw, o magyampungad bisan sa tiilan sa grand stage, mao ang pagpaka aron ingnon nga apil ka sa Sinulog Photo Contest;

2.     Labing sayon nga paagi paglusot sa bagang duot sa katawhan mao ang pagpaanod sa dakong panon nga naglihok sa samang direksiyon—itud ka gikan sa luyo ug mapugos pag-iway ang mga nagbabag sa unahan;

3.     Ang paagi nga nahisgutan sa ibabaw di magsilbi kon naghangad ang nag-una sa panon ug wa kabantay nga iron railing ang iyang girumbo;

            -o0o-

4.     Samtang huot kaayo ang kasagaran sa kadalanan, labihang hawana sa Sanciangko sa downtown ug Escario sa uptown;

5.     Hayahay agian ang South Coastal Road sa kasarangang mga adlaw, apan ayaw gyod pangahas og agi kon Piyesta Senyor kay mas kusog pa kon mokanaog sa sakyanan ug maglakaw;

6.     Managsama ang mga lingkoranan sa bleachers sa ruta sa grand parade ug sa Pilgrim Center—reserbado na alang sa mga sikit sa luwag ug di kapuslan sa kasarangang mga Sugbuanon;

7.     Labing epektibong paagi pag-iban sa kainit kon wa kay payong ni kawo mao ang pagtalikod sa adlaw;

            -o0o-

8.     Labing epektibong paagi paglikay sa uwan kon wa kay payong ni kapote mao ang pagkaratil og dagan paingon sa labing duol nga kapasilongan;

9.     Tinuod gyod diay nga way gidapigan ang Sinulog Foundation Inc., tsamba lang nga ang labing maayong contingents nakasayaw sa grand stage sa gabii na, kanus-a madan-agan na sila sa mabulukong mga suga ug mosidlak na pag-ayong bulok sa ilang props ug costume ug ritwal, labaw sa mga nag-unang mga mananayaw nga nipugos pagpahiyom bisan nagping-it sa naglingiting nga kainit sa adlaw;

10.                       Di kapasanginlan si Cebu City Vice Mayor Michael Rama nga nanghilabot sa pagtakda kanus-a makasayaw ang contingents kay labihan pang hayaga nga nakasayaw sa grand stage sa Lumad Basakanon nga gipangulohan sa iyang ig-agaw nga si Barangay Kapitan George Rama sa Basak San Nicolas;

            -o0o-

11.                       Dunay duha ka paagi paglusot sa pagdili ni Cebu City Mayor Tomas Osmena sa street parties human sa parada—kon ang bay patigayon gipanag-iya og dakong opisyal sa dakbayan, o kon di ka mananghid;

12.                       Kon gusto ka og libreng kaon ug inom, baktas lang sa ruta dayong human sa parada kay seguro gyong may mangagda nimo;

13.                       Ang dakong bahin sa New Imus Road labihang ngitngita nga di na luwas alang sa mga mananayaw ug mga manan-away inig tikyop sa kangitngit; ug

14.     Bisag unsaon, human sa pila ka tuig nga pagpaniid, mas maayo gyong mosayaw si Cebu City First Lady Margot Osmena kay ni Gobernador Gwen Garcia.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com