Arangkada of Leo Lastimosa for December 31, 2010

Ban ni Joavan

Haskang hasola sa kahimtang sa mga nagpuyo sa duha ka pribadong subdivisions sa Talisay City.  Labihang dugaya nilang nakabarug batok ni Joavan Fernandez, ang sinagop ni Talisay City Mayor Soc Fernandez nga gipasanginlang nagsige og panghasi sa mga mga molupyo, sa ilang mga kawani ug mga silingan.  Nga masabot kaayo kay, salamat sa pagdupadupa sa iyang amahan, wa pa may bisan usa sa nangangkon nga mga biktima ang nakadut ni Joavan.
Karong nagkasabot na ang homeowners sa Vista Grande ug Pacific Heights subdivisions pagbabag sa pagsud ni Joavan, nabawo lang gihapon.  Napanid-an sa mga molupyo nga si Joavan gawasnon lang gihapon nga magsud-gawas sa subdivisions.

-o0o-

Ang "bay-alampoanan" ni Mayor Fernandez nahimutang sa gawas sa subdivisions.  Masud lang hinuon pinaagi sa Vista Grande.  Kansang main gate sa Bulacao guwardiyado na unta.  May sakyanan na gani sa kapolisan nga nagparada.  Apan si Joavan gikatahong gawasnong nagsud-gawas agi sa luyo nga gate sa Pacific Heights sa Candulawan.
Kay nahadlok mang mga guwardiya sa pagbadlong ni Joavan, nahukman sa homeowners nga barikadahan og dagkong bato ang ganghaan aron nga di nang kasudlan og mga sakyanan.  Nakugang na lang ang mga molupyo niadtong Miyerkules sa gabii.  Dihang ilang nahibaw-an nga si Mayor Fernandez, kinsa nipasalig pagtahud sa ilang ban batok ni Joavan, ang nisugo sa pagtangtang sa barikada.

-o0o-

Human nakabati sa reklamo sa homeowners, si Mayor Fernandez nipasabot ni Marlon Bellita sa DYAB Radyo Patrol nga di siya, kon dili ang mga opisyal sa Candulawan, ang nihawan sa dagkong bato nga gibarikada sa agianan.  Aron nga makalahos ang iyang sakyanan ngadto sa ilang barangay hall.  Gawas pa, nitataw ang mayor, way katungod si bisan kinsa pagbabag sa dan nga publiko.
Wa na ipanghimakak sa mayor nga mag-adtoan gihapon si Joavan sa iyang "bay-alampoanan" bisan sa ban.  Nilubad na sang mayor sa iyang gipasalig nga pagtahud sa ban.  Kay, niya pa, wa pay homeowners nga niadto sa iyang buhatan pagpahibawo niya sa bag-ong lagda sa subdivisions.

-o0o-

Wa katabang sa homeowners nga ang developer sa duha ka subdivisions mao ang Sta. Lucia Realty and Development Corp.  Nga gipasanginlang nitugot sa pagtukod sa "bay-alampoanan" pag-ulug-ulog sa mayor ug pagpadali pagpalusot sa ilang mga dokumento sa proyekto.
May personal kong kasinatian sa Sta. Lucia.  Nahadlok kong mouyon ang ubang nagpuyo sa ilang subdivisions dinhi sa Sugbo ug ubang mga dapit sa nasud kon moingon ko nga wa mabantog ang Sta. Lucia sa kamaayo sa seguridad sa ilang subdivisions.  Dul-an sa duha ka dekada human sugdi pagtukod, wa pay klarong koral ang Royale Cebu Estates sa Consolacion, nagpabiling buslot sa daghang lutsanan nga mahimong agian ni bisan kinsa.  Maayo na lang kay wa pa matultoli nilang Joavan ug kaubanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 30, 2010

        Santako sa telcos

    Pasayloa apan karon pa lang wa na koy bilib sa pasalig sa National Telecommunications Commission (NTC) nga konsultahon ang publiko sa umaabot nga bag-ong tuig labot sa ilang giumol nga mga lagda sa internet connections nga gi-negosyo sa mga kompaniya sa telepono.  Nahadlok kong may abundang sukaranan ang akong kahadlok.  Nga, sama sa naandan, ang higanteng mga kompaniya sa telepono, di ang NTC, maoy matuman.
    Di lang masulub-on kon dili eskandaluso gyod ang salida sa NTC sa pagduma sa industriya sa telekomunikasyon.  Mora siyang batang way buot nga giduwaduwaan lang ug, sa nihit nga mga higayon nga nangahas pagpakita og pagsukol, gihudlat sa hakog nga telcos.

-o0o-

    Di na ta kinahanglan nga manguykoy og baga nga mga dokumento pagpangita og mga ebidensiya sa kainutil sa NTC batok sa telcos.  Ang yano kaayo niyang lagda nga ang bayad sa voice calls sa mobile phones ibase na sa pulso (matag unom ka segundo) inay sa gipatuman karon nga matag minuto padayong gibasotahe sa mga kompaniya sa telepono.
    Ang lagda nga gihimoan og balaodnon ni kanhi kongresista Clavel Asas-Martinez dul-an na sa usa ka dekada ang nilabay wa pa gyod mapatuman.  Kay dihang nangisog ang NTC nga sundon ang lagda nga dugay nang gipahimuslan sa mga konsumidor sa ubang kanasuran, ang telcos sayon kaayo nga nakakumbinser sa korte paggapos sa gobyerno.

-o0o-

    Laing makiangayon nga lagda nga wa pa mapatuman sa NTC mao ang tulis sa atubangan sa telcos batok sa kabos nga mga konsumidor.  Nga gidid-an sa pagpahimus sa load nga ila nang nabayran tungod lang kay naabtan na og usa ka buwan.  Gipaboran sab sa korte ang telcos sa pagsuway unta sa NTC pagsunod sa ubang mga nasud nga unom ka buwan ngadto sa usa ka tuig ang lugway una mohupas ang napalit na nga load sa mobile phones.
    Di na lang ta maghisgot sa loads nga morang tagulilong, nangawagtang na bisan wa pang ka-text ni katawag ang konsumidor.  Di na lang sab nato tukion ang paugat nila pagpanginansiya sa text nga libreng nikabayo sa sistema sa voice calls nga gitukod sa telcos.

-o0o-

    Kon nagpiyesta hangtod karon sa makalilisang nga ginansiya sa mobile phones, unsa may makapugong sa telcos pagluok sab sa broadband internet connections?  Ang Estados Unidos ug ubang kanasuran nipahamtang na og minimum nga 4 mbps (millions of bits per second) nga download rate ug 1 mbps nga upload rate.  Apan dinhi sa ato gipasagdan lang sa NTC ang morag-nagkamang-sa-bantok-nga-manteka nga internet connections.
    Nagkabarato nang computers ug mobile phones nga maka-access sa internet.  Nagkadako ang tentasyon sa telcos paghigpit sa internet connections aron pagpaburot sa ilang kita.  Kon ang NTC ray saligan, mora tang si Shane Mosley nga nagpaabot sa nag-ung-ong nga santako ni Manny Pacquiao.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 29, 2010

                   Para asang LTFRB?

 

          Malabwan lang ang kapakyas sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB) pag-umol og mga lagda pagpalambo sa industriya sa transportasyon sa yuta sa iyang kainutil pagtakda og makiangayong plitehan.  Labihan kakuwestiyonable ang mga lagda sa plitehan sa LTFRB nga gawas nga gisupak sa mga drayber ug operators ang LTFRB ug ang tigpatuman sa iyang mga lagda, ang Land Transportation Office (LTO), wa magtagad sa pagpatuman ini.

          Di na lang ta moadto og layo.  Ang bus drivers ug operators sa Sugbo sud na sa dugayng katuigan nga wa motuman sa plitehan nga gitakda sa LTFRB.  Ang LTO ug LTFRB, inay modakop sa mga drayber ug operators, nipili sa paglingiw ug pagpa-goryo-goryo.

-o0o-

          Nga gikalipay sa mga pasahero.  Kay ang aktuwal nga plitehan nga gikolekta sa bus drivers ug operators labihan kaubos kon itandi sa taripa nga giluwatan sa LTFRB.  Mao tingaling wa ganahi ang LTO ug LTFRB nga nipatuman sa ilang lagda kay nakaayo man sa mga pasahero ang kalapasan.

          Nga makapahimutang sa pagduda sa kaligdong sa sukaranan sa LTFRB pagtakda sa plitehan.  Kon nabuhi ug nakaginansiya ang bus drivers ug operators sa plitehan nga mas ubos kay sa taripa, nganong gipaburot man pag-ayo sa LTFRB ang plitehan.  Kon nagkauyon paghangop ang mga pasahero, drivers ug operators sa kalapasan, hain man diay kapusta ang LTFRB?

-o0o-

          Nahadlok ko nga, sama sa nangaging mga uminto, ang mas taas nga plitehan sa taxi nga ipatuman sa LTFRB sunod buwan kinuha ra gikan sa tumoy sa ilang buhok.  Nidangop na sang LTFRB, bisan ubos na sa bag-ong pamunoan, sa naandang bisyo sa pagtakdu-takdo ra sa mga numero sa papel, sa way pagsusi sa tinuod nga kahimtang sa industriya.

          Mao nga way nalingaw sa uminto sa plitehan:  Ang mga pasahero gidak-an ra sa P40 nga flagdown rate ug P1 nga patong sa matag mosunod nga 250 metros; samtang ang mga drayber nahadlok nga magmingaw sila liwas sa Sinulog kay madiskubrehan sa mga pasahero nga mas makiangayon ang plitehan sa PUJs.

-o0o-

          Ambot may nakasulti na ba sa LTFRB nga ang gitakda nilang minimum nga plitehan sa PUJs nga P6.50 wa sab mapatuman.  Wa tingali sila mapahibawo sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) nga hagbay rang nagnihit ang P0.25 nga sensiyo.

          Sama sa buses, way nisang-at og petisyon atubangan sa LTFRB pagkuwestiyon sa P7 nga minimum nga plite sa PUJs.  Kay nalipay ang PUJ drivers ug operators.  Ug nisabot ra sab ang kinabag-an sa mga pasahero.  Apil nang mga tinun-an ug senior citizens nga wa kapahimus sa ilang diskuwento sa plitehan.  Gipamatud-an lang sa kinabag-an sa mga pasahero, drivers ug operators nga mahimo diay nga hapsay ang ilang relasyon.  Bisan sa LTFRB.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for December 28, 2010

           Saad ni Noynoy

 

          Way lalis nga di kawatan si Presidente Noynoy Aquino.  Sukwahi sa iyang gipulihan nga si kanhi presidente Gloria

Arroyo.  Kinsa gipasanginlan nga usa sa labing kawatan sa kasaysayan.  Human sa unom ka buwan nga pagduma sa Malakanyang, wa malambigit si Aquino sa bisan unsang eskandalo sa pagpangawkaw.  Lahi ni Arroyo nga gilambigit dayon sa anomalusong mga transaksiyon sa adlaw sa iyang pagbanos ni kanhi presidente Joseph Estrada.

          Apan ang kalimpiyo ni Aquino di garantiya nga mawagtang na sang pangurakot sa iyang pamunoan.  Ang iyang pagdumili pagpanguwarta di garantiya nga nagbinuotan sang mga opisyal nga naglibot niya.  Ni nga mohunong na sang mga kukhan sa Customs, BIR ug ubang gikaintapan nga mga ahensiya.

-o0o-

          Kasayuran nga akong nahipos dayong tapos sa tuig mao nga wa maibani, gikahadlokan gani nga nisamot pa, ang pangurakot sa nagkalainlaing mga buhatan sa kagamhanan.  Ang mga sindikato sa pangurakot nga nakagamot na sa dugayng katuigan lisod nga lukahon sud lang sa unom ka buwan.  Sa kalapad na sa kanser sa pangawat, klarong naglibog si Aquino asa siya sugod.

          Usa sa gihimo sa pamunoang Aquino pagtino nga gituman sa mga ahensiya ang ilang gimbuhaton mao ang pagpaningil og usbaw sa koleksiyon.  O bisan pagtuman lang sa target collection sa nahibiling mga buwan sa tuig.  Nga napakyas pagbadlong sa pangurakot.  Gigamit hinuon sa mga tang-an sa customs ug BIR ubang ahensiya pagpangilkil og mas dagko gikan sa ilang mga biktima.

-o0o-

          Mahinungdanong yawe sa pagbadlong sa pangurakot mao ang pagtarung sa sistema sa hustisya.  Ang mga biktima sa pangabuso mas isog nga mobarug pagpanalipod sa ilang katungod kon may makiangayon nga mga hukmanan nga ilang kadangpan.  Apan unsaon man pagsalig sa katawhan sa sistema sa hustisya kon si Aquino mismo pagkuha og kaangayan gikan sa mga hukmanan?

          Unsaon man tuod niya pagsalig sa Korte Suprema kansang 14 sa 15 ka mahistrado tinudlo sa numero unong target sa iyang kampanya batok sa pangurakot?  Unsaon man niya pagsalig sa Ombudsman nga way lipudlipod nga nimatuod sa matag kaso nga di ang kinabag-an sa katawhan ang iyang gidapigan?

-o0o-

          Gawas sa pagbadlong sa pangurakot, gisaad sang Aquino ang pag-iban kon di man pagpapas sa kakabos.  Nga matuman lang sud sa unom ka tuig niyang pamnoan kon molampos siya di lang sa pagmugna og dugang kahigayonan sa trabaho kon dili sa pagpalambo sab sa kahimtang sa mga mamumuo.

          Apan kon paundayonan ni Aquino ang naandan nga pagdani sa mga negosyante pinaagi sa pagsaad nila og baratong pamuo, ug pagtuman sa saad pinaagi sa paglansang suholan ug mga benepisyo sa mga anak sa singot ngadto sa labing ubos nga ang-ang, igo lang niyang garantiyahan nga sama sa pangurakot mas molapad pang katimawa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com