Arangkada of Leo Lastimosa for July 17, 2011

          Tipigang mga awit

Bisan di takos, mangahas ko pagdapit nimo sa labing bag-o nakong proyekto.  Dugay kong naghinuktok unsaon ni pagpatuman:  Kinsay palihugon, kinsay konsultahon, kinsay patabangon, o kon ibasura na ba lang samtang wa pay daghang tawo nga nahasol.  Apan samtang nagsige og langay-langay, nag-anam sab kasibaw ang hagawgaw sa pagpadayon.

Maong nia ko, sa usa pa ka bakikaw nga higayon, mohangyo nimo sa pagtabang.  Kay wa koy laing kapaingnan.  Way laing madangpan.  Tuohi nga puno sa kaikog ning akong pagsamuksamok.  Apan nagpaugat lang gyod pagsuway.  Basin diay og imong limsan og kaluoy.  Gawas pa, ikaw ray makapatinuod ning damgoha.

-o0o-

Mosugyot ko nga mosuway ta pagtigom sa tanang awit nga Sugbuanon, gikan sa kinakaraanan ngadto sa kinabag-ohan.   Di nako masungko ang tanang pinuy-anan nga nagtipig sa kinaham nga mga awit sa atong kaugalingong dila.  Apan kon magtinabangay ta pagpangita, wa tingali awit, bisan ang labing nataligam-an, nga di nato matultolan.

Tigumon nato ang mga awit bisan unsay ilang bayanan, plaka o tape.  Mapaubsanon kong mosugyot nga ato silang i-digitize ngadto sa CD, DVD, o hard disk.  Kay alang nako, ang digitized nga Sugbuanong mga awit maoy dunay labing dakong kahigayonan sa paglahutay hangtod sa umaabot nga kaliwatan.  Mahimong mamalihug ta og recording studio pagpabilin sa labing maayong kalidad sa mga awit.  O mag-iyahay ta pag-usab sa mga plaka ug tapes ngadto sa MP3 files.  Apan ang labing una ug dinaliang gimbuhaton mao ang pagpangita ug pagtigom sa dugay nang wa madunggi nga Sugbuanong mga awit.  Sa di pa uwahi ang tanan.

-o0o-

Nananghid (ug nanghasol na sab) ko ni Dr. Jose "Sir Dodong" Gullas nga moggamit sa usa sa mga suok sa JRG Halad Museum aron maoy butangan sa matigom natong mga awit.  Giingnan ko sa akong maguwang sa Hong Kong nga sa di madugay may baligya nang 2 terabytes nga hard disk nga mora na lang kadako sa cellphone.  Ang usa ka terabyte kasudlan na sa tanang awit sa music library sa usa ka FM station.

Magpatabang ta og IT expert pag-configure sa hard disk aron ma-access sa digital listening stations nga napahimutang na karon sa Halad Museum ug mohikap na lang ang mga maminaw sa ulohan sa awit nga gusto nilang paminawon.

-o0o-

        Atong pabutangan og panagang ang hard disk aron nga di masudlan og virus ni makuhaan og files.  Tigumon nato ang mga awit aron matipigan sa museum, di aron kawaton ni negosyuhon sa mga way lingaw.

        Wa hinuoy makapugong sa mga tagtungod sa mga kompositor ug mga mag-aawit ug mga tagduma sa museum pag-apud-apod og mga kopya sa labing pinangita nga mga awit.  Busa, palihug lang, sugdi na, ug dasiga sang imong mga kaila, pag-utingkay sa gilawalawaang tapes ug plaka.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 15, 2011

Ligoy nga Kongreso

Sa unang tuig sa pangatungdanan sa mga kongresista ug mga senador nga napili niadtong Mayo 10 sa niaging tuig, 70 ra ka adlaw nga duna silay sesyon.  Sa ato pa, sa niaging 12 ka buwan, duha ra ka buwan ug 10 ka adlaw ang tinuod nilang trabaho.  Kapin sa siyam ka buwan ang ilang bakasyon.
Asa ka makakita og mas hayahay nga trabaho?  Nga mas taas ang bakasyon kay sa aktuwal nga trabaho?  Mas hayahay sila kay sa mga kongresista ug mga senador sa Estados Unidos nga, depende sa ilang mga hilisgutanan, mag-sesyon og gikan sa 130 ngadto sa 160 ka adlaw matag tuig.  Di pa gyod na mao.  Sa mga adlaw nga duna silay sesyon, ang atong mga kongresista ug mga senador motrabaho lang og pila ka oras.

-o0o-

Ang sesyon sa Kongreso magsugod sa alas-4 sa hapon ug mahuman sa alas-7 sa gabii.  Tagsa ra silang magtukaw sa lawom nang gabii.  Mahitabo lang kon may mahinungdanon ug dinalian nga kontrobersiyal nga mga kaso o mga balaodnon nga ilang tukion.  Nga gikinahanglan ang nominal voting.  Ug nga makahatag sab nila og kahigayonan pagsalida atubangan sa mga kamera sa nasudnon ug kalibotanong telebisyon.
May mga magbabalaod pa gani nga igo lang motubag sa roll call ug modayon og biya kon duna nay quorum.  Sa ato pa, sa 8,765 ka oras sa usa ka tuig, 210 ka oras ra ang labing taas nga matrabahoan sa mga kongresista ug mga senador ug 8,555 ka oras ang ilang bakasyon!  Maayo gani buhi pa sila.

-o0o-

Maong niulbo ang mga magbubuhis pagkabisto sa listahan sa mga kongresista nga ligoy.  Silang Kongresista Mikey Arroyo ug Kongresista Iggy Arroyo, kamaguwangang anak ug bayaw ni kanhi presidente Gloria Arroyo, nag-una sa listahan.
Dul-an sa katunga sa daginutong session days ang wa nila tungaha.  Apan nakadawat sa naandang suholan og mga benepisyo:  P70 milyones nga pork barrel; P420,000 nga suholan; P1.2 milyones nga allowances; P220,867 sa foreign travel; P650,000 nga district staff allocation; P120,000 sa consultants; P396,000 sa research; P788,763 sa consultative local travel; P129,600 sa communication; P120,000 sa supplies; P308,400 sa public affairs; P1.9 milyones sa central office staff; ug P600,000 sa ubang maintenance ug operating expenses.

-o0o-

Ang kinaham nga panagang sa mga kongresista mao nga ang pagtambong sa sesyon maoy labing sayon nilang trabaho.  Nga mas mahinungdanon ang pagkonsulta sa mga molupyo sa ilang distrito ug pag-apura sa pagpatuman sa mga proyekto.
Kanus-a ka nakonsulta sa imong kongresista?  Gawas pa, mas dako ang komisyon sa mga proyekto.  Maong busluton nang daan ang mga balaod, mas dagko pang gahong sa kadalanan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 14, 2011

          28 ka Multicab

        Ang pag-uli sa mga obispo sa mga sakyanan nga ilang gipangayo ug nadawat gikan sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO), usa ka adlaw human sila nangayo og pasaylo sa publiko tungod sa ilang pagkalambigit sa eskandalo, makaiban apan di makapapas sa kauwawan nga nahiagoman sa Simbahang Katoliko.  Mahimo silang kapasanginlan nga uwahi na.  Apan makahimo sab pagsandig sa panultihon sa mga bugoy nga, "better late than later."

        Mahimong sawayon gihapon ang mga obispo, kay di na man gyod tuod mabawi ang ilang bulilyaso, apan mas maayo na lang kay sa wa silay gihimo.  O gitabonan ang salida sa ilang kaubanan ug magpapating ug magpa-bungul-bungol na lang sa sibaw nga mga komentaryo.

-o0o-

        Ang pagsuway ni Senador Miriam Defensor Santiago pag-ilog sa salida, pinaagi sa hingpit nga pag-absuwelto sa mga obispo sa bisan unsang responsibilidad sa mga pasangil nga ilang gigamit ang kuwarta sa PCSO alang sa personal ug relihiyusong katuyoan, gibaraw sa iya ra sang giduphan.

        Human putla ni Senate President Juan Ponce Enrile ang naandang emosyonal nga diskurso ni Santiago, si Arsobispo Orlando Quevedo sa Cotabato nibasa sa opisyal nga pamahayag sa Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP) nga nangayo og pasaylo ug sa pamahayag sa pito ka gipasanginlang mga obispo nga nipahibawo sa ilang pag-uli sa mga sakyanan.

-o0o-

Pila ka adlaw sa wa pa moduko ang mga obispo sa sibaw nga awhag pag-uli sa mga sakyanan, si Engr. Nigel Paul Villarete, General Manager sa Mactan-Cebu International Airport (MCIA), nisukwahi nang daan ug nipasabot nga di ni makiangayon alang sa mga magbubuhis kay:

1. Una, ang mga sakyanan naggamit na sa mga obispo sud sa pila ka katuigan busa nitidlom na pag-ayo ang bili kon itandi sa orihinal nga presyo sa ilang pagpalit; ug
2. Ikaduha, kuwarta ug dili mga sakyanan ang gihatag sa PCSO ngadto sa mga obispo (sa kaso ni Obispo Juan de Dios Pueblos sa Butuan, P1.7 milyones ang iyang nadawat gikan sa PCSO) ug busa angayng samang kantidad sa kuwarta ang ilang iuli.

-o0o-

        Human nangayo og pasaylo ug human iuli ang mga sakyanan, pipila ka obispo nagpakita og timaan nga wa pa gyod diay hingpit nga maghinulsol.  Kay padayong nitiyabaw nga nauwawan sila pag-ayo sa mga pasangil nga mga Pajero ang ilang nadawat.  Mora gyod og mawagtang ang eskandalo kay mas baratong mga sakyanan ang ilang nadawat.

        Apan way kalainan ang Pajero ug Montero sa panan-aw sa kinabag-an.  Tinuod nga labaw og P1 milyon ang presyo sa Pajero (P2.7M) kay sa Montero Sport.  Apan ang P1.7 milyones nga gigamit ni Pueblos pagpalit og Montero makapalit na unta og 28 ka multicab.  Nga bisan sa Caraga mas kapuslan sa mas daghang kabos.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 13, 2011

Bugti sa tabang

Bisan sa ilang pagpangayo og pasaylo sa publiko, ug bisan sa pasalig sa mga senador nga hatagan sila og tukmang pagtahud, ang mga obispo kinahanglan gihapong mohatag sa Senate Blue Ribbon Committee og dugang detalye sa resulta sa ilang imbestigasyon sa eskandalo sa pagpangayo ug pagdawat og mga sakyanan sa pipila nila ka obispo gikan sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) ug ni kanhi presidente Gloria Arroyo.
Di tang kapaabot nga binastuson og sukitsukit sa mga senador ang kadagkoan sa Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP) aron mapalig-on ang kaso batok sa mga obispo nga ginganlang nakadawat og pabor gikan sa PCSO.  Apan dunay mas mahinungdanong ipasabot ang CBCP.

-o0o-

Mas mahinungdanon kay sa pagpanubag sa mga ebidensiya nga nahipos sa Commission on Audit (COA) ug gibisto sa bag-ong liderato sa PCSO, mao ang pagpasabot sa CBCP sa usa sa labing mubo nga linya sa opisyal nilang pamahayag nga nangayo og pasaylo sa publiko tungod sa nitumaw nga kalibog sa managlahi nilang mga wali ug mga buhat.
Gipasabot ba ang ilang mga wali batok sa sugal, sa usa ka bahin, ug pagadawat og kuwarta gikan sa PCSO, sa pikas nga bahin?  Gipasabot ba ang ilang pagsaway sa pangurakot ug pag-apil sa kadudahang mga transaksiyon uban ni Arroyo ug sa ubang gipasanginlan nga mga kawatan?  O, sama sa naandan, motherhood statement ra ang ilang giluwatan?

-o0o-

May sukaranan ang awhag sa nagpakabana nga mga magbubuhis nga di makiangayon nga ang pito ra ka nanganlan nga mga obispo, ni ang pagpanghatag ra og mga sakyanan, ang imbestigahon.  Angay sab nga pakumpisalon ang ubang mga obispo ug kaparian nga nakapangayo sab og kuwarta ug ubang pabor di lang gikan sa PCSO ug ni Arroyo kon dili sa ubang mga politiko ug kadudahang mga tinubdan.
Nganong nanawat man silag hinabang gikan sa political warlords nga nagtuong mawaswasan ang dugo sa iyang mga gipapatay pinaagi sa pagtukod og mga simbahan?  Nganong nanawat man sa dagkong amot sa gikaintapan nga smugglers ug drug lords?

-o0o-

Lisod lalison ang naandan nga pangangkon sa mga obispo ug kaparian nga wa sila sa posisyon pagtino sa kaligdong sa mga tinubdan sa nadawat nga mga hinabang.  Nga ang mahinungdanon mao nga ang mga hinabang, bisan diin pa gikan, nakatabang sa labing nagkinahanglan sa katawhan.
Mas mapuslanon tingali alang sa tanang hingtungdan kon apilon pagsusi sa mga imbestigador unsay nahitabo human nadawat sa mga obispo ug kaparian ang mga hinabang.  Nakaako pa ba sila pagpanaway sa pangabuso sa nasuod na nila nga warlords?  Nagpadayon pa ba pagtunglo sa bangis nga mga krimen sa nagluhud-luhod ug nag-amen-amen na nilang smugglers ug drug lords?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 12, 2011

Abiba sa CBCP

Sa labing unang higayon, ang Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP) nangayo og pasaylo sa publiko alang sa mga obispo nga nangayo ug nanawat og luho nga mga sakyanan gikan sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) atol sa pamunoan ni kanhi presidente Gloria Arroyo.
Apan klarong nanagana ang CBCP pag-angkon og kasaypanan.  Ni sa pag-detalye unsay kasaypanan nga nahimo sa mga obispo.  Sa sinuwat nga pamahayag nga gibasa sa gumagawas nga presidente nga si Obispo Nereo Odchimar, ang CBCP igo lang nipasabot nga nangayo sila og pasaylo tungod sa kalibog nga napahamtang nila sa katawhan kay nisukwahi sa ilang mga wali ang mga binuhatan sa pipila sa ilang kaubanan.

-o0o-

Nagdumili si Odchimar pagpanubag og mga pangutana maong wa mapatin-aw unsa ang ilang mga wali nga nasukwahi sa unsa nga mga binuhatan ni kinsa nga mga obispo. Wa sab makahatag og dugang kasayuran sa pagsaad sa CBCP nga sublion ang ilang pakiglambigit sa nagkalainlaing mga buhatan sa gobyerno.

Inabogado na ang mosunod nga bahin sa pamahayag sa CBCP:  Andam ang hingtungdan nga mga obispo sa pagpanubag sa responsibilidad kon mapamatud-an nga nahisupak sa mga balaod ang ilang pagpangayo ug pagpanawat og sports utility vehicles (SUVs) gikan sa PCSO ug ubang mga pabor gikan sa gobyerno.

-o0o-

Kay hanig nang daan sa depensa sa mga obispo.  Nga ang SUVs nga gikan sa PCSO wa nila gamita alang sa personal nga katuyoan.  Kon dili alang sa pagtabang sa labing masakiton ug labing kabos nilang mga parokyano sa labing hilit nga mga bahin sa ilang mga diyosesis.
Nga mahimong makalusot apan lisod kalawaton.  Labi na sa kaso ni Butuan Bishop Juan de Dios Pueblos nga nangayo og brand new nga 4x4 nga awto.  Kay kon paghatag pa og transportasyon sa katawhan ang katuyoan, ang P1.7 milyones nga gihatag sa PCSO gipamalit unta og 28 ka multicab, inay Mitsubishi Montero.

-o0o-

Apan nalipay gihapon ko sa pamahayag sa CBCP.  Kay nalikayan sa mga obispo ang dakong tentasyon sa hingpit nga pagdupa sa pakauwaw nilang Pueblos ug kaubanan.  Kay may sukaranan ang mga hulhog nga, sama sa nangaging mga eskandalo, maayo lang ni sa sugod apan di gihapon makalahutay ang bisan unsang ipasakang mga kaso batok sa mga obispo.
Timaan ni nga nidaog ang mga obispo nga nauwaw, batok sa pipila ka gikublan ug nagpapating na, sa kontrobersiya nga nahiagoman sa ilang kaubanan.  Napatigbabaw ang ilang argumento nga inay pasagdan nga maduhig ang Simbahang Katoliko sa pagpabadlong sa pipila ka obispo, mas makiangayon nga mobarug ang CBCP alang sa katarung.  Bahala na kon di nila masabonan ang badlungon nilang mga sakop atubangan sa na-eskandalo nila nga mga parokyano.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 11, 2011

Vidal ug Palma

Duha ka prinsipe sa Simbahang Katoliko nga pulos nagbase sa Sugbo ang mamahimong sentro sa labing dagkong mga kontrobersiya nga naghamok sa Catholic Bishops Conference of the Philippines (CBCP):

• Si kanhi arsobispo Ricardo Kardinal Vidal maoy gitahasan pagpangu sa imbestigasyon sa eskandalo sa pagpangayo ug pagdawat sa pipila ka obispo sa luho nga mga sakyanan gikan ni kanhi presidente Gloria Arroyo ug sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO); ug
• Si Arsobispo Jose Palma maoy molingkod nga bag-ong presidente sa CBCP sugod karong Disyembre, kanus-a gipaabot nga mosulbong pag-ayo ang kontrobersiya sa Reproductive Health (RH) bills nga gilalisan sa duha ka bay balaoranan sa Kongreso.

-o0o-

Si Kardinal Vidal nga nipili pagpuyo sa Sugbo human dawata sa Vatican ang iyang pagretiro gisabot nang daan sa CBCP nga maoy moatiman sa labing lisod nga mga gimbuhaton sa simbahan nga nagkinahanglan sa iyang taas nga kasinatian ug mas taas nga pailob.  Gipaabot nga ipagawas nang Vidal ang sangpotanan sa iyang imbestigasyon sa SUVs (sports utility vehicles) sa mga obispo gikan sa PCSO karong semanaha.
Si Vidal mismo wa motago sa iyang pagdawat og mga hinabang gikan ni Arroyo ug sa PCSO.  Nasuod sab siya pag-ayo, ug nakadawat sab og daghang hinabang, gikan sa gipulihang Arroyo nga si kanhi presidente Joseph Estrada.  Apan way makatulisok ni Vidal nga maoy nangayo.

-o0o-

Nga maoy katin-awan nga gihatag ni Vidal sa ubang mga obispo nga nakaduaw ug nakadayeg sa kaluho sa iyang bag-ong pinuy-anan sa Sto. Niño Village sa Banilad, Dakbayan sa Sugbo.  Ang duha ka andana nga mansion nga dunay swimming pool hinatag sa Pamilyang Cusi.
Matod sa kardinal nasunod niya ang taras sa mga Sugbuanon sa duha ka dekada niyang pagduma sa artsidyosesis nga maghuwat lang nga hatagan.  Ambot gamiton bang samang lagda paghubad sa suwat ni Butuan Bishop Juan de Dios Pueblos nga nidemanda nga hatagan siyang Arroyo og brand new, mas maayo kon 4x4, nga sakyanan isip birthday gift.

-o0o-

Mas dako ang gimbuhaton ni Palma pagpanimon sa CBCP atubangan sa agresibong paghagit sa Malakanyang ug sa Kongreso sa ilang baruganan batok sa RH.  Kusganong gisupak ni Palma ang RH apan wa dasoni ang binuang nga mga pasidaan sa ex-communication batok ni Presidente Noynoy Aquino ni sa paghulagway nga ngil-ad ang mga Katoliko nagpaluyo sa balaodnon.
Ang pulihan ni Palma, si Tandag Bishop Nereo Odchimar, gipasanginlan nga itoy ni Arroyo.  Kinsa gipasanginlang nipadaog ni Odchimar pinaagi sa pagpabaha og pabor sa mga obispo.  Nga posibleng maoy hinungdan nga si Odchimar wa na magpapili pag-usab.  Si Palma di itoy ni Aquino.  Unsaon niya pakiglambigit sa presidente nga, lahi sa namatay niyang inahan, wa mabantog sa iyang kasuod ug kamatinahuron sa simbahan?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com