Arangkada of Leo Lastimosa for October 25, 2009

              Kamingaw sa bawod

 

       Wa koy kabutangan sa akong kalipay.  Nagsaulog ko tibuok adlaw gahapon.  Kay gawas nga nakapuno na mi og 55 ka container vans sa relief goods ug napun-an pa gyod ang kapin sa P6 milyones nga cash donation gikan sa mga Sugbuanon alang sa mga biktima nilang Ondoy ug Pepeng sa Metro Manila ug sa Luzon, duna na koy Google Wave.

       Ang Google Wave di makuha ni bisan kinsa.  Kinahanglan kang dapiton sa Google pagsuway sa ilang labing uwahing rebolusyon sa pagsaw-anay og kasayuran.  Ang labing unang nahatagan og Wave account makahimo pag-nominate sa ilang mga higala.  Apan ang Google maoy magbuot kon dapiton ba sila.

-o0o-

       Ang unang gihatagan og accounts mao ang mga eksperto sa information technology.  Labi na ang mga nagduma sa IT departments sa ilang mga kompaniya.  Kay sila maoy labing makatabang sa Google pagsusi sa mga buslot ug unsaon pagpalambo ang labing bag-o nilang proyekto.

       Di sab tanang eksperto ang gidapit.  Kadto rang nahimutang sa labing dagkong mga merkado, sama sa Estados Unidos, Tsina ug Uropa.  Maong labihan nakong lipaya.  Di ko IT expert.  Ug nia ko magpuyo sa hilit nga merkado sa Google.  Kon kinsa may nag-nominate nako sa Google, daghang salamat.  Ang nakahatag nakog Wave account mao ikaw.  Ug ang tsamba.

-o0o-

       Nganong gihulagway nga rebolusyon ang Google Wave?

·        Mas mayo pa siya sa Facebook kay dihadiha dayon mahimo mong magbinayloay og mga hulagway ug audio ug video files, o mas mapuslanong mga ideya o dokumento sa proyekto nga inyong gitambayayongan;

·        Mas mayo pa siya sa instant messaging kay mabasahan na sa imong ka-chat ang labing unang mga letra sa imong mensahe bisan wa pa nimo mapada; ug

·        Mas paspas nang magkasinabtanay ang users nga managlahi ang pinulongan kay bukas ang Wave alang sa Google Translate, nga mohubad na bisan wa pa mapada ang mensahe, ug ubang mapuslanong applications.

-o0o-

Nag-install dayon kog Google Maps, Twitter ug Facebook apps (maka-tweet ug FB update na ko gikan sa Wave), Wikipedia (nga mo-define sa bisan unsang termino nga akong malibgan), Emoticons, conference call, audio ug video apps (makapanawag ug maka-viddeo chat ko gikan sa Wave), Bitly (nga momubo sa bisan unsang URL nga akong isuwat, calculator (nga mokuwenta sa mga numero nga kinahanglang iphon), Soduko ug daghan pang uban.

Apan may gamayng suliran:  Mapuslan lang ang applications kon duna nay kapadad-an sa akong waves.  Duha ray akong contacts, wa kong kaila sa usa, ug pulos  offline.  Duna koy 20 ka imbitasyon nga nahatag.  Human sa pila ka takna, wa pay nakadawat sa imbitasyon.  Igo ra diay kong maka-nominate, ang Google gyoy modapit.  Ug social network diay ang Google Wave, way pus kon ako rang usa ang magtikaw-tikaw.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 24, 2009

                        Way hunong tabang

 

            P6 milyones na ang cash donations ug 54 na ka container vans ang napuno sa relief goods sa manggihatagon nga mga Sugbuanon alang sa makaluluoy nga mga biktima sa baha sa Metro Manila ug sa Luzon.  Hangtod karon, wa pay hunong ang pagbaha sa mga hinabang sa Sagip Kapamilya Relief Operations Center sa ABS-CBN Broadcast Complex sa Jagobiao, Mandaue City.

            Dugang mga kompaniya ug mga kahugpongan ang nipahibawo nga umaabot pa ang ilang mga hinabang sa mosunod nga mga adlaw.  Gitambagan namo sila nga ang mga hinabang angayng itumong na sa rehabilitation sa kabalayan ug kabtangan sa mga biktima.  Mao nga bisan sa adlaw ug gabii nga pagpamutos sa gatosan ka mga boluntaryo wa na gyod makatilaw og hawan ang kinatibuk-an namo nga luna.

                        -o0o-

            Labing uwahing hinabang nga among nadawat mao ang P94,900 nga cash donation gikan sa scholars sa Department of Science and Technology (DOST) sa Sugbo ug Central Visayas.  Ang gatosan ka scholars nagtampu-tampo sa gamay nilang allowances aron itampo sa pagpabangon pagbalik sa napukan nga mga biktima sa katalagman.

            Makapatandog ang kamanggihatagon nga gipasundayag sa umaabot nga mga haligi sa siyensiya ug teknolohiya.  Bisan sa ilang kakabos ug kalinghod pa sa panuigon nakahatag sila og gamhanan nga panig-ingnan sa pagpakabana alang sa mga mas nagkinahanglan.  Nanghinaot si DOST 7 Director Rene Burt Llanto nga makatabang ning maong kasinatian pag-andam nila sa mas dagkong mga hagit nga atubangon sa mga tinun-an.

                        -o0o-

            Manghinaot sab ko nga di pa pul-an ang higanteng mga kompaniya sa barko paglibre sa paghatod sa mga hinabang sa mga Sugbuanon ngadto sa Manila.  P36,000 ang naandan nga bayad sa paghakot door-to-door sa matag 20-footer container van.  Dako na mig utang sa Gothong Southern Shipping Lines, Sulpicio Lines, Aboitiz Transport Services, NMC Containers, Lorenzo Shipping ug Negros Navigation.

            Ilang dakong tabang maoy nakaluwas namo gikan sa pagkalumos sa way kinutoban nga mga hinabang.  Kay naato nila paghakot ang naputos nang mga hinabang sa wa pa mangabot ang lab-as nga hugna sa dugang mga hinabang.  Dihang niawas nang mga bodega sa ABS-CBN Foundation, nisugot sab sila nga ipabilin unang vans sa ilang container yard.

                        -o0o-

            Tungod sa nag-usab-usab nga kahimtang sa panahon, wa kalikayi nga nabasa ang pipila sa hinabang nga mga sinina.  Maayo na lang nga gipahuwam mi sa Electrolux sa tulo nila ka washing machines ug gihatagan mi sa Camp Cebu og daghang sabon nga sobra sa niagi nilang proyekto pagpanlaba sa relief goods alang sa mga biktima sa katalagman dinhi sa Sugbo.

            Maong inay mangalisbo ug mausik na lang, ang nangabasa nga mga sinina among nalabhan ug humot na nga maputos ug mapada ngadto sa gibahaan nga mga lalawigan ug maapud-apod ngadto sa mga biktima.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 23, 2009

                        Nawad-an og kabuot

 

            Subaya ra gud ang nag-usab-usab nga mga linya sa Comelec mahitungod sa dugay na kaayong awhag sa paglugway, pagpalapad ug paghimong mas sayon sa pagrehistro sa mga botante alang sa lokal ug nasudnong piniliay sunod tuig:

·        Sa sinugdanan, di mahimong manglista silag mga botante gawas sa mga oras nga tingtrabaho kay way ikabayad og overtime sa mga kawani;

·        Dayon, manglista sila hangtod sa Sabado apan di sa Dominggo kay maoy gitakda sa en banc resolution;

·        Pagkahuman, gitun-an sa mga komisyonado ang sugyot sa local election officers nga lugwayan ang rehistrasyon hangtod sa alas-7 sa gabii;

·        Mas gilugwayan pa gyod ang rehistrasyon hangtod sa alas-9 sa gabii ug alas-12 sa tungang gabii karong Oktubre 31; ug

·        Mangrehistro na hangtod sa Dominggo sa mga dapit nga naigo sa bagyong Ondoy ug Pepeng.

                        -o0o-

            Nagnukus-nukos ang Comelec tungod sa sibaw nga awhag sa mas daghang mga botante nga kalit lang nakakita og kahulogan sa pagbotar ug sa kamahinungdanon sa pagpili og bag-ong presidente ug ubang mga opisyal sa Mayo sunod tuig.  Di ikahibung kon dugang kausaban sa mga lagda sa naapiki nilang rehistrasyon sa mosunod nga mga adlaw.

            Kay ang nangalisbo nga tinagoan sa Comelec mao nga gawas sa pipila ang kinabag-an sa mga komisyonado way kabangkaagan sa ilang mga gimbuhaton.  Gihulbot lang sila sa presidente ug gipahimutang sa katungdanan nga wa silay bisan gamayng kasinatian.  Maong kasagaran sa maluwatan nilang lagda naglutaw, wa magtugkad sa yuta.  Kay inay maminaw sa ilang mga sakop nga mas suhito sa piniliay gipaundayonan ang ilang way kinutoban nga pagpataka.

                        -o0o-

            Maong nanghangyo mi sa katawhan, nga maoy labing maapektahan kon magkayamukat ang rehistrasyon ug ang piniliay, pagluwat og mga sugyot nga mahimong makatabang sa Comelec—kana kon paminawon sa ilang mga komisyonado nga, gawas sa pipila, nagsul-ob og antipara sa mga kabayo sa Sanciangko:

·        Sugdan ang rehistrasyon og alas-7 sa buntag hangtod sa alas-10 sa buntag;

·        Himuong 24 oras ang rehistrasyon sa kataposang semana sa rehistrasyon; ug

·        Dapiton ang mga boluntaryo sa kasaligang mga pundok nga moapud-apod sa registration forms ug mogiya sa mga botante aron mas paspas nga makaatubang sa data capturing machines.

                       -o0o-

           Nakapait sa kadagkoan sa Comelec mao nga, inay mangayo og pasaylo sa kalangay sa rehistrasyon, mora silang mga Pilato nga nag-iyahay og pagpanghunaw og responsibilidad.  Ang mga botante, nga nabiktima nang daan sa naghibat nga mga lagda sa Comelec, mao na hinuoy ilang gitulisok.

            Ang mga kanhi opisyal sa Comelec niingon nga mas paspas pa ang manu-mano nga rehistrasyon sa mga botante niadto.  Ang computerization nahimo na hinuong babag sa yano unta kaayong gimbuhaton.  Kay nawagtangan ang mga tagduma sa labing batakan nga mithi—ang sentido kumon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 22, 2009

                        Timaan sa kaguliyang

 

            Sugod karong adlawa hangtod Oktubre 30, 13 ka takna nang inadlaw nga rehistrasyon sa Comelec.  Inay motak-op sa alas-5 sa hapon, hangtod na sa alas-9 sa gabii ang rehistrasyon.  Karong Oktubre 31, kataposang adlaw sa pagpanlista, hangtod sa tungang gabiing ablihan ang mga buhatan sa Comelec aron ang mga botante makaapas sa lugway pagsalmot sa lokal ug nasudnong piniliay sunod tuig.

            Sa ato pa, madugangan og 39 ka takna ang pagpanlista sa Comelec sa mosunod nga siyam ka adlaw.  Samtang angayng hangpon ang pagpaminaw sa Comelec sa sibaw nga awhag paghatag sa tanang nagpakabana nga mga botante sa kahigayonan pagparehistro, uwahi nang tanan.

                        -o0o-

            Makapaalarma ang banabana sa nagpakabana nga mga pundok nga 30% ra sa bag-ong mga botante ang nakapalista hangtod karong buwana.  Kon di gyod kalugwayan ang rehistrasyon, gikahadlokang kapin sa walo ka milyon ka bag-ong botante ang di makagamit sa ilang balaanong katungod sa pagpili.

            Maayo unta kon ang mga botante maoy nagpabaya.  Maayo unta kon silay nangiyugpos ug naglangay-langay.  Kay mirisi nga di silang kasalmot sa mahinungdanong tahas pagpili sa sunod nga hugpong sa mga opisyal nga moduma sa lokal ug nasudnong kagamhanan.  Apan ang mga botante, labi nang mga batan-on nga nakaamgo sa kamahinungdanon sa piniliay sunod tuig, nagbaha sa pagpalista.  Apan, sama sa naandan, ang Comelec di andam alang nila.

                        -o0o-

            Kasagaran sa mga buhatan sa Comelec, bisan sa dagkong mga dakbayan sama sa Mandaue ug Lapulapu dinhi sa Sugbo, tagsa ray data capturing machine (DCM).  Nga kuwang kaayo pag-atiman sa nagpunsisok nga mga botante.  Maong inay ilista, ang mga botante panghatagan lang og numero ug pabalikon human sa pipila ka buwan.

            Hagbay rang nabantayan sa election officers sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud nga maapiki gyod sila sa paglista sa tanang nagpakabana nga mga botante.  Apan ang dugay na kaayo nilang awhag nga dugangan ang ilang DCMs padayong giyak-an sa ulohang buhatan sa Comelec.

                        -o0o-

            Bisan og madugangan pag 39 ka takna, nga wa ganing kaabot og duha ka naandang adlaw sa pagpanlista, matanggong ug mabawo lang gihapon ang mga botante kay samang hinay ug depektuso nga DCMs ang mobaraw sa ilang pagpakabana.  Mao ni dakong baligho:  Ang computerization sa rehistrasyon sa mga botante, inay makapaspas, mao na hinuoy nakabara sa pagpanlista.

            Nga di maayong timaan sa katakos sa Comelec pagduma sa labing unang automated nga piniliay sa kasaysayan sa nasud.  Ang matag presinto dunay hangtod sa 600 ka botante.  Ang voting machine sa matag presinto gipasalig nga makaatiman og hangtod 600 ka botante sa 12 ka takna.  Duna lay gamayng suliran:  11 ka takna ra ang gigahin alang sa pagpili—gikan sa alas-7 sa buntag hangtod sa alas-6 sa gabii.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 21, 2009

                        Katalagman sa lana

 

            Sa wa pa ang gikahadlokan nga pagtugpa sa bagyong Ramil, gipasidan-an nang daan sa Pagasa ang mga molupyo sa maigo nga mga dapit sa pagbakwet nang daan.  May sukaranan ang kahadlok nga mas dako ang kadaot nga mamugna ning ikatulong sunudsunod ug mas paspas-og-hangin nga bagyo.  Angay lang nga mangaliya tang kapanalipdan ang mga biktima.

            Apan mas pait ang gidangatan sa mga biktima sa mas dakong katalagman sa ubang bahin sa nasud.  Lagi sa taga amihanang Luzon, wa sila hatagi og bisan gamayng pasidaan.  Morang kawatan sa kagabhion ang mga kompaniya sa lana nipahamtang sa makalilisang nga usbaw sa presyo samtang nangatug ang kinabag-an sa katawhan.

                        -o0o-

            Ka wa nilay kaluoy.  Wa gyod ang-anga.  P2 ang uminto sa matag litro sa krudo.  Magsangkiig intawon ang mga drayber sa public utility jeepneys (PUJs).  Silay mag-um-om sa mas dakong bayranan sa inadlaw nilang pamasada.  Kay di man dayong kapausbaw sa plitehan kon way pagtugot gikan sa Land Transportation Franchising and Regulatory Board (LTFRB).

            Ang mga pasahero maglisod sab pagtakilid aron paghatag sa mas taas nga plitehan.  Takilid nang ilang panginabuhi.  Piyahok nang ilang panudlanan.  Busa ang pagpamugos pagpausbaw sa plitehan mosangpot sa pagmenos sa mga pasahero.  Sa padayong pagburot sa mga kompaniya sa lana, mas motidlom ang kita sa mga drayber ug mas lisod ang pagbiyahe sa mga pasahero.

                        -o0o-

            Ang kinaham nga panagang sa mga kompaniya sa lana mao ang Oil Deregulation Law.  Nga nagtugot nila sa pagpausbaw sa ilang presyo.  Bisan way pananghid ni pagtugot sa kagamhanan.  Apan ang balaod gitumong sa pagpalambo sa gawasnong merkado ug kumpetinsiya tali sa mga kompaniya sa lana.  Nga maoy wa mahitabo.

            Abundang mga ebidensiya nga, inay magpuhalay sa presyo alang sa kaayuhan sa mga konsumidor, nagkonsabong mga kompaniya sa lana pagpaburot sa ilang tubo ug pagtilok sa tanang kinitaan sa mga timawa.  Labing uwahing timaan:  Kon wa magkombuya, gimilagrohan ba diayng mga kompaniya sa lana nga managsama mang nipahamtang sa umintong P2 sa krudo, P1.50 sa kerosene, P1.25 sa premium gasoline ug P0.85 sa regular gasoline?

                        -o0o-

            Inay maalarma sa pagbudhi sa tinuorayng diwa sa balaod, si Pres. Arroyo didto na hinuon pusta sa mga kompaniya sa lana.  Gipatuyangan ang ilang way kinutoban nga kahangol sa ginansiya.  Inay mobaraw, nidupa na hinuon sa nangalisbo nga pagpahimus.

            Dihang gimandoan sa hukmanan nga ablihan ang mga libro sa mga kompaniya sa lana, ang abogadong Arroyo nangugat nga wa silay katungod ug ang gimandoan nga mga buhatan nagpatara ug nangiyugpos lang.  Sa kataposang duha ka sunudsunod nga pagsaka sa presyo sa lana, ang Malakanyang ug ang Kongreso nagpatuong nangasuko sa oil companies ug nasakitan alang sa katawhan.  Sa way pag-angkong silay nagpasiugda sa usa sa labing dakong katalagman sa tanang panahon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 20, 2009

                        Libreng tawag

 

            Sa makausa pa, human sa taas nga kasaysayan sa ilang paggawong sa kadagkoan sa kagamhanan, nagmalampuson na sab ang higanteng mga kompaniya sa telepono sa paglangay sa pagpatuman sa bag-ong sistema sa pagkuwenta sa bayranan sa voice calls sa cellular phones.  Mas dugay pang magpaabot ang mga konsumidor sa pagtakda sa bayranan sa matag unom ka gutling (segundos) inay sa matag gutlo.

            Kay niyango na sab ang National Telecommunications Company (NTC) sa gusto sa mga kompaniya sa telepono nga inay sa Disyembre karong tuiga unya na sa Enero sa bag-ong tuig ipatuman ang bag-ong sistema.  Nabangilan na nila ang kausaban sud sa daghang katuigan, may sukaranan ang kahadlok nga abtan og siyam-siyam una mapahamtang ang mas makiangayong bayranan.

                        -o0o-

            Ang lusot sa mga kompaniya sa telepono mao nga lisod ipatuman ang kausaban karong Disyembre.  Kanus-a mosulbong pag-ayo ang mga tawag tungod sa magsunod nga kasaulogan sa pasko ug bag-ong tuig.  Kon mao, nganong wa man sila apuraha sa NTC pagsayo pagpatuman sa mas ubos nga bayranan sa voice calls karong Nobyembre, sa di pang pasko ug bag-ong tuig?

            Karong niduko ug nagpaawot na sab ang NTC, unsa may makapugong sa mga kompaniya sa telepono pagpangita og laing lusot aron magpadayon ang pinatuyangan nila nga pagpaburot sa ilang ginansiya?  Sama sa pagsulbong pag-ayo sa voice calls atol sa Sinulog ug Dinagyang?  O atol sa Valentine's?  O atol sa lokal ug nasudnong piniliay ug sa nagkadungan nga mga piyesta sa Mayo?

                        -o0o-

            Nagtuo gyod tingaling mga kompaniya sa telepono nga hangtod sa hangtod na lang ta nila nga kapahimuslan.  Nagtuo gyod tingali ang NTC ug ubang mga buhatan sa kagamhanan nga hangtod sa hangtod na lang ta nga moabiba sa bisan unsa nilang pagarpar nga pagpatigbabaw sa atong kaayuhan atubangan sa pagpamintaha sa dagkong telcos.

            Kon way kausaban nga mahitabo sa pamunoan, wa gyod tinuod tay dag-anan.  Ang mga sakop sa Kongreso kutob ra sa ulug-ulog.  Ang NTC kutob ra sa pagpanghudlat.  Apan inig paningil na sa telcos sa dagko nilang amot sa kampanya sa mga politiko, mahipos ang tanang pagpaka aron ingnon ug magpadayon ang pagtulis nila sa atubangan sa kinabag-an sa kabos nga mga konsumidor.

                        -o0o-

            Sagdi lang.  Sa gusto o sa dili sa kagamhanan, ang malipayong mga adlaw sa mapalabilabihon nga mga kompaniya sa telepono inihap na lang.  Ang bag-ong mga teknolohiya maoy motino nga masakmit pagbalik sa katawhan ang kaangayan nga dugay nang gihikaw gikan nila.

            Hapit na moabot ang adlaw nga magkatinawganay na ta gikan ug paingon sa bisan asang bahin sa kalibotan.  Nga di na kinahanglan nga moagi sa hakog nga mga kable sa telcos.  Inig abot nianang adlawa, ang telcos nay magkapuliki og suburno nato.  Aron lang di hingpit nga langawon ang ilang nangalisbo nga patigayon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 19, 2009

          Apiking biyahe

 

       Haskang lisora pagbiyahe gikan sa Sugbo paingon sa Dumaguete.  Ug pabalik.  Ambot tungod ba kaha sa kagamay sa mga pasahero.  O wa lang mopahibawo ang mga pasahero sa kahasol sa pagtabok sa duha ka nagsikit nga lalawigan sa Central Visayas.  Bisan unsay imong pilion nga ruta o sakyanan, manghuy-ab ka sa kalaay ug mangusmo ka sa pamaol.

       Gawas lang kon mag-ayroplano ka.  Usa ka oras rang biyahe (alas-6 sa buntag) apan di kang kabalik sa samang adlaw kay mobalik sab dayong ayroplano (alas-7 sa buntag) ug wa nay laing flight ni laing kompaniya sa ayroplano nga nag-alagad sa ruta.  Di pa gyod matag adlaw—Lunes, Miyerkules ug Huwebes ra.  Maong way ayroplano sa akong pagbiyahe niadtong Sabado.

-o0o-

       Kay kinahanglan man kong motambong sa Kapamilya Medical Mission nga gipasiugdahan sa ABS_CBN Dumaguete, nagpatabang ko sa akong mga higala nga nasuhito sa ruta.  Wa ko mahimuot sa ilang gihatag nga kapilian:

·        Di kong kasakay sa slow boat nga mogikan sa Sugbo sa alas-10 sa gabii aron tua na unta ko sa Dumaguete sa sayong buntag sa Sabado kay among turno sa DYAB anchors ang pagpamutos sa relief goods niadtong Biyernes sa gabii;

·        Di kong kapaabot sa fast craft kay hapon nang modunggo ug ikog na lang sa kalihokan ang akong maabtan; ug

·        Ang labing sayon nga kapilian mao ang pagsakay og bus paingon sa Tangil, Dumanjug o sa Tampi sa Samboan.

-o0o-

       Kay di man ko ganahan nga mobayad og P5 sa Cebu South Bus Terminal ni sa pagtaak sa ilang passengers lounge, tungod sa kahadlok nga nabansay-bansay nang Byron Garcia ang mga porters sa pagsayaw, nipili na lang ko pagsakay sa crew cab sa ABS-CBN.  Apan nimata kog alas-3 sa kaadlawon aron makaabot sa ikaduhang barge sa Samboan nga mogikan og alas-5 sa buntag.

       Pasado alas-6 na ming niabot sa Samboan busa ang ikatulong biyahe sa alas-6:30 nay among nasakyan. Pasado alas-8 na ming niabot sa Sibulan Central School nga maoy gihimoan sa kalihokan.  Tungod sa kadaghan sa mga tawo, diriyot ko malimot pagpapalit daan og tiket sa fast craft nga maoy akong sakyan balik sa Sugbo.

-o0o-

       Ala-una pa sa hapon nagpahatod na ko sa pantalan.  Alimuot nang daan ang passenger terminal, nahimo na gyong hurnohan dihang nag-brownout.  Di pa na igo, giingnan pa gyod mi sa mga kawani nga inay alas-2, alas-3 na, moabot ang fast craft.

       Nigawas ko sa pantalan aron magpabugnaw.  Apan brownout sang mga tindahan.  Gitambagan ko sa tindera pag-adto sa downtown kay dunay generators.  Tuod man, nakapahayahay ko didto ug napahinumdoman nga Buglasan na. Igo lang nauga ang akong singot, kinahanglan nang mobalik alang sa upat ka takna nakong biyahe.  Nga nida nako sa Tagbilaran, bisan way tuyo, sa wa pa modunggo sa Sugbo. [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com