Saturday, September 25, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for September 26, 2010

        Nganong gitagoan

    Ambot unsay gihunahuna sa kadagkoan sa Malakanyang nga nihukom nga taguon gikan sa katawhan ang kabahin sa mga rekomendasyon sa mga imbestigador sa hostage crisis sa Quirino Grandstand.  Nagdahom ba nga human niulbo ang kalibotanong rebolusyon sa kasayuran katagoan pa nila ang kasayuran nga ingon ini kamahinungdanon gikan sa publiko?
    Mas kahibulongan nga nahitabo ni ubos sa pamunoan ni Presidente Noynoy Aquino.  Kansang malampusong kampanya gisandig sa labing bag-ong mga tekonolohiya sa komunikasyon.  Daghang sakop sa iyang gabinete nga bloggers niadto, may Facebook ug Twitter accounts.  Siyarog wa sila kahunghong sa presidente nga di mahimong tanggungon ang kasayuran nga dugay na kaayong gikahinaman?

-o0o-

    Kon may angay mang imbestigahon ang Malakanyang, kini maoy angay nilang pakisayran:  Nganong naabtan og usa ka semana human gisumiter sa Incident Investigation and Review Committee (IIRC) ang report ngadto sa Malakanyang una nabutyag ang kinatibuk-ang taho ngadto sa mga magbubuhis.
    Nagduda ko nga di kapulpol kon dili kaikog sa mga sakop sa media ug sa ilang mga tinubdan ang hinungdan sa kalangay pagpagawas sa kasayuran.  Tungod tingali sa kaligdong ug popularidad ni Aquino, mahimong gitugotan lang niya sila nga maoy magbuot unsa ray ipahibawo.  Hangtod nga nakumbinser sila nga makaayo sa tanang hingtungdan nga way tapin-an bisan gamay.

-o0o-

    Nga tinuod ang gipagawas nga kasayuran sa gitagoan nga bahin sa mga rekomendasyon sa IIRC, wa nay lalis.  Ang Malakanyang wa na lang gani magtagad pagpanghimakak sa kasayuran (nga namantala sab ning maong lindog gahapon).  Maayo na lang nga wa mapun-i ang duha nila ka dagkong atraso.
    Kay gawas nga gilangay ang pagpahibawo sa taho sa IIRC, giibanan pa gyod.  Wa katabang sa kawsa sa palasyo ang katin-awan ni Executive Secretary Paquito Ochoa Jr. nga gilangay pagpagawas ang mga rekomendasyon kay ila pang gihimong mas yano aron mas masabtan sa presidente.  Maayo na lang nga wa na pun-i ang ilang mga pakauwaw og lab-as nga pamakak.

-o0o-

    Sakto ang Malakanyang.  Ang tahas sa IIRC mao ra ang pagrekomendar kinsay angayng silotan ug unsay kausaban nga angayng pasiugdahan human sa duguong hostage crisis.  Di kapugos silang Justice Secretary Leila de Lima ug ubang mga imbestigador ni Aquino sa pagtuman sa tanan nilang rekomendasyon.  Way mosukwahi nila.
    Ang kalibogan mao ang mga lakang ni Aquino human nakadawat sa taho sa IIRC.  Ang mga imbestigador nga iyang gitudlo, ug busa maingon nga pulos niya gisaligan, karon iya nang gidudahan.  Human niya tahasi pagsusi sa kinatibuk-ang krisis, karon iya na silang giingnan nga wa diay siyay bilib nila kay mas bilib siya ni Ochoa ug ni Presidential Legal Counsel Ed de Mesa.  Ambot makasalig na ba silang Ochoa ug de Mesa nga wa na siyay mas gibiliban pa.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Friday, September 24, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for September 25, 2010

Panagang sa IIRC

Dako ang problema sa mga sakop sa Incident Investigation and Review Committee (IIRC):  Silay gidakdakan sa masuk-anong pagsaway sa mga naigo sa ilang rekomendasyon apan, gawas nga gipasubli pang Presidente Noynoy Aquino, wa pa gyod ipagawas sa Malakanyang ang kinatibuk-an nilang taho.  Maong di sila hingpit nga makapanalipod sa ilang kaugalingon.  Labi na kon ang labing epektibo nilang panagang nahimutang sa bahin sa taho nga gitagoan sa palasyo.
Apan di mahimong magpatara lang sila.  Maong usa nila nipagawas sa gitagoan nga bahin sa taho.  Sa way pagpaila niya.  Nga mahimo lang pinaagi sa paghatag sa kasayuran ngadto sa pinili nga mga sakop sa media.

-o0o-

Mga kasong kriminal ug administratiba ang ilang girekomendar nga ipasaka batok ni Manila City Mayor Alfredo Lim tungod sa iyang pagpanapaw sa ground commander pinaagi sa pagpadakop ni Gregorio Mendoza, igsuon sa hostage taker nga si Rolando Mendoza, ug pagmando ni Manila Police Distict Chief Rodolfo Magtibay pagbiya sa command post dayong ulbo sa pinusilay.

Nirekomendar sab ang IIRC nga magpasiugda ang Department of Justice (DOJ) og pasiunang imbestigasyon pagtuon sa pagpasaka og pormal nga mga kasong kriminal batok nilang Heneral Magtibay, National Capital Region Police Office Director Leocadio Santiago, kanhi PNP Director General Jesus Verzosa, DILG Undersecretary Rico Puno, Superintendent Orlando Yebra ug MPD SWAT commander Santiago Pascual III.

-o0o-

Giawhag sa IIRC ang dinalian nga pagpasaka og mga kasong administratiba batok nilang Manila City Vice Mayor Isko Moreno, ang nibitbit sa suwat sa Ombudsman nga gikatahong nakapaulbo ni Rolando Mendoza, Magtibay, Santiago, Verzosa, Puno, Yebra ug Pascual.

Wa silay kaso nga girekomendar nga ipasaka apan niawhag nga ipadayon ang pagsusi sa mga pasangil batok nilang Ombudsman Merceditas Gutierrez, nga gitumbok nga niyaka sa motion for reconsideration sa hostage taker sud sa pito ka buwan, ug Deputy Ombudsman Emilio Gonzalez, nga giingong gipasanginlan nga nangilkil og P150,000 gikan ni Rolando Mendoza.

-o0o-

Ang dokumento nga gipagawas sa wa pa ilha nga sakop sa IIRC nagpakita nga wa silay kaso nga girekomendar nga ipasaka batok sa mga sakop sa media.  Sukwahi sa pahibawo ni Presidente Aquino.  Igo lang nilang giawhag ang DOJ sa pag-imbestigar nilang Erwin Tulfo ug Michael Rogas sa DzXL, nga nakighinabi ni Mendoza dayon niyang pamusil sa mga bihag.
Igo lang sab nga nirekomendar ang IIRC sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) pagsusi sa posibleng kalapasan nga nahimo sa live coverage sa ABS-CBN, GMA 7 ug TV5, labi na ang mga bahin nga nagpakita sa nahimutangan ug kalihokan sa kapolisan.  Ang imbestigasyon  karon sa KBP sa mga pasangil batok sa RMN mahimo rang palapdan aron maglakip sa ABS-CBN ug TV5.  Ang GMA 7 di sakop sa KBP busa ubos sa lagda angayng imbestigahon sa National Telecommunications Commission.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Thursday, September 23, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for September 24, 2010

        $54 nga paniudto

    P2,376.  O $54.  Mao ra nay nabayran ni Presidente Noynoy Aquino sa ilang paniudto nga hotdog sa sidewalk sa New York di layo sa iyang gipuy-an nga Sofitel Hotel.  Daghan na siya og nabangkahan--si kanhi senador Mar Roxas, mga sakop sa iyang gabinete, mga sakop sa media, ilang mga guwardiya ug bisan ang sakop sa Secret Service nga gidestino alang niya.

Gamay ra kaayo kon itandi sa usa ka milyon ka pesos nga giwaldas sa delegasyon ni kanhi presidente, karon Kongresista, Gloria Arroyo sa usa lang ka panihapon sa Le Cirque sa New York human gyod namatay si kanhi presidente Cory Aquino sa Agosto sa niaging tuig.

-o0o-

    Daghang magpapatigayon, mga Pilipinhon ug mga langyaw, nga nitanyag pagbangka og pagkaon sa kinatibuk-ang delegasyon ni Aquino sa nagpadayon niyang biyahe sa Estados Unidos.  Apan gibalibaran silang tanan ni Aquino.  Kinsa mas nituo sa Sugbuanon niyang classmate sa Ateneo, si Energy Secretary Rene Almendras, nga mas laming ikaon nga magbarug sa kadalanan sa New York kay sa magpahimutang og lingkod sa labing luho nga mga kan-anan.
    Si Almendras say nida ni Aquino sa kinaham niyang kan-anan sa labing uwahi nilang duaw sa Sugbo.  Kanus-a may magpapatigayon nga taga Sugbo nga nitanyag pagbayad sa ilang panihapon.  Nakatag-an ka, gibalibaran sab siyang Aquino.

-o0o-

    Wa pa tang kahibawo sa sangpotanan sa kinatibuk-ang usa ka semana nga pagduaw ni Aquino sa New York.  Wa pa tang kahibawo magkatagbo ba gyod silang US President Barack Obama ug kon unsay reaksiyon sa mga pangu sa ubang kanasuran sa iyang pakigpung sa UN General Assembly karong Sabado (oras sa Pilipinas).
    Apan sipa nang mensahe nga iyang napadangat:  Mahimo diayng isangyaw ang kawsa sa Pilipinas sa ubang kanasuran nga di kinahanglan ut-uton ang panudlanan sa mga Pilipinhon; nga mas gamhanan diay ang kaligdong ug kamatinud-anon kay sa wa kinahanglana ug di makiangayon nga pagpagawal.

-o0o-

    Usa sa nakahimong talagsaon sa kagamay ra sa delegasyon ni Aquino mao nga way bisan usang senador ni kongresista nga nakakuyog.  Nikumpisal si House Deputy Speaker Erin Tañada sa iyang pagtambong sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya gahapon nga daghang kongresista ang naghinam-hinam nga mouban.  Apan wa silay imbitasyon nga nadawat gikan sa Malakanyang.
    Wa hinuon ning kapugong ni Kongresista Gloria Arroyo pag-adto sab sa New York.  Bisan di siya sakop sa delegayson ni Aquino.  Nahibaw-an ni Tañada nga kuyog ni Arroyo si Kongresista Martin Romualdez sa Leyte.  Nga maoy niangkon nga nibayad sa panihapon nilang Arroyo sa Le Cirque.  Naneguro si Tañada nga di mahitabong magkita silang Aquino ug Arroyo.  Kay wa mabantog si Arroyo nga mosugot lag paniudto nga hotdog o, labi na human sa niulbong eskandalo sa NBN-ZTE, burger.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for September 23, 2010

            Libog sa dengue

     Ang tinuod nga mga eksperto sa lamok, nga pulos beterano sa malampusong kampanya batok sa malaria sa Negros Oriental, nitabang pagsusi sa mga hinungdan sa padayong pagsaka sa mga kaso sa dengue sa Guadalupe, Labangon ug Lahug sa Dakbayan sa Sugbo.  Wa silay dala nga kemikal.  Ni makina.  Wa sila modangop sa fogging.  O bisan sa mist-spraying.

     Dali nilang natultolan ang mga lim-aw sa tubig.  Nga naitlogan na sa mga lamok.  Nakit-an dayon nila ang daghan nang nguyu-nguyo.  Nga sud sa pila lang ka adlaw mahimong makalupad na ug makadugang paghasol sa naapiki nang daan nga mga barangay.

            -o0o-

     Wa sila malisang.  Ni matarantar.  Wa sila mosunod sa dinalidali nga mga lakang pagpatay sa mga anak sa mga lamok nga nagda sa makamatay nga sakit:  Sama sa pagyabo og lana sa lim-aw sa tubig; o paghilo sa tibuok palibot ginamit ang makahilo nga mga kemikal.

     Klarong timaan nga wa sila mawad-i sa maayong pangisip--wa sila manawag ni Cebu Provincial Board Member Sergio Restauro aron mangayo sa iyang gikaintapang kemikal.  Ang ilang gihimo mao ang labing yano ug tukmang sulbad:  Giyabo nila ang tanang naglim-aw nga tubig.  Labaw sa bisan unsang lana ug kemikal, ang paghikaw sa mga tagoanan ug itloganan maoy labing bangis nga sentensiya sa kamatayon sa mga lamok ug sa umaabot nilang kaliwatan.

          -o0o-

     Nganong ang mga eksperto man sa lamok gikan sa Negros Oriental, nga wa pa sukad masukad nakataak sa Dakbayan sa Sugbo, ang nakabantay ug nakayabo sa mga lim-aw ug pundohanan sa tubig?  Mas gamhanan ba lang ang ilang mga mata?  Mas maukiton ba lang sila nga maniid?

     Lahi ni Restauro, di sila doktor.  Sukwahi sa gihimong Restauro ug ubang mga politiko, wa sila magpatuong maoy labing kamao sa kampanya batok sa dengue.  Gihuptan hinuon nila ang labing bililhon nga katakos--ang paggamit sa ilang sentido kumon.  Ug wa sila mokabayo sa kahadlok sa dengue aron mangomisyon.

           -o0o-

      Gahi ba lang og ulo ang mga molupyo maong wa gyod mangyabo sa ilang mga pundohanan sa tubig?  O wa lang gyoy laing kapilian kay hanap pa sa diyes panas ang suplay sa tubig sa ilang mga barangay?  Nagtanga ba lang ang mga opisyal sa barangay?  O nalinga lang tungod sa kadaghan sa ilang raket?

      Mahimong nagpakabana gyod ang mga molupyo tungod sa kahadlok nga maigo ang mga sakop sa ilang pamilya sa nisulbong nga mga kaso sa dengue sa ilang kabarangayan.  Mahimong matinud-anon sab ang mga opisyal sa kagamhanan pagbatok sa dengue.  Apan salamat sa mga ahente sa kangitngit, nga sa matag kahigayonan nipalusot sa bisan unsa na lang nahunahunaan nga paagi sa panguwarta--ma-peke mang tambal o makamatay mang kemikal--naglibog ug napasagdan nang labing batakang mga gimbuhaton pagpanlimpiyo sa palibot.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Monday, September 20, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for September 21, 2010

        Atraso ni Noynoy

    Wa gyod diay magdali si Presidente Noynoy Aquino pagsilot sa mga responsable sa duguong rescue operation nga nisangpot sa kamatayon sa walo ka langyawng bihag sa hostage crisis sa Quirino Grandstand niadtong Agosto 23.  Ni sa pagpasiugda og kausaban nga motino nga di na masubli ang makauuwaw nga katalagman.
    Human lumlumi ang sangpotanan sa imbestigasyon ug mga rekomendasyon sa iyang gitukod nga Incident Investigation and Review Committee (IIRC) sud sa tulo ka adlaw, niatubang si Aquino sa mga sakop sa media aron pagpahibawo nga malangay pa og laing usa ka takna ang pagpagawas sa taho.  Ug nga malangay pa og labing menos usa ka semana una niya kaaksiyoni ang mga rekomendasyon.

-o0o-

    Basaha ning subay sa dul-an sa usa ka buwan na natong pagpinaabot sa iyang hukom human sa labing unang grabeng krisis nga nahiagoman sa iyang batan-ong pamunoan:
  • Gitukod ni Aquino ang IIRC niadtong Agosto 25, duha ka adlaw human sa trahedya;
  • Gisumiter sa IIRC ang ilang report, human sa pila ka adlaw nga lugway sa ilang gipahamtang nga tagal, niadtong Biyernes, Septiyembre 17;
  • Way tingog si Aquino bisan ek na lang sa tibuok Sabado ug Dominggo;
  • Sa kataposan, nitingog siya Lunes sa hapon, pila na lang ka takna sa di pa mobiya alang sa usa ka semana nga pagduaw sa Estados Unidos, aron pagpahibawo nga... wa pa siyay ikapahibawo.

-o0o-

    Labihang bakikawa sa lusot ni Aquino:  Di pa niya kaaksiyonan ang mga rekomendasyon sa IIRC kay sublion pa sa duha ka sinaligan niyang mga abogado sa Malakanyang--silang Executive Secretary Paquito Ochoa Jr. ug Presidential Legal Counsel Ed de Mesa.  Ug unya na umulon ang ilang mosunod nga mga lakang inig balik niya sa Septiyembre 28.
    Nipasabot si Aquino nga di makiangayon nga diretso niyang dawaton ang mga rekomendasyon sa IIRC nga gipangulohan nilang Justice Secretary Leila de Lima ug DILG Secretary Jesse Robredo.  Unsa may atong garantiya nga iya nang dawaton, ug di na ipasa sa lain na sang ang-ang sa pagsubli, ang mga rekomendasyon nilang Ochoa ug de Mesa?

-o0o-

    Ato hinuon ning klaruhon.  Sibaw na kaayong mga pagsaway batok ni Aquino ning mga sipyat nga labihan rang taphawa kon itandi sa mas nagbuntaog nga mga eskandalo sa gipulihan niyang pamunoan.  Ang atrasong Aquino mao rang iyang way kinutobang panagana atol sa hostage crisis mismo ug sa paghimog mga lakang human ini.
    Wa siya mangawat og binilyon ka pesos sa NBN-ZTE ug Fertilizer scam.  Wa siya mangawat og mandato pinaagi sa pakigkonsabo og komisyonado sa Comelec.  Labaw sa tanan, wa siya motago ni molikay og responsibilidad.  Hinunoa, gisaway pa gani nga sayo ug sayon rang niangkon og kasaypanan ug nangayo og pasaylo--mas una kay sa mga opisyal nga tinuod nga nabulilyaso.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Sunday, September 19, 2010

Arangkada of Leo Lastimosa for September 20, 2010

        Kakak si Noynoy

    Wa magkuwang ang mga imbestigador sa hostage crisis sa Quirino Grandstand.  Gihatagan nila og pasiunang kopya sa sangpotanan sa imbestigasyon si Presidente Noynoy Aquino walo ka oras sa wa pa isumiter ang opisyal nga kopya ngadto sa Malakanyang.  Aron kahatagan sa tanang kahigayonan si Aquino sa pag-umol na og mga lakang nga mahimong idungan pagpahibawo sa mga rekomendasyon.
    Apan si Aquino wa mag-apura.  Bisan kon dul-an na sa buwan human sa makauuwaw nga trahedya niadtong Agosto 23.  Mahimong molarga siya paingon sa Estados Unidos sa way pagpahibawo unsay sangpotanan sa imbestigasyon.  Mahimo ganing ipasa pagbalik ang bola ngadto ni Justice Secretary Leila de Lima, ang pangu sa imbestigasyon.

-o0o-

    Sa kataas gud sa panahon sa pag-uswag sa Malakanyang sa paghimo og klarong mga lakang aron di na masubli ang bulilyaso, nga giisip nga makiangayon lang nga huwaton nga mahuman ang opisyal nga imbestigasyon kay maoy pasikaran sa kausaban nga pasiugdahan, pagpili sa mga opisyal nga taktakon ug pag-umol sa mga kasong ipasaka, daghan ang nagtuo nga si Aquino mas andam kay sa iyang lain na sab nga mapanagan-ong postura.
    Daghan man ganing nagpaabot nga sud lang sa pipila ka gutlo human nadawat ang opisyal nga report, mohimo dayon og pormal nga pahibawo si Aquino nga (1) mao ni ang mga rekomendasyon ug (2) mao ning akong mga lakang.

-o0o-

    Apan nabawo tang tanan.  Di pa diay andam si Aquino paghatag og unod sa gisubli-subli na niyang mga pasidaan nga dunay mga ulo nga mangligid--bisan unsa niya kasuod ug bisan unsa kataas ang katungdanan nga ilang gihuptan.
    Hinaot nga di ni mao ang samang panagana nga nakapainat pag-ayo sa hostage crisis ug nisangpot sa kamatayon sa walo ka langyawng mga bihag.  Hinaot di ni mao ang samang palusot nga gusto niyang palig-unon ang mga institusyon busa di siya magpasamok sa mga detalye--unsay nahimong kalapasan, kinsay sad-an, kinsay taktakon, kinsay ikiha ug unsay himuon aron di na masubli ang katalagman.

-o0o-

    Hingpit nga makapaulbo sa kaspa sa mga nagsunod sa imbestigasyon sa hostage crisis ang pahibawo sa Malakanyang nga mas unang pahibaw-on sa sangpotanan sa pakisusi ang People's Republic of China kay sa katawhang Pilipinhon.  Unsa man diay tong imbestigasyona?  Ulug-ulog lang sa China?
    Siyaro si Aquino kon wa pa gyod motagam.  Siya ray nagbagulbol nga nainsulto sa suwat sa Hong Kong nga nag-detalye unsay angay niyang himuon human sa trahedya.  Karon siya ra say nanental sa China.  Nga mahimong mosuwat na sab niya ug mo-detalye unsa ang mga rekomendasyon nga angayng ipatigbabaw o ipadaplin, kinsa sa iyang mga tinudlo ang taktakon o ipabilin, unsay nataligam-an sa imbestigasyon nga angayng susihon ug unsay giapil sa mga imbestigador nga usik-usik lang sa panahon.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com