Saturday, January 12, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for January 13, 2008

       GWEN UG CRIS

 

       Kon mahinayon ang imbestigasyon sa Senado sa CICC ug ubang kontrobersiyal nga mga proyekto sa 12th Asean Summit, magkaatubangay sa labing unang higayon silang Gobernador Gwen Garcia ug Crisologo Saavedra.  Kay wa pa magkatagbo ang ilang mga dan sukad sa pag-ulbo sa kontrobersiya.  Naglungutlungot unta si Saavedra pagtambong sa tigom nga gipatawag ni Garcia sa Capitol Social Hall niadtong Mayo 3, 2007.  Apan wa siya dapita. 

Matod ni Saavedra mahisama siya ni Joey de Venecia III, ang nagbisto sa ZTE scandal, nga gipatambong sa tibuok nga lahutay sa pakisusi.  Matod ni Saavedra siya ang naa sa posisyon sa pagpasabot sa mga sakop sa Senate Blue Ribbon Committee giunsa pagpatuman ang mga proyekto sama sa CICC, decorative lampposts ug surveillance cameras.

-o0o-

        Ang imbestigasyon sa Senado makahatag og kahigayonan sa mga opisyal nga gilambigit sa eskandalo apan wa diay labot sa paglaktod ug pagpalusot sa mga proyekto sa pagtabang pagpasabot sa mga magbubuhis unsay tinuod nga nahitabo:

·         Tinuod bang gidiktahan lang sa ilang kadagkoan pagpirma sa mga dokumento bisan kon wa silay kalabotan ni kasayuran unsa kamakiangayon ang mga transaksiyon?;

·         Tinuod bang gipugos gyod ang uban sa pagpirma ug pagluom sa ilang mga pangutana aron lang mapagawas dayong kuwarta sa kagamhanan?;

·         Tinuod bang bisan ang ilang mga pirma maoy nagbansiwag wa sila bahini bisan usa ka dako sa tambok nga komisyon sa mga transaksiyon?; ug

·         Aron makumbinser ang publiko nga wa silay labot, kang kinsa mang bolsa ang ilang nahibaw-an nga namurot?

-o0o-

        Gawas ni Garcia, dapiton sab sa mga senador silang kanhi Mandaue City mayor Teddy Ouano ug Lapulapu City Mayor Arturo Radaza.  Silang Ouano ug Radaza nasuspenso uban sa kadagkoan sa DPWH kay namirma sa program of works and estimates (POWE) sa overpriced nga deco lamps.

        Mga nakaila ni Radaza nisalikway sa mga bugalbugal nga maglisod si Radaza pagtubag sa mga pangutana sa mga senador.  Matod nila kamao si Radaza.  Apan di lang ganahang makig-atubang sa media.  Labi na karong pintok pa kaayong ilang mga pangutana.

-o0o-

Maayong balita alang sa senior citizens:  Mahimo nang lab-ason ang inyong mga pasaporte pinaagi lang sa email.  Ipada sa email address appointment@dfa.gov.ph ang kumpletong ngan, petsa ug dapit nga natawhan, numero sa pasaporte ug ang petsa sa pagluwat ini.  Tubagon mo sa DFA og email nga motakda unsang adlawa nga moadto sa passport office.  Gahinan og tinuyo nga luna ang mga mohikay sa ilang aplikasyon sa pasaporte ginamit ang email.

        Makapahimus sab sa sistema ang mga naghupot og pasaporte nga mapupos na karong tuiga.  Gipasalig sa DFA nga palapdan ang sistema alang sa ubang mga aplikante sa mosunod nga katuigan.  Hinaot makatanyag na ning maong pangalagad ang DFA Passport Office sa Sugbo.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com  

Thursday, January 10, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for January 11, 2008

       PAUGAT SA MCC

 

       Salamat sa pamolitika, ang Mandaue City College (MCC) maoy usa sa labing alaot nga tulonghaan sa atong panahon:

·         Sukad natukod niadtong 2005, wa gahini bisan usa ka dako alang sa iyang operasyon;

·         Way building, ang classrooms nagkatag sa nagkalainlaing bahin sa Mandaue;

·         Ang unang mga tagduma wa mohatag og kuwentada pilay nakolektang matrikula ngadto sa Mandaue City Council;

·         Ang unang mga tagduma nagdumili pagbiya bisan gitangtang na sa board of trustees (BOT);

·         Ang bag-ong mga tagduma, kay wa man ilha sa unang mga tagduma, nagtukod og ilang kaugalingong tulonghaan;

·         Ang ordinansa nga nagtukod sa MCC naabtan og duha ka tuig una napublikar ug nahimong epektibo; ug

·         Pila lang ka adlaw human sa publikasyon, giusab ra sab dayon aron pagtangtang ni Mayor Jonas Cortes isip tsirman sa BOT.

-o0o-

        Sentro sa kontrobersiya ang 35 anyos nga presidente sa MCC, si Paulus Mariae Canete, kansang pasaporte sa paghupot sa katungdanan mao ang iyang pagka magtutudlo ni kanhi mayor Teddy Ouano sa University of the Visayas.  Si Canete maoy nitumaw nga labing dakong tunok sa pamunoang Cortes tungod sa iyang pagpabilin bisan gipalayas na sa BOT ug, karong bag-o, sa hukmanan.

        Apan si Canete nipasabot sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya nga ilegal ang kamandoan sa BOT nga gipangulohan ni kanhi mayor Ading Seno pagtangtang niya, way gahom si Cortes pagdiktar sa MCC kay di na siya maoy tsirman kon dili usa na lang ka sakop sa BOT, ang kalangay sa suholan sa MCC nagumikan sa pagdumili sa Mandaue pagtuman sa ordinansa nga naggahin og P5 milyones matag tuig alang sa tulonghaan, ug ilegal ang pagtukod ni Cortes og ikaduhang MCC nga gipangulohan ni Dr. Susana Cabahug.

-o0o-

        Si kanhi mayor Ouano gipasanginlang maoy nagsugnib sa kontrobersiya.  Iyang giwarawara ang MCC isip simbolo sa iyang programa sa edukasyon.  Gigamit pa gani niyang sukaranan pagpalayas ni Industriyalista Norberto Quisumbing aron gamiton ang luna alang sa MCC.

        Apan niinsistir si Cebu Provincial Board Member Weng Gakit, nga maoy chairman sa finance committee sa Mandaue City Council sa pagkatukod sa MCC, si Ouano maoy napakyas paggahin og bisan usa ka dako alang sa tulonghaan niadtong 2006 ug 2007.  Matod ni Gakit nag-agad lang sila sa budget nga gisumiter ni Ouano.

-o0o-

        Si Gakit niangkon nga dinalidali ang pagkatukod sa MCC.  Apan wa siyang kapasabot nganong way bisan usa ka sakop sa konseho nga nisupak sa binuang.  Si Cortes mismo di kapanghunaw kay siyay co-author sa ordinansa nga gipangamahanan ni karon Bise Mayor Carlo Fortuna.

        Sa wa pa modangop sa korte, si Cortes gipasanginlang nigamit og SWAT aron pagpalagpot nilang Canete ug kaubanan gikan sa MCC.  Sa kasamtangan, angayng luwason ang mga tinun-an gikan sa makauuwawng pasundayag sa paugat sa ilang katiguwangan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Wednesday, January 09, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for January 10, 2008

       GWEN SA SENADO

 

       Ang ngan ni Gobernador Gwen Garcia maoy nag-una sa listahan sa mga ipatawag ug sukitsukiton sa Senado.  Kini kon mahinayon ang imbestigasyon sa Senate Blue Ribbon Committee sa kontrobersiya sa CICC sunod buwan.  Si Senador Panfilo Lacson nitataw nga di makapasalipod si Garcia sa "Executive Privilege" aron pag-isnab sa imbestigasyon o pagdumili pagtubag sa mga pangutana.

        Nag-una sa mga pangutana nga mahimong tubagon ni Garcia:  Nganong sayop ang mga numero nga iyang gihatag sa mga magbubuhis sa iyang paghatag og "kuwentada" sa proyekto niadtong Mayo 3, 2007?  Sipyat ba lang?  O nisuway gyod siya paglingla sa mga Sugbuanon?  Ug nganong wa man niya ipakita ang bidding documents sa transaksiyon hangtod karon, kapin na sa usa ka tuig human natukod ang CICC?

-o0o-

        Gawas ni Garcia, ipatawag sab ang ubang mga nagduma sa pagtukod sa CICC, sama nilang Bise Gobernador Gregorio Sanchez, Architect Manuel Guanzon ug ang department heads sa Kapitolyo.  Sa kataposan, matarung na gyod pagpasabot ang mga magbubuhis tinuod bang gilaktod ang subasta ug gibuak-buak ang mga kontrata.  Nga pulos higpit nga gidili sa Government Procurement Act, usa sa mga balaod nga mahimong usbon human sa imbestigasyon.

        Apan, alang nako, ang labing dako nilang tubagunon mao ang kalidad sa CICC, o ang kakuwang ini.  Giunsa man nila paggasto ang gibanabanang dul-an sa P1 bilyon nga kuwarta sa mga Sugbuanon nga nagusbat ug nangliki na man ang usa pa lang ka tuig nga building?  Ang labing dakong hagit alang nilang Garcia ug kaubanan mao ang pagkumbinser sa mga senador nga "world-class" ang CICC bisan sa nalangkat nang mga kisame ug nangatipak nang tiles.

-o0o-

        Kinsay responsable sa nag-ung-ong nga kalbaryo nilang Garcia?  Nakatag-an mo, si Cris Saavedra.  Siyay nagsuwat sa mga senador ug mga kongresista dihang namatikdan nga, sukwahi sa paspas nga pakisusi sa iyang gibistong mga anomaliya sa ubang mga proyekto sa Asean Summit, way nagtagad pag-imbestigar sa mga pasangil sa kahiwian sa CICC.

        Mahimong kapasanginlan si Saavedra nga nanimawos sa pagbasura sa iyang kontrata sa surveillance cameras.  Apan wa na siyay personal nga interes sa pagsusi sa deco lampposts ug CICC.  Salamat sa paghingan ni Garcia niya nga upaw (baldheaded creature) ug buang-buang (crackpot).

-o0o-

        Human sa pagtalaw ni Visayas Ombudsman Pelagio Apostol ug pagpangiyugpos sa kadagkoan sa COA, gipakaingon sa mga magbubuhis nga wa nay kapaingnan ang ilang mga pangutana labot sa CICC.  Apan di gyod diay maluok ang kamatuoran.

        Bisan unsa pay motibo ni Sen. Lascon, kinsa gihugun-hugong mag-presidente sa 2010, ang iyang pagpuntirya sa CICC angayng hangpon.  Matod pang Saavedra maklaro atol sa imbestigasyon unsa kamatinud-anon ang kaubanan ni Lacson sa kampanya batok sa pangurakot.  Tinud-on ba nilag sukitsukit si Garcia, duphan, o hapuhapon lang?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Tuesday, January 08, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for January 9, 2008

          DAGKOT SA LTO

 

          Nagpa-goryo-goryo lang si kanhi LTO 7 director Alex Leyson.   Mao ni pasangil ni Bebot Gingoyon sa DOTC nga nadestino niadto sa LTO dinhi sa Sugbo.  Si Gingoyon nitawag sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya aron pagtataw nga di angayng tuohan si Leyson sa iyang pagpanghimakak og bisan unsang kasayuran sa pagkarehistro sa gidudahang pinayuhot o kinawat nga mga sakyanan sa lokal nga mga buhatan sa LTO.

          Si Leyson, nga gibalhin ngadto sa LTO 8 human sa sibaw nga mga pasangil nga napakyas siya pagbadlong sa kuwestiyonableng rehistrasyon sa mga sakyanan, nipasabot nga wa siyay labot sa kahiwian.   Kay ang rehistrasyon sa mga sakyanan sa lokal nga mga buhatan wa moagi sa rehiyonal nga buhatan.  Matod niya bisan online nang narehistrong mga sakyanan di makita sa ilang database kon nasumiter bang tanang gikinahanglang mga dokumento.

-o0o-

          Apan nipasangil si Gingoyon nga dugay nang nahibawo si Leyson sa kahiwian.   Matod ni Gingoyon mahimo gani nga nakabahin si Leyson sa dakong kuwarta nga gibayad (gitawag sa taga LTO og "dagkot") sa mga nagparehistro sa kuwestiyonableng mga sakyanan.

          Gibutyag ni Gingoyon nga gimandoan sila sa ulohang buhatan sa DOTC pagsikop sa mga sakyanan nga way klarong mga dokumento sa transaksiyon.   Nagsugod sila pagsikop sa mga sakyanan niadtong Mayo sa niaging tuig.  Pipila sa ilang nadakpan mao ang dagkong mga magpapatigayon ug tag-as nga mga opisyal sa Sugbo.

          Matod ni Gingoyon nga pipila sa ilang nadakpan nagpalaban ni Leyson.   Wa siya mabalaka kay masaligon nga dasonan ni Leyson ang ilang operasyon.  Apan ang sunod niyang nahibaw-an mao nga gitangtang na siyang Leyson gikan sa LTO 7 ug gibalik sa DOTC.

-o0o-

          Kasagaran sa nadakpan nilang mga sakyanan way clearance gikan sa Customs ni sa BIR.   Giingnan lang sila sa nadakpang mga motorista nga girehistro sa LTO ang mga sakyanan human saari nga "to follow" ang kuwang nga mga dokumento.

          Matod ni Gingoyon gipiyongan lang sa taga LTO ang kakuwangan tungod sa labing menos P9,000 nga mabolsa nila sa matag sakyanan.   Tungod sa kadaghan sa mga sakyanan nga narehistro, gidudahang daghang mga opisyal ang nabuhong sa "dagkot."  Dayag kaayong raket nga maglisod pagtuo si Gingoyon nga way kasayuran ini si Leyson.

-o0o-

          Human nipahibawo ang mga kongresista nga imbestigahon nila ang nisiaw nga pagpangrehistro sa smuggled o kinawat nga mga sakyanan dinhi sa Sugbo, nahibaw-an ni Gingoyon nga nagkara-kara dayong lokal nga mga opisyal sa LTO paguba sa mga dokumento.   Palabihon nilang manubag sa pagkawagtang sa mga dokumento kay sa mapamatud-an nga ilang girehistro ang mga sakyanan bisan kuwang o peke ang mga dokumento.

          Maong nitataw si Gingoyon nga di angayng ibalhin lang si Leyson.   Kay magtimaan ning giulug-ulogan lang ang publiko kay way matinud-anong imbestigasyon nga mahimo.  Ug nga magpadayon ang "dagkot" sa LTO.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Monday, January 07, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for January 8, 2008

          P13B NGA SENSIYO

 

          Tigbaligya og load sa cell phones sa Kalunasan, Cebu City nahibung nga ang tag-mameso nga iyang gigakotan og scotch tape, inay iphon lang nga maoy naandan, gibungkag sa iyang supplier ug gitagsatagsa pagpapilit sa magnet.   Gipasabot siya sa iyang suki nga ang tinuod nga sensiyo di masuyop sa magnet.  Nahugno siya dihang usa sa mga sensiyo nipilit.   Giingnan siya sa iyang suki nga usa siya sa nagkadaghan nang nalutsan sa mini nga tag-peso nga sensiyo.

          Human nakabati sa kasinatian sa taga Kalunasan nga nisumbong sa Arangkada sa DYAB Abante Bisaya, tag-iya og sari-sari store sa Sambag Uno nidali-dali pagtapok sa tanang tag-mameso nga iyang halin ug gipaduol sa magnet.   Masulub-on siyang nipahibawo namo nga daghan sa iyang mga sensiyo ang nipilit.

-o0o-

          Lain namong tigpaminaw, usa ka public school teacher sa Toledo, niingon nga dugay ug daghan na sab silang nabiktima sa mini nga tag-diyes sentabos nga sensiyo.   Matod niya nagkadaghan nang mga tindahan nga di na manawat sa gidudahang mga sensiyo.

          Gihulagway nila ang "mini" nga mga sensiyo nga mas sinaw kay sa naandan.   Apan gawas sa kasinaw, wa gyoy kalainan ang gidudahang mga sensiyo:  Managsama ang gidak-on, gibag-on, gibug-aton, mga logo, mga hulagway, mga letra ug mga numero.

          Apan, yuna pa, kinsa may maghagu-hago pag-peke sa mga sensiyo nga gawas nga kuti kaayong hulmahon gamay ra kaayo ang bili?   Mas masabot ang pag-peke sa mga papel de bangko, kasagaran P1,000 ug P500, kay gawas nga gamay rang gasto sa pagpatik sa papel dako kaayo ang ginansiya kon makalusot.

-o0o-

          Si Atty. Lorenzo Zafico, regional director sa Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP), nipasalig nga way mini nga mga sensiyo nga nikatap sa Sugbo ug ubang bahin sa nasud.   Matod niya ang gidudahang mini nga mga sensiyo sinaw kay bag-o lang gipagawas.

          Gipasabot sang Zafico atol sa pakighinabi sa DYAB Abante Bisaya nga, lahi sa karaang mga sensiyo, mopili na sa magnet ang bag-ong mga sensiyo.   Sa ato pa, ang supplier ug tigbaligya og load sa Kalunasan, ang tag-iya og sari-sari store sa Sambag Uno ug ang public school teacher sa Toledo di na angayng mahadlok sa sinaw ug mahimo nang mobalibag sa ilang magnet.

-o0o-

          Tungod ning bag-ong gipagawas, nadugangan nang 1.140 bilyones ka mga sensiyo nga nahulma sa BSP alang sa Sugbo ug sa tibuok nasud niadtong 2006.   Ang kinatibuk-an nga nikatap niadtong higayona niabot og 12,131.88 milyones ka sensiyo.  Ang bili sa tanang sensiyo:   P13 bilyones.

          Mas maayo tingaling tuohan na lang ang pasalig sa BSP kay way makaato pagpatandang sa magnet sa tanang nahulmang mga sensiyo.

          Sa samang tuig, 2,068.55 milyones ka papel de bangko ang gipakatap.   Nibalor og P448.9 bilyones.  Way banabana ang BSP pila ang mini nga papel de bangko ang nikatap karon.  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Sunday, January 06, 2008

Arangkada of Leo Lastimosa for January 7, 2008

       KASAL UG KAWAT

 

       Niay kasal nga molupig sa mga drama sa radyo ug telebisyon.  Sa usa sa mga simbahan sa uptown area sa Dakbayan sa Sugbo, may managhigugmaay nga malipayong niatubang sa pari uban sa nahinangop nilang mga kabanay.  Way nagdahom nga sa pagpangutana sa pari kon wa bay mobabag sa kasal, may babaye nga nisiyagit ug niangkon nga siyay tinuod nga gihigugma sa pamanhunon.

        Naukay ang mga nanambong sa solemne untang kalihokan.  Mas nakugang sila dihang ang lalaki nibiya sa altar, nitalikod sa pangasaw-unon ug niduol sa babaye.  Ug way bisan usa nilang nakatuo dihang nigawas siya sa simbahan kuyog ang babaye.

-o0o-

        Bisan wa mahinayong kasal, ang mga bisita nangadto sa nabayran nang reception.  Ang pamilya sa lalaki nangauwaw hinuon ug wa na manguyog.  Nakasabot ang kadaghanan nganong putol nang ulo sa groom sa wedding cake nga ilang naabtan.  Wa hinuoy giganahan pagkaon.  Silang tanan nisimpatiya sa kaguol sa pangasaw-unon.

        Pagkaugma, nakugang ang bride kay sayong nanuktok sa ila ang nisibat niyang groom.  Nipasabot ang lalaki nga ang bride ang tinuod niyang gihigugma.  Wa kuno siyay kalibotan sa iyang gihimo.  Mora kuno siyang gisuyop pagkuyog sa iyang kanhi hinigugma.

        Nahigugma pa sab ang bridge sa groom.  Apan human siya talikdi sa ilang kasal, unsaon pa man niya pagsalig sa lalaki sa mas dagkong responsibilidad sa panagtiayon?  Hangtod sa akong pagsuwat ini, nagsige pag text ang laki paghangyo nga makig-uli.

-o0o-

        Sa usa sa mga lungsod sa kasadpang Sugbo, may kasal sang diriyot wa mahinayon.  Ang bride morag naamang dihang gipangutana sa pari dawaton bang pamanhunon.  Gihunong ang kasal ug gipangutana sa pari ang babaye sa sakristiya nganong wa siya motubag.  Nikumpisal ang bride nga nahadlok siyang sulngon ang kasal sa kanhi hinigugma sa iyang pamanhunon.  Tungod sa maymay sa pari, nakatingog nang bride, way kanhi hinigugma nga nagpakita ug nahinayon gyong kasal.

        Sa samang lungsod, may kasal sang wa mahinayon.  Apan way eskandalong nahitabo sa altar.  Kay usa ka adlaw sa wa pang kasal, niabot ang asawa sa pamanhunon nga sundawo ug nabisto ang iyang pangilad.

-o0o-

Inilang pamilya sa Sugbo nakapalit og Pajero sa usa ka car repair shop sa uptown.  Human sa pila ka adlaw nilang gamit, naaksidente ang sakyanan.  Nahibaw-an sa kapolisan, human susiha ang mga dokumento sa sakyanan, nga kinawat kini.

        Usa ka sakop sa pamilya nisukmat sa ilang gipalitan sa sakyanan ug nangayo nga ulian sa ilang kuwarta.  Nisugot ang dealer.  Apan ang iyang financier maoy nibalibad.  Ang financier, usa sa labing dakong negosyante sa Sugbo,  nitanyag sa mga biktima nga ilisan silag laing sakyanan.

        Napugos ang sakop sa pamilya pagbundak sa ngan sa iyang mga ginikanan.  Pagka sunod adlaw dayon, giuli ang ilang kuwarta nga way iban bisan usa ka dako.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com